Phát triển tiểu thủ công nghiệp, tạo việc làm cho lao động nông thôn
Phát triển tiểu thủ công nghiệp (TTCN) đang là hướng đi hiệu quả, góp phần tích cực vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo diện mạo mới vùng nông thôn. Trong đó, nhiều ngành nghề, đặc biệt là nghề truyền thống được duy trì, phát triển đã tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân.
Cơ sở sản xuất gốm của nghệ nhân Nguyễn Hồng Quang, tổ dân phố Lò Cang, thị trấn Hương Canh (Bình Xuyên) tạo việc làm thường xuyên cho 4 - 5 lao động địa phương với thu nhập ổn định. Ảnh: Nguyễn Lượng
Hoạt động sản xuất TTCN ở khu vực nông thôn hiện nay tập trung chủ yếu vào các ngành nghề như chế biến, bảo quản nông, lâm sản, thủy sản; chế tác mỹ nghệ; sản xuất đồ gỗ; chế biến nguyên vật liệu phục vụ sản xuất ngành nghề nông thôn; cơ khí nhỏ… với gần 20 nghìn cơ sở sản xuất, kinh doanh.
Các ngành nghề này hiện tạo việc làm cho khoảng 35 nghìn lao động thường xuyên và hàng chục nghìn lao động thời vụ. Thu nhập bình quân của lao động thường xuyên đạt từ 4 - 5 triệu đồng/người/tháng với nhóm ngành sản xuất đồ gỗ, mây tre đan, gốm sứ, thủy tinh, dệt may, cơ khí nhỏ đến 8 triệu đồng/người/tháng với nhóm sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ.
Trong đó, các làng nghề truyền thống vẫn được duy trì, phát triển và giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực TTCN, ngành nghề nông thôn hiện nay. Toàn tỉnh có 29 làng nghề được UBND tỉnh công nhận. Các làng nghề này đang giải quyết việc làm cho gần 15 nghìn lao động thường xuyên với mức thu nhập dao động từ 7 - 12 triệu đồng/người/tháng.
Mức thu nhập này khá cao so với các lao động trong nhóm ngành nghề ở các khu vực khác ngoài làng nghề do lao động làm việc tại các làng nghề có việc làm thường xuyên, ổn định và tay nghề cao hơn so với các cơ sở bên ngoài.
Hộ anh Nguyễn Văn Đông, làng nghề rèn truyền thống Bàn Mạch, xã An Nhân (Vĩnh Tường) đầu tư trang thiết bị hiện đại, áp dụng tiến bộ KHKT vào sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ảnh: Nguyễn Lượng
Xác định vai trò quan trọng của TTCN, ngành nghề nông thôn trong giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, những năm qua, các cấp, ngành trong tỉnh đã quan tâm, triển khai nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ.
Năm 2024, đã tổ chức 4 hội nghị, hội thảo, tập huấn chuyên đề về phát triển công nghiệp - TTCN, sản xuất sạch hơn, tiết kiệm nguyên liệu; bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, làng nghề cho 310 đại biểu, gồm cán bộ khuyến công, trưởng thôn, trưởng ban đại diện làng nghề, với kinh phí 208 triệu đồng.
Đồng thời thực hiện hỗ trợ 32 đề án mua sắm máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến vào sản xuất cho 32 cơ sở TTCN, ngành nghề nông thôn theo Chương trình Khuyến công với kinh phí hỗ trợ hơn 4,9 tỷ đồng.
Ngoài ra, một số cơ sở TTCN, ngành nghề nông thôn còn được hỗ trợ tham gia các hội chợ giới thiệu sản phẩm, đầu tư phòng trưng bày quảng bá sản phẩm…
Cùng với sự quan tâm của tỉnh, một số cơ sở TTCN đã chủ động đầu tư áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đổi mới thiết bị trong sản xuất, thay thế dần các hoạt động lao động thủ công, máy móc, thiết bị công nghệ lạc hậu gây ô nhiễm môi trường... Qua đó góp phần tăng năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm tiêu hao nguyên nhiên vật liệu đầu vào. Năm 2024, chỉ tính riêng trong các làng nghề, doanh thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh đạt hơn 3,6 nghìn tỷ đồng.
Bên cạnh những kết quả tích cực, việc phát triển TTCN nông thôn vẫn gặp nhiều khó khăn. Quy mô các cơ sở TTCN phần lớn nhỏ lẻ, chủ yếu ở quy mô hộ, thiết bị công nghệ sản xuất lạc hậu, chậm đổi mới phương thức quản lý.
Năng lực trình độ tổ chức quản lý các cơ sở còn hạn chế, chưa có sự liên kết bền vững giữa các khâu từ sản xuất nguyên liệu, chế biến với tiêu thụ. Chất lượng và thương hiệu của sản phẩm chưa thực sự được chú trọng, sức cạnh tranh yếu.
Cơ sở rèn của gia đình anh Trần Đăng Khoa, thôn Bàn Mạch, xã An Nhân (Vĩnh Tường). Ảnh: Nguyễn Lượng
Trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường, các cơ sở TTCN muốn phát triển bền vững cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tái cơ cấu sản xuất, tập trung xây dựng thương hiệu, giới thiệu sản phẩm và bán hàng trực tuyến.
Đồng hành cùng cơ sở TTCN nông thôn, các sở, ngành liên quan tiếp tục hỗ trợ đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các chủ trương, chính sách của Nhà nước về bảo tồn và phát triển nghề, làng nghề truyền thống; phối hợp với các địa phương rà soát, triển khai ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, công nghệ giới thiệu sản phẩm, bán hàng trực tuyến; thiết kế mẫu mã sản phẩm, bao bì đóng gói; xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý xuất xứ hàng hóa; hỗ trợ xây dựng và bảo hộ nhãn hiệu hàng hóa...
