Phát triển nhân lực – nền tảng cho chuyển đổi kép

Đã đến lúc chuyển tư duy về nguồn nhân lực

Đánh giá về thực trạng trình độ tay nghề của đội ngũ 52,5 triệu lao động cả nước, tại hội thảo các chuyên gia đều cho rằng, trong bối cảnh số hóa, xanh hóa và phát triển bền vững, người lao động phải được định vị là lực lượng trung tâm – từ vai trò thực thi sang vai trò kiến tạo giá trị và năng lực cạnh tranh.

PGS.TS Nguyễn Thị Lan Hương - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học lao động và xã hội (ILSSA) nhấn mạnh rằng, đã đến lúc phải thay đổi tư duy căn bản về nguồn nhân lực.“Nhân lực không còn là chi phí cần kiểm soát, mà là nguồn giá trị cần đầu tư. Đó là cách doanh nghiệp sống sót và vươn lên trong kỷ nguyên số và tăng trưởng xanh”, bà Hương nói.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: QL

Chia sẻ quan điểm này, ông Nguyễn Khánh Long - Phó Cục trưởng Cục Việc làm - Bộ Nội vụ cho rằng, nguồn nhân lực ngày càng trở thành yếu tố nội sinh quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng. Điều mà vị chuyên gia này muốn nhấn mạnh là, không có nguồn nhân lực chất lượng, mọi chính sách, công nghệ và vốn đều không thể phát huy hiệu quả tối đa.

Ông Long cũng cảnh báo khoảng cách đáng kể giữa chương trình đào tạo và nhu cầu thực tiễn, với khoảng 38 triệu lao động chưa qua đào tạo từ sơ cấp trở lên. Nguy cơ bị bỏ lại phía sau đặc biệt lớn với nhóm lao động phổ thông, tuổi trung niên và lao động nữ tại các khu công nghiệp nếu không kịp thời tái đào tạo.

Từ góc độ chính sách, ông Phạm Vũ Quốc Bình - Phó Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên - Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, lối ra cho vấn đề là cần hệ thống đào tạo nghề mở, đa dạng, linh hoạt, công bằng, gắn với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành và tổ chức đào tạo.

PGS TS Nguyễn Thị Lan Hương cũng nhấn mạnh về vai trò của Nhà nước. Cụ thể theo bà, trong bối cảnh chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng kinh tế số và tăng trưởng xanh, đầu tư vào nhân lực không thể là trách nhiệm riêng của doanh nghiệp hay tổ chức công đoàn. Chính phủ cần đóng vai trò “kiến trúc sư trưởng”, xây dựng nền tảng pháp lý, định hướng chiến lược và kết nối hệ sinh thái nhân lực quốc gia.

Ba hướng hành động cấp thiết

Tại hội thảo các chuyên gia đã nêu lên những khuyến nghị nhằm sớm cải thiện trình độ nguồn nhân lực trong bối cảnh tăng trưởng xanh và chuyển đổi số.

Ở tầm chính sách, cần sớm hoàn thiện Đề án Chiến lược phát triển nguồn nhân lực đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050, trong đó gắn kết chặt chẽ phát triển nhân lực với chuyển đổi số và tăng trưởng xanh; đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nhân lực số và nhân lực xanh để phục vụ hoạch định chính sách.

Về phía doanh nghiệp, xem việc đầu tư dài hạn và có hệ thống cho đào tạo nội bộ là chiến lược kinh doanh; đồng thời đầu tư hơn vào chất lượng đào tạo, gắn nâng cấp kỹ năng với lộ trình nghề nghiệp, tối ưu thời gian đào tạo phù hợp và tiến trình đổi mới công nghệ, giúp người lao động không bị tụt lại phía sau.

Tổ chức công đoàn cần phát huy vai trò cầu nối, chủ động thông tin nhu cầu đào tạo và đưa các chương trình đào tạo kỹ năng đến tận cơ sở, bảo đảm mọi nhóm lao động đều được tiếp cận cơ hội học tập và nâng cao trình độ một cách công bằng.