Quốc hội thông qua chính sách năng lượng 2026 - 2030, ưu tiên phát triển điện hạt nhân module nhỏ
Quốc hội đã chính thức phê chuẩn Nghị quyết về cơ chế và chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030, tạo khuôn khổ quan trọng cho việc mở rộng các nguồn năng lượng mới, đặc biệt là điện hạt nhân module nhỏ (SMR). Nghị quyết sẽ có hiệu lực từ ngày 1/3/2026.
Theo nghị quyết, Chính phủ được giao xây dựng cơ chế đầu tư phát triển điện hạt nhân module nhỏ tùy theo nhu cầu thực tế và mức độ thương mại hóa công nghệ trên thế giới. Cả doanh nghiệp nhà nước và tư nhân đều được khuyến khích nghiên cứu và đầu tư vào mô hình SMR, với yêu cầu tuyệt đối tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn và an ninh hạt nhân.
Trong quá trình giải trình, Chính phủ nhấn mạnh rằng công nghệ SMR hiện mới ở giai đoạn thử nghiệm tại nhiều quốc gia, chưa có đánh giá đầy đủ về chi phí đầu tư, vận hành và mức độ an toàn. Đồng thời, khung pháp lý trong nước cho điện hạt nhân module nhỏ còn chưa hoàn chỉnh. Vì vậy, chưa thể đưa ra các cơ chế ưu đãi cụ thể ở thời điểm hiện tại. Khi công nghệ SMR đạt mức độ thương mại hóa và phù hợp với điều kiện Việt Nam, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét chính sách hỗ trợ trên cơ sở đề xuất của nhà đầu tư.
Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên báo cáo giải trình sáng 11/12. Ảnh: Media Quốc hội
Trước đó, cuối năm 2024, Quốc hội đã quyết nghị tiếp tục triển khai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận sau thời gian dài tạm dừng và đồng thời đặt nền tảng hướng tới phát triển điện hạt nhân quy mô nhỏ. Lò phản ứng SMR có công suất dưới 300 MW, chỉ bằng khoảng một phần ba công suất của lò phản ứng truyền thống, và có thể được chế tạo dạng module tại nhà máy rồi vận chuyển đến điểm lắp đặt. Mô hình này giúp rút ngắn thời gian xây dựng, tối ưu chi phí và nâng cao an toàn nhờ thiết kế an toàn thụ động. Chi phí đầu tư ước tính nằm trong khoảng 7.000 - 12.000 USD/kW, tương đương 2,1 - 3,6 tỷ USD cho một nhà máy 300 MW vận hành sau 2 - 3 năm xây dựng.
Nghị quyết cũng đặt ra cơ chế mới cho phát triển điện gió ngoài khơi. Doanh nghiệp được sử dụng kinh phí tự khảo sát dự án và được hạch toán khoản này vào chi phí nếu không lựa chọn được nhà đầu tư. Thủ tướng sẽ quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án ngoài khơi đến năm 2030 mà không phải qua đấu giá đất hoặc đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.
Từ giai đoạn 2030 - 2035, thẩm quyền này được chuyển cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh. Các dự án phải bảo đảm yêu cầu quốc phòng - an ninh, chủ quyền biển, bảo vệ môi trường và phù hợp với quy hoạch điện, kế hoạch vận hành trong giai đoạn 2025 - 2030.
Bên cạnh đó, nghị quyết mở rộng đối tượng được tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) cho các đơn vị bán lẻ điện trong khu công nghiệp, khu nông nghiệp công nghệ cao, khu đô thị hoặc khu thương mại tự do. Giá điện trong hợp đồng DPPA - dù thông qua lưới kết nối riêng hay lưới điện quốc gia đều do các bên tự thỏa thuận.
Ngoài lĩnh vực điện, nghị quyết cũng quy định rằng các dự án dầu khí và than được xác định là quan trọng, cấp bách sẽ không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Với các dự án đang triển khai, công tác bồi thường và giải phóng mặt bằng sẽ tiếp tục thực hiện song song ngay cả khi quy hoạch liên quan được điều chỉnh.
