Quẩn quanh bia hơi

Bia hơi là thức uống yêu thích của nhiều người. Ảnh: VOV.

Đã bao nhiêu người viết về bia hơi nhưng tôi vẫn muốn quẩn quanh về nó. Bởi bia hơi là một đặc trưng rất riêng của Hà Nội. Tôi biết đến bia hơi rất sớm. Lúc chỉ là nhóc con bảy, tám tuổi tôi đã được dùng thử. Bố tôi thích bia. Chiều chiều ông dẫn tôi ra mạn nhà Thủy Tạ, ở đó có quầy mậu dịch bán bia. Tôi được một cốc siro đá kèm gói lạc rang húng lìu để ngồi nhìn bố nhẩn nha uống tận mấy cốc.

Rồi một ngày khi có bạn cùng uống, chắc có lý do nào đó nên ông cho tôi thử. Vẫn là siro nhưng pha thêm bia vào. Siro ngọt giờ thành hỗn hợp đắng nghét. Được khích lệ, tôi uống hết cốc nhỏ siro pha bia, cảm giác thấy nóng mặt, người quay quay và tiếng nói của tôi ồm ồm, meo méo như tiếng của người khác.

Đó chính là cảm giác say tôi giữ lại được đến tận bây giờ. Uống đến ngưỡng thấy tiếng mình khang khác là bắt đầu say, phải dừng lại.

Người Pháp du nhập bia vào Hà Nội từ năm 1890 với mục tiêu ban đầu là cho chính người Pháp uống. Nhà máy bia Hommel có sản lượng rất thấp. Đến năm 1954, Hà Nội giải phóng, nhà máy được đổi tên là Nhà máy Bia Hà Nội.

[…]

Bia hơi chiếm một thị phần cực lớn trong thị trường tiêu thụ chất có cồn của người Hà Nội. Bất kể mùa nào các quán bia hơi Hà Nội luôn mở cửa phục vụ khách uống. Có thể nói không ngoa người Hà Nội thì chẳng ai chưa một lần uống thử ngụm bia hơi.

Bia hơi Hà Nội có lịch sử khá thăng trầm. Thoạt người Hà Nội chưa chấp nhận thứ đồ uống Tây hóa này. Các quầy mậu dịch bán bia nhưng lại pha kèm siro để khách làm quen dần với cái vị thơm thơm nồng nồng và nhằng nhặng đắng của nó. Thậm chí có dạo người ta còn bơm thêm chất CO2 vào bia, uống có đậm hơn và nhiều bọt.

Tác dụng làm gì không rõ, tôi ngờ rằng đây chỉ là một thủ thuật bảo quản. Bia thêm CO2 uống nhiều đau đầu. Bia hơi được đóng trong các thùng hợp kim nhôm và các chất liệu khác, chủ yếu là bình 50 lít, được dân bia gọi là “bom”.

Kết thúc chiến tranh phá hoại của không quân Mỹ thì bia hơi mới thực sự lên ngôi. Tôi nhớ đỉnh cao của bia hơi Hà Nội rơi vào thời kỳ sau khi đất nước giải phóng cho đến hết giai đoạn bao cấp cuối thập niên 80. Chỉ khi đất nước mở cửa đổi mới thì bia hơi mới trở lại giá trị của một loại hàng hóa thông thường theo quy luật cung cầu.

Cái thời hoàng kim của bia hơi thì có quá nhiều chuyện. Bia được phân phối về tận từng cơ quan, nhà máy, hợp tác xã, thậm chí là khối phố. Có được tiêu chuẩn bia hàng ngày là một điều không phải dễ. Các quán mậu dịch nghìn nghịt khách uống. Người ta nghĩ ra nhiều cách để phân phối bia được công bằng.

Quán bia nổi tiếng Cổ Tân nằm ở khúc hè phố ngắn được thiết kế một hàng rào sắt chạy dọc, và được chăng dây thép từ cuối hàng rào đến tận quầy giao bia. Tích kê kim loại được xâu vào dây thép. Người mua trả tiền nhận tích kê và xếp hàng cứ thể đẩy tích kê của mình di chuyển cho đến khi lấy được mấy cốc bia sủi bọt.

Đồ nhắm của bia hơi đơn giản, gói lạc rang, con mực nướng, đĩa nộm, vó bò , nem chạo hoặc sang nữa là đĩa thịt chó chặt. Thực khách bày bia la liệt ngay trên vỉa hè hoặc sang bên vườn hoa đối diện để uống. Mùi bia hòa quyện cùng mùi thức ăn thật hấp dẫn khó lòng quên được.

Các cửa hàng bia mậu dịch được coi là thiên đường. Ai có được người quen ở đây có thể coi là diễm phúc vì nhờ vả được. Thậm chí chỉ cần quen được ông xích lô chở bia cũng đã lên hương rồi. Tôi hay đi theo một ông chở bia làm chân vần “bom” một cách rất mẫn cán. Đổi lại khi hoàn thành nhiệm vụ được nhà hàng mở thùng bia mới, hút cho hai thầy trò mấy vại đầu tiên, gọi là bia “chọc tiết” ngon thôi rồi.

Phạm Ngọc Tiến/ NXB Trẻ