Phát huy lợi thế của Hải Phòng trong phát triển logistics

Quang cảnh Phiên thảo luận. Ảnh: VPQH

Vai trò dẫn dắt trong phát triển lĩnh vực logistics

Sáng 13/6, Quốc hội thảo luận tại Hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hải Phòng.

Qua thảo luận, các ĐBQH cơ bản tán thành việc ban hành Nghị quyết mới của Quốc hội thay thế Nghị quyết số 35/2021/QH15; nhằm tạo cơ chế đột phá cho Hải Phòng phát triển trong bối cảnh mới, giải quyết các điểm nghẽn, nâng cao sức cạnh tranh và thu hút đầu tư thông qua các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội.

Tham gia thảo luận, đại biểu Sùng A Lềnh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) nhấn mạnh, cách mạng công nghiệp 4.0 đang thay đổi toàn bộ dịch vụ kho bãi và phân phối hàng hóa. Ngành logistics ngày càng khẳng định vai trò là một cấu phần thiết yếu của chuỗi cung ứng và động lực phát triển kinh tế bền vững. Do đó, việc xây dựng các trung tâm logistics hiện đại, quy mô lớn và năng lực tích hợp cao là xu thế tất yếu.

Hải Phòng có lợi thế chiến lược là trung tâm cảng biển quốc tế, đầu mối kết nối giao thông đa phương thức và là cửa ngõ xuất nhập khẩu trọng điểm phía Bắc, đã được xác định trong các nghị quyết của Bộ Chính trị. Đây là động lực phát triển của vùng và quốc gia, có vai trò dẫn dắt trong phát triển lĩnh vực logistics.

Vì vậy, đại biểu cho rằng việc ban hành cơ chế, chính sách thí điểm thu hồi đất để phát triển trung tâm logistics tại Hải Phòng là cần thiết và cấp thiết. Việc này không chỉ phù hợp với định hướng của Chính phủ (Quyết định 1012/QĐ-TTg, Quyết định 221/QĐ-TTg) mà còn là điều kiện tiên quyết để hiện thực hóa các mục tiêu phát triển ngành logistics theo Chiến lược đến năm 2030, tầm nhìn 2050.

Đại biểu Sùng A Lềnh phát biểu thảo luận. Ảnh: VPQH

Đặc biệt, đây cũng là hành động cụ thể nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển Hải Phòng trở thành trung tâm logistics và công nghiệp hiện đại mang tầm khu vực và quốc tế.

Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn ĐBQH TP. Đà Nẵng) cho biết, chi phí logistics của nước ta vẫn ở mức cao (khoảng 16,5% GDP, cao hơn nhiều so với mức bình quân 11,6% của thế giới); hạ tầng logistics chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển; quy mô doanh nghiệp logistics còn nhỏ (chỉ nắm giữ khoảng 20% thị phần). Đáng chú ý, tỷ trọng đóng góp của ngành logistics vào GDP mới đạt 4,46%.

Những con số trên cho thấy tiềm năng lớn nhưng cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết có chính sách đột phá để phát triển hạ tầng và dịch vụ logistics một cách hiệu quả hơn.

Theo đại biểu, Trung tâm logistics giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tối ưu hóa các dòng hàng hóa, tiền tệ, thông tin, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, xuất nhập khẩu, góp phần giảm chi phí logistics, nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

Do đó, đại biểu Trần Chí Cường cho rằng, trong bối cảnh đẩy mạnh liên kết vùng và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, việc xác định trung tâm logistics là một mô hình kinh doanh mới, có vai trò then chốt trong việc kết nối các ngành, các địa phương và vùng lãnh thổ là hết sức cần thiết. "Việc đề xuất thí điểm chính sách thu hồi đất để sớm hình thành các trung tâm logistics hiện đại tại TP. Hải Phòng là hoàn toàn xác đáng" - đại biểu Trần Chí Cường nói.

Cải cách thủ tục đầu tư, gỡ vướng trong thu hồi đất

Các ĐBQH cũng cho rằng để phát huy hết tiềm năng và lợi thế của TP. Hải Phòng, rất cần một hành lang pháp lý vượt trội, cho phép địa phương chủ động hơn trong đầu tư, quy hoạch và thu hút nguồn lực. Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội chính là cơ sở quan trọng để Thành phố phát triển đột phá trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu giải trình các vấn đề đại biểu quan tâm. Ảnh: VPQH

Theo đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh),để chính sách đặc thù thực sự tạo chuyển biến mạnh mẽ, một trong những vấn đề trọng tâm cần quan tâm là tháo gỡ điểm nghẽn trong thu hồi đất cho các dự án chiến lược.

Nhiều dự án hạ tầng trọng điểm như đường vành đai, khu công nghiệp công nghệ cao, đô thị mới đang chậm tiến độ do việc thu hồi đất phụ thuộc vào cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư. Trong thực tế, có những dự án do Thủ tướng phê duyệt nhưng UBND TP. Hải Phòng vẫn không thể chủ động thu hồi đất, nếu không có thủ tục xin ý kiến, dẫn đến kéo dài thời gian lên đến 1- 2 năm.

Nêu thực tế trên, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị, Dự thảo Nghị quyết cần quy định cho phép Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng được quyết định thu hồi đất đối với toàn bộ các dự án nằm trong danh mục do HĐND Thành phố thông qua, không phân biệt cấp chủ trương đầu tư, miễn là phù hợp với quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt. Điều này sẽ giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư ít nhất từ 6 đến 12 tháng trên một dự án, tăng tính chủ động của địa phương.

Cùng với đó, đại biểu đề nghị cải cách mạnh thủ tục đầu tư, đất đai để thúc đẩy khu vực tư nhân. Đại biểu cho biết, nhiều doanh nghiệp phản ánh phải mất trung bình 12-18 tháng để hoàn thiện các thủ tục đầu tư dự án mới. Điều này làm tăng chi phí cơ hội và mất lợi thế cạnh tranh.

Vì vậy, đại biểu đề nghị trong Dự thảo Nghị quyết cần thí điểm cơ chế “tiền kiểm tối giản, hậu kiểm minh bạch”, cho phép doanh nghiệp tự cam kết tiến độ, điều kiện môi trường, quy hoạch, Nhà nước kiểm tra sau theo kế hoạch định kỳ.

Đại biểu cũng kiến nghị mở rộng hình thức PPP linh hoạt với quy trình lựa chọn nhà thầu rút gọn, áp dụng riêng cho các dự án hạ tầng logistics, khu công nghiệp công nghệ cao.

Giải trình làm rõ thêm vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, việc thu hồi đất để thực hiện dự án vì lợi ích quốc gia, công cộng như trung tâm logistics, dịch vụ logistics chưa được quy định cụ thể tại Điều 79 Luật Đất đai; do đó, phải trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Nghị quyết. Đề xuất này phù hợp với Hiến pháp, thẩm quyền quy định tại Luật Đất đai và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

“Việc áp dụng thí điểm các chính sách này sẽ tạo điều kiện cho Thành phố chủ động tận dụng nguồn lực về đất đai, nâng cao sức cạnh tranh để thu hút đầu tư, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội của Hải Phòng, góp phần hoàn thành mục tiêu tăng trưởng cao của vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước nói chung trong giai đoạn 2026-2030” - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh.

Đ. KHOA