Quản lý sản xuất và kinh doanh giống cây trồng - Thực trạng và giải pháp
PTĐT - Giống cây trồng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả sản xuất, giống tốt sẽ tạo tiền đề để phát huy kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, làm tăng sản lượng cũng như chất lượng sản phẩm.
Kỳ I: Chú trọng chất lượng giống cây trồng, nâng hiệu quả sản xuất
Công ty CP Giống - Vật tư nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam đẩy mạnh nghiên cứu chọn tạo và khảo nghiệm giống cây trồng mới có năng suất, chất lượng cao phục vụ sản xuất nông nghiệp.
PTĐT - Giống cây trồng là một trong những yếu tố quan trọng quyết định hiệu quả sản xuất, giống tốt sẽ tạo tiền đề để phát huy kỹ thuật, công nghệ tiên tiến, làm tăng sản lượng cũng như chất lượng sản phẩm. Xác định được điều đó, thời gian qua, các cấp, ngành, địa phương trong tỉnh đã luôn chú trọng công tác quản lý Nhà nước về giống cây trồng, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế nông lâm nghiệp.
Trên địa bàn tỉnh hiện có trên 600 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây nông nghiệp và trên 300 cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây lâm nghiệp cung cấp ra thị trường. Với mạng lưới cơ sở sản xuất giống khá dày, bao gồm nhiều thành phần kinh tế tham gia là điều kiện thuận lợi cho công tác cung ứng giống phục vụ trồng trọt.
Theo đánh giá của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), thông qua xây dựng các mô hình khảo nghiệm, nhiều giống lúa, ngô, rau màu chất lượng, năng suất cao đã được đưa vào sản xuất đại trà, hiệu quả kinh tế tăng lên qua từng mùa vụ. Bên cạnh đó, do tỉnh đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa nhiều loại cây trồng có giá trị kinh tế cao như chè, bưởi, hồng, vải cùng các loại cây lâm nghiệp vào sản xuất nên diện tích, năng suất, sản lượng các loại nông lâm sản ngày một tăng, hiệu quả kinh tế được nâng lên rõ rệt.Đáng chú ý, những năm gần đây, tỉnh tập trung làm tốt công tác bình tuyển, công nhận cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng cây công nghiệp và cây ăn quả lâu năm, đảm bảo có nguồn giống chất lượng tốt cung ứng cho trồng mới, trồng lại cho các hộ dân trên địa bàn. Tính đến nay, tỉnh có 362 nguồn giống được công nhận để nhân giống cung cấp ra thị trường. Với đa dạng chủng loại, cùng nhu cầu số lượng lớn về giống cho sản xuất, nên công tác quản lý chất lượng giống cây trồng được tỉnh quan tâm. Ngành Nông nghiệp đã tích cực tham mưu cho UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản tăng cường công tác quản lý Nhà nước về giống cây trồng theo đúng quy định của pháp luật. Sở NN&PTNT trực tiếp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn phối hợp với các địa phương tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức, pháp luật về công tác bảo vệ thực vật nói chung, lĩnh vực giống nói riêng, khuyến cáo người dân, nhất là bà con ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn mua giống ở các cơ sở có địa điểm sản xuất, kinh doanh; giấy phép đăng ký kinh doanh hợp pháp; có hồ sơ truy xuất nguồn gốc lô giống, nhãn mác rõ ràng. Từ công tác tuyên truyền đã giúp nâng cao nhận thức của các hộ dân trong việc lựa chọn đơn vị, cơ sở cung cấp giống. Ở các địa phương, công tác thanh tra, kiểm tra được đẩy mạnh; thường xuyên hoặc đột xuất tiến hành kiểm tra, lấy mẫu trên thị trường để đánh giá thực trạng chất lượng giống cây trồng một cách khách quan, sát thực tế; thực hiện nghiêm việc xử phạt các trường hợp vi phạm và kết hợp đánh giá phân loại các cơ sở sản xuất kinh doanh giống cây trên địa bàn.
Yên Lập có trên 30 hộ sản xuất, kinh doanh giống cây lâm nghiệp cung cấp thường xuyên thị trường trong và ngoài tỉnh. - Vườn ươm của cơ sở Phương Thịnh sản xuất trên 3 triệu cây giống các loại/năm.
Yên Lập là một trong những huyện của tỉnh có nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh giống cây trồng, trên địa bàn huyện hiện có 80 hộ sản xuất, kinh doanh cây giống. Chúng tôi về xã Hưng Long - nơi tập trung khá nhiều hộ sản xuất, kinh doanh giống cây lâm nghiệp được ông Nguyễn Tiến Thịnh - chủ cơ sở sản xuất, kinh doanh cây giống ở khu Mè cho biết: “Gia đình bán giống cây trồng đã được hơn hai mươi năm, trung bình mỗi năm cung cấp ra thị trường khoảng 3 triệu cây giống các loại. Với số lượng lớn nên để đảm bảo chất lượng cây giống cung cấp cho bà con, tôi luôn lựa chọn các đơn vị cung cấp hạt giống uy tín, có thương hiệu…đồng thời thường xuyên phối hợp với huyện lấy mẫu kiểm nghiệm đánh giá chất lượng giống, tích cực tham gia các lớp tập huấn để có thêm kiến thức phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình”.Để công tác kiểm tra chất lượng giống hiệu quả, các địa phương còn chủ động trích một phần kinh phí chi cho hoạt động lấy mẫu, kiểm nghiệm chất lượng giống… Huyện Lâm Thao với lợi thế đồng bằng nên thuận lợi cho phát triển cây lúa và rau màu.Ông Lê Tùng Lâm - Phó trưởng Phòng NN&PTNT huyện trao đổi: Để nâng cao năng suất, chất lượng nông sản, hàng năm huyện bố trí kinh phí chi cho công tác kiểm tra chất lượng vật tư nông nghiệp, trong đó tập trung chủ yếu vào việc kiểm tra chất lượng giống cây trồng. Đồng thời đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện nghiêm cơ cấu giống cây trồng, thời vụ; tích cực đưa các giống mới có nguồn gốc xuất xứ, năng suất, chất lượng cao vào sản xuất. Đến nay, huyện có hơn 2.000ha chuyên sản xuất lúa chất lượng cao, hình thành 300ha sản xuất các loại rau, củ, quả và nhiều mô hình trồng chuối, cây ăn quả có múi…, bình quân thu nhập trên mỗi héc-ta canh tác đạt hơn 150 triệu đồng.Trong phạm vi phân cấp quản lý, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật với hệ thống trạm BVTV và trạm kiểm dịch thực vật nằm trên địa bàn các huyện, thành thị, ngoài việc thực hiện phối hợp thanh tra, kiểm tra về điều kiện sản xuất, kinh doanh, chất lượng cây giống của các cơ sở, hệ thống các trạm của Chi cục còn tiến hành thực hiện giải pháp hậu kiểm trên đồng ruộng; vừa trực tiếp nắm bắt tình hình sâu bệnh hại để có những dự tính, dự báo kịp thời về thực trạng năng suất, chất lượng sản phẩm, vừa lắng nghe tâm tư, phản ánh của bà con nông dân sau mỗi mùa vụ.Trao đổi với phóng viên, bà Nguyễn Thị Nhị - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết: Từ công tác hậu kiểm đã giúp cho việc đánh giá sát thực về chất lượng, hiệu quả của giống cây trồng. Đây cũng là cách quản lý giống khá hiệu quả được thực hiện từ nhiều năm, nhất là đối với giống cây trồng nông nghiệp nên trên địa bàn tỉnh chưa xảy ra tình trạng thiệt hại về sản xuất do giống kém chất lượng. Với những giải pháp tích cực trong công tác quản lý hoạt động sản xuất, kinh doanh giống đã góp phần nâng cao năng suất, sản lượng cũng như chất lượng sản phẩm; đồng thời thúc đẩy quá trình phát triển mở rộng quy mô sản xuất. Đến nay, tổng diện tích gieo trồng của tỉnh đạt gần 110 nghìn ha, sản lượng lương thực cây có hạt đạt 427 nghìn tấn, năng suất bình quân đạt trên 56 tạ/ha; trong đó, diện tích lúa chất lượng cao được mở rộng gần 29 nghìn ha.Đối với cây chè, hiện diện tích đạt trên 16 nghìn ha, sản lượng chè búp tươi trên 187 nghìn tấn. Cây bưởi của tỉnh cũng đã có diện tích gần 5 nghìn ha, sản lượng bưởi quả đạt 34 nghìn tấn. Rau màu các loại sản lượng đến nay đạt trên 220 nghìn tấn, hiện có 34 vùng rau an toàn với tổng diện tích 375 ha...Đối với cây lâm nghiệp, bình quân mỗi năm cả tỉnh trồng khoảng 9 nghìn ha rừng; sản lượng khai thác rừng đạt trên 700.000m3/năm; năng suất rừng trồng khoảng 12 m3/ha/năm... Tính đến nay, giá trị sản phẩm bình quân trên 1 ha đất canh tác của tỉnh đã đạt 108 triệu đồng.Từ thực tế cho thấy, công tác quản lý giống cây trồng của tỉnh đã góp phần không nhỏ trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp. Hiệu quả kinh tế được thể hiện rõ nét qua năng suất, sản lượng, chất lượng sản phẩm ngày một tăng, đời sống của người dân ngày một cải thiện, nâng cao, nhất là ở khu vực nông thôn. Sự tăng trưởng của ngành nông lâm nghiệp đã có tác động lớn tới việc đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế trong nước vẫn còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên, hiện nay trên địa bàn tỉnh nhu cầu về giống của người dân rất lớn, trong khi thị trường giống lại rất đa dạng với nhiều thành phần cung ứng, dẫn đến công tác quản lý gặp khó khăn. Do đó, để bảo đảm năng suất, hiệu quả đầu tư, đáp ứng yêu cầu tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, công tác quản lý Nhà nước về hoạt động sản xuất, kinh doanh giống cây trồng cần phải được tăng cường hơn nữa.
