Phụ nữ hợp sức phát triển chuỗi giá trị

Sản xuất theo chuỗi thông qua mô hình HTX giúp đảm bảo cho các thành viên, đơn vị liên kết chia sẻ quyền lợi, trách nhiệm với nhau, điều tiết cung cầu thị trường và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Do đó, việc các chị em phụ nữ xây dựng sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị được đánh giá là hướng đi tất yếu.

Chung tay xây dựng chuỗi

HTX nông sản Long Biên là mô hình chuỗi giá trị do HTX làm chủ tiêu biểu ở Hà Nội. Dù mới thành lập đầu năm 2022 nhưng các thành viên HTX đã chủ động ký kết trực tiếp với cơ sở sản xuất trong quận, các địa phương lân cận nhằm hỗ trợ các mô hình sản xuất kinh doanh do nữ làm chủ khác tiêu thụ sản phẩm chất lượng cao. HTX cũng liên kết với các nhà phân phối, các cửa hàng… để tiêu thụ nông sản, sản phẩm theo các hợp đồng dài hạn.

Hiện, HTX đã ký kết với cơ sở sản xuất mì, bún gạo nguyên chất bằng gạo kháng mần được trồng tại Phú Bình (Thái Nguyên). Dây chuyền máy sản xuất mì, bún mang thương hiệu HTX nông sản Long Biên đặt tại làng nghề thị trấn Hòa Bình (Thái Nguyên). Ngoài ra, HTX còn ký kết tiêu thụ đặc sản miến dong Quốc Oai được làm 100% từ củ dong riềng, đảm bảo an toàn thực phẩm.

Hay như HTX rau hữu cơ Thanh Xuân (Sóc Sơn) được chèo lái bởi Chủ tịch HĐQT, Giám đốc Hoàng Thị Hậu. Mô hình kinh tế tập thể này không chỉ có các thành viên là phụ nữ mà còn liên kết với 25 tổ phụ nữ tự quản khác thực hiện trồng rau hữu cơ. Hiện, HTX đã ký hợp đồng tiêu thụ với các bếp ăn của các trường học, doanh trại quân đội và chuỗi cửa hàng rau sạch Sói Biển, Bác Tôm, Eximax và cửa hàng bán lẻ khác tại Hà Nội và các vùng lân cận.

Nhiều phụ nữ ở Hà Nội đã xây dựng thành công chuỗi giá trị nông sản nhờ thành lập và tham gia các HTX.

Không chỉ HTX Thanh Xuân và HTX nông sản Long Biên, Hà Nội còn xây dựng được nhiều chuỗi nông sản khác thông qua các mô hình HTX do phụ nữ làm lãnh đạo. Tiêu biểu như HTX Sơn mài Hạ Thái (Thường Tín), HTX rau an toàn xã Tiền Lệ (Hoài Đức), HTX nấm Sáng Thiện (Sóc Sơn), HTX hoa lan Đan Hoài (Đan Phượng)…

Theo thống kê, các mô hình kinh tế tập thể ở Hà Nội đang thu hút trên 2.000 phụ nữ tham gia. Thông qua các HTX, các thành viên được tạo điều kiện tiếp cận với các nguồn vốn của các ngân hàng, các tổ chức quốc tế, các chương trình tín dụng hỗ trợ các nguồn lực cho các HTX, tổ hợp tác, tổ liên kết…

Ngay như Chủ tịch HĐQT và Giám đốc HTX nông sản Long Biên đã được tham gia khóa học CEO K46 do TP Hà Nội tổ chức cho thành viên Câu lạc bộ doanh nhân nữ trên địa bàn Thành phố. Ngoài ra, HTX còn được Hội LHPN thành phố, Liên minh HTX TP Hà Nội, lãnh đạo quận Long Biên hỗ trợ các thủ tục thành lập, tham gia xúc tiến thương mại, ký các hợp đồng để xây dựng và phát triển chuỗi giá trị bền vững.

Còn HTX rau mầm Thanh Hà đã được huyện Thường Tín hỗ trợ kinh phí làm đường giao thông đến vùng sản xuất, từ đó giúp HTX kết nối với các đơn vị, doanh nghiệp để thực hiện mô hình khảo nghiệm giống, phân bón. Hiện, mô hình trồng rau mầm, rau baby của HTX Thanh Hà đã trở thành điểm tham quan thực tế quen thuộc của huyện Thường Tín giới thiệu đến đông đảo người dân nhằm khuyến khích các hộ dân, HTX, doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư vào sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và liên kết sản xuất - tiêu thụ nông sản theo chuỗi bền vững.

Nâng cao năng lực

Có thể thấy, phát triển chuỗi giá trị hàng hóa tập trung, tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng cao, an toàn thực phẩm là hướng đi của ngành nông nghiệp Hà Nội hiện nay. Không nằm ngoài quy luật đó, các xã, huyện trên địa bàn không ngừng khuyến khích nông dân, chị em phụ nữ xây dựng và phát triển các mô hình sản xuất tập trung theo hướng an toàn thông qua HTX.

Thông qua các HTX đã khẳng định vai trò của phụ nữ trong việc tham gia phát triển kinh tế, nhất là tham gia phát triển thành phần kinh tế tập thể.

Hầu hết các cán bộ, thành viên HTX do phụ nữ làm lãnh đạo đều chủ động triển khai các hoạt động sản xuất, hỗ trợ kết nối tiêu thụ… đảm bảo cung ứng các nông sản an toàn mang thương hiệu đặc trưng của địa phương. Các mô hình này cũng đã từng bước áp dụng công nghệ 4.0 vào việc vận hành HTX, nhất là ứng dụng và phát triển thương mại điện tử; nâng cao chất lượng sản phẩm phát triển các sản phẩm OCOP.

Đại diện các HTX cho rằng, theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp thì liên kết theo chuỗi giá trị sản phẩm nông nghiệp là hình thức liên kết trong sản xuất nông nghiệp theo chuỗi từ cung ứng vật tư, dịch vụ đầu vào, sản xuất, sơ chế hoặc chế biến gắn với tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp.

Ngoài ra, ngày 9/2/2021, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quyết định số 194/QĐ-TTg về Đề án Đổi mới phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, mục tiêu chung của Đề án là hình thành và phát triển đa dạng các phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản theo chuỗi bền vững có ứng dụng thương mại điện tử và truy xuất nguồn gốc, phù hợp với điều kiện tự nhiên, trình độ, đặc điểm của sản xuất nông nghiệp và yêu cầu của thị trường.

Các định hướng trên đang tạo nền tảng cho các chị em phụ nữ Hà Nội khẳng định vai trò của mình trong sản xuất hàng hóa, đồng thời đề cao được lợi ích của các thành viên trong nền kinh tế thị trường.

Tuy nhiên, việc xây dựng và phát triển các chuỗi do phụ nữ làm chủ hiện nay còn gặp một số khó khăn nhất định. Chẳng hạn như quy mô đất đai của hộ thành viên còn nhỏ lẻ, ảnh hưởng đến khả năng thu hút doanh nghiệp vào liên kết với các HTX để ứng dụng khoa học kỹ thuật nhằm tối đa hóa hiệu quả sản xuất.

Đặc biệt, việc hỗ trợ của các cấp hội trong quá trình thành lập và phát triển các HTX, tổ hợp tác do phụ nữ điều hành, quản lý còn chưa nhiều. Công tác tuyên truyền chưa thường xuyên, chưa sâu nên vẫn còn nhiều phụ nữ chưa hiểu rõ tính ưu việt của HTX kiểu mới.

Để giải quyết các nút thắt trên, các chuyên gia cho rằng dù Hà Nội đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ nhưng vẫn cần hỗ trợ người dân, HTX tích tụ, tập trung ruộng đất thông qua việc tiếp tục hỗ trợ cho các hộ nông dân, HTX dồn điền, đổi thửa, tạo điều kiện thuận lợi cho HTX có quỹ đất để đầu tư khoa học công nghệ.

Ngoài ra, cần hỗ trợ phát triển các HTX nông nghiệp, hỗ trợ nâng cao năng lực cho các HTX do phụ nữ quản lý để các HTX mạnh, đủ sức làm trung gian liên kết giữa nông dân với doanh nghiệp…

Tùng Lâm