Ổn định CPI phụ thuộc vào kiểm soát dịch tả heo châu Phi
Ngày 7-8, tại TP Đà Nẵng, đoàn công tác do ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-MT làm trưởng đoàn, làm việc với lãnh đạo UBND các tỉnh, thành: Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi và Gia Lai về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định (IUU) và phòng chống dịch tả heo châu Phi.

Toàn cảnh buổi làm việc. Ảnh: XUÂN QUỲNH
Theo ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng, tính đến ngày 6-8, dịch tả heo châu Phi đã lây lan 55 phường, xã với tốc độ rất nhanh. Biện pháp chủ yếu hiện nay là hễ phát hiện ổ dịch thì tiêu hủy heo mắc bệnh.
Tổng số heo mắc bệnh, chết và buộc phải tiêu hủy đến thời điểm hiện tại khoảng 13.300 con. Dịch lây lan tại các khu chăn nuôi nông hộ chiếm đến 80%, phân tán nhỏ lẻ trong các khu dân cư nên việc kiểm soát dịch rất khó.
Bên cạnh đó, nhiều xã lúng túng trong triển khai phòng, chống dịch do không có cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực chăn nuôi và thú y cơ sở sau khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng chia sẻ. Ảnh: XUÂN QUỲNH
Lãnh đạo TP Đà Nẵng kiến nghị Bộ NN-MT tham mưu sửa đổi, bổ sung Quyết định số 16/QĐ-TTg ngày 29-4-2016 của Thủ tướng về thành lập và tổ chức, hoạt động của Ban chỉ đạo phòng chống dịch bệnh động vật các cấp phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay.
Đặc biệt, bổ sung biên chế và bố trí cán bộ chuyên môn thú y cấp xã để đảm bảo lực lượng tại chỗ. Đồng thời, hỗ trợ thành phố 10 tấn hóa chất từ nguồn dự trữ quốc gia để tiếp tục tiêu độc, khử trùng và xử lý môi trường; có giải pháp liên quan tiêm vaccine để phòng dịch bệnh tả heo châu Phi.
Tương tự, ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, tại Quảng Ngãi, tổng đàn heo hiện khoảng 600.000 con. Dịch làm chết và buộc tiêu hủy gần 2.900 con, chủ yếu ở các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ. Địa phương đã chỉ đạo rõ ràng về trách nhiệm của người nuôi, yêu cầu tuân thủ quy định, tiêm phòng đầy đủ và không nuôi trong khu dân cư. Trường hợp không thực hiện tiêm phòng sẽ không được hỗ trợ thiệt hại.
tỉnh cũng đang đẩy mạnh chấn chỉnh hoạt động giết mổ nhỏ lẻ, chuyển sang giết mổ tập trung để đảm bảo vệ sinh và sức khỏe cộng đồng.
Bên cạnh đội ngũ cán bộ chuyên môn còn rất thiếu và yếu; phần lớn kinh phí phòng, chống dịch vẫn nằm ở cấp dự phòng, khiến nhiều địa phương không thể chủ động ứng phó.
tỉnh Quảng Ngãi đề nghị Bộ NN-MT tiếp tục chỉ đạo, hỗ trợ địa phương về cơ chế, nguồn lực; sớm rà soát, định hướng lại cách quản lý chăn nuôi nhỏ lẻ và hệ thống thú y cơ sở phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-MT kết luận
Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến nhìn nhận, hiện nay, tổng đàn heo cả nước vào khoảng 31 triệu con. Thịt heo chiếm tới 65% giá trị các loại thịt, sản lượng đạt 8,2 triệu tấn trong năm 2024. Đây là nguồn thực phẩm thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và tăng trưởng chung của ngành nông nghiệp.
Thứ trưởng cảnh báo, nếu không kiểm soát chặt chẽ và quyết liệt trong đợt dịch tả heo châu Phi lần này, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng. Trước đây, dịch bệnh từng khiến giá thịt heo tăng vọt lên tới 105.000 đồng/kg và phải mất 2 năm mới có thể phục hồi. Vì vậy, công tác phòng, chống dịch cần sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị.
Đề cập công tác chống khai thác IUU, Thứ trưởng Bộ NN-MT Phùng Đức Tiến cho biết, hành lang pháp lý hiện cơ bản đầy đủ. Vướng mắc chỉ còn ba nội dung nhỏ: điều kiện đánh bắt cá ngừ, xử lý và xử phạt vi phạm.
Việt Nam hiện có khoảng 81.700 tàu cá, 800.000 lao động trực tiếp trên biển và khoảng 4 triệu lao động liên quan trên bờ. Với vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao, Đảng, Nhà nước và Chính phủ đặc biệt quan tâm công tác chống IUU.
Những năm gần đây, việc kiểm soát tàu cá đã được siết chặt hơn, chấm dứt tình trạng tàu “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác) khai thác bừa bãi.
Công tác giám sát tàu cá được triển khai với ít nhất 6 lớp kiểm soát. Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng tàu mất kết nối, “tàu ma” và đặc biệt là 29 tàu vi phạm vùng biển nước ngoài. Việc truy xuất nguồn gốc thủy sản còn lỏng lẻo, thậm chí có tình trạng cán bộ cảng cá viết hộ giấy tờ. Hình thức xử phạt vi phạm IUU chưa đủ răn đe...
Nếu không xử lý dứt điểm tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và thực hiện nghiêm 14 khuyến nghị của EC, Việt Nam sẽ không thể gỡ được “thẻ vàng”.
Trách nhiệm đã được phân rõ cho từng bộ, ngành, địa phương; tuyên truyền cũng đã được đẩy mạnh, nhưng cần hành động quyết liệt hơn.