Phát hiện bất ngờ về thiên hà gần nhất với Dải Ngân hà
Nghiên cứu mới cho thấy thiên hà vệ tinh của Dải Ngân hà, nằm cách Trái đất khoảng 199.000 năm ánh sáng, dường như đang ẩn giấu một bí mật. Thực ra nó là hai thiên hà, thiên hà này nằm sau thiên hà kia.
Đám mây Magellan Nhỏ được quan sát bằng tia hồng ngoại bởi kính viễn vọng VISTA. (Nguồn hình ảnh: ESO/VISTA VMC)
Để thực hiện khám phá này, một nhóm do Claire Murray, nhà thiên văn học tại Viện Khoa học Kính viễn vọng Không gian ở Maryland dẫn đầu, đã theo dõi chuyển động của các đám mây khí và các ngôi sao trẻ được sinh ra bên trong chúng xung quanh Đám mây Magellan Nhỏ. Họ phát hiện ra rằng thiên hà nhỏ, rộng khoảng 18.900 năm ánh sáng (hoặc chưa đến 1/5 chiều rộng của Dải Ngân hà ), chứa hai ngôi sao riêng biệt cách nhau hàng nghìn năm ánh sáng.
Một 'con tàu đắm của một thiên hà
Cả Đám mây Magellan Nhỏ và Đám mây Magellan Lớn đều là những thiên hà lùn bị ràng buộc bởi lực hấp dẫn của Dải Ngân hà và đang bị hút đều đặn về phía thiên hà của chúng ta để chuẩn bị cho một vụ va chạm và sáp nhập trong tương lai xa.
Trong khi Đám mây Magellan Lớn có hình dạng giống như chiếc đĩa tương tự như Dải Ngân hà thì Đám mây Magellan Nhỏ lại có hình dạng bất thường hơn. Đám mây Magellan Nhỏ chỉ có khối lượng bằng 1/3 thiên hà lùn lớn hơn, có khối lượng tương đương khoảng 7 tỷ lần khối lượng mặt trời .
Mặc dù Đám mây Magellan Nhỏ trước đây được cho là bao gồm nhiều thành phần, nhưng nó phần nào bị che khuất bởi các đám mây khí và bụi giữa các vì sao, có nghĩa là những đặc điểm này rất khó phân biệt.
Murray trước đây đã xác định rằng, Đám mây Magellan Nhỏ là một "con tàu đắm" của một thiên hà lùn, chứa đầy khí bị gián đoạn do tương tác hấp dẫn với Dải Ngân hà và Đám mây Magellan Lớn.
Đối với cuộc điều tra mới về Đám mây Magellan Nhỏ, Murray và các đồng nghiệp của mình đã phóng to các sóng vô tuyến phát ra từ khí hydro trong thiên hà lùn bằng kính viễn vọng vô tuyến Kilomet Array Pathfinder của Úc, bao gồm 36 ăng-ten đĩa.
Nhóm nghiên cứu đã theo dõi những quan sát này bằng cách sử dụng tàu vũ trụ Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA), hiện đang xây dựng bản đồ 3D về các ngôi sao trong Dải Ngân hà, để theo dõi tốc độ và hướng của hàng nghìn ngôi sao trong Đám mây Magellan Nhỏ mà trẻ hơn 10 triệu năm tuổi.
Một bí ẩn mà các nhà nghiên cứu hy vọng làm sáng tỏ là liệu hai vật thể này có bị lực hấp dẫn hút lại với nhau hay không hay một vật thể bao gồm khí đã bị xé ra khỏi vật thể kia do tương tác hấp dẫn với Đám mây Magellan Lớn.
Một bằng chứng ủng hộ lời giải thích trước đó là cả hai đám mây dường như có khối lượng tương tự nhau; nếu một cái bị tách ra khỏi cái kia, sẽ hợp lý khi cho rằng đám mây con sẽ nhỏ hơn đám mây tổ tiên của nó. Nếu hai đám mây không liên quan với nhau, điều này có nghĩa là Đám mây Magellan Nhỏ là hai thiên thể chứ không phải một.
Trên thực tế, nhiều nhà khoa học đã ủng hộ điều này; thiên hà lùn hiện được đặt theo tên của nhà thám hiểm thế kỷ 15/16 Ferdinand Magellan , người đã không phát hiện ra Đám mây Magellan Lớn hay Đám mây Magellan Nhỏ.
