Ô tô điện: Bảo dưỡng khác xe xăng ở đâu và tốn kém thế nào?

Thay vì phải thay dầu động cơ hay dầu hộp số như xe xăng, các hạng mục bảo dưỡng của ô tô điện chủ yếu là lọc gió điều hòa, lốp, cần gạt nước, nước rửa kính, kiểm tra dầu phanh và vệ sinh phanh. Do không có hệ thống truyền động phức tạp với hàng trăm chi tiết chuyển động, chi phí bảo dưỡng của xe điện thường thấp hơn đáng kể.

Nguyên nhân đến từ việc xe điện có ít bộ phận cơ khí hơn. Nếu như động cơ đốt trong phải hoạt động với hàng trăm chi tiết chuyển động hàng chục lần mỗi giây, thì trên xe điện, các thành phần chính chỉ gồm rotor của một hoặc hai mô-tơ cùng bơm làm mát tuần hoàn qua hệ truyền động và hệ thống sưởi cabin.

Pin – “trái tim” của xe điện – được thiết kế để có tuổi thọ tương đương với vòng đời xe, kéo dài từ 10 đến 15 năm. Dù sau thời gian sử dụng dài, pin có thể giảm từ 10 đến 20% dung lượng, xe vẫn hoạt động bình thường, chỉ là quãng đường di chuyển ngắn hơn. Từ khi xe điện đầu tiên ra mắt năm 2010 đến nay, chưa ghi nhận trường hợp nào phải thay pin chỉ sau vài năm sử dụng.

Một nghiên cứu của Đại học Stanford cho thấy, việc lái xe trong điều kiện giao thông đông đúc hoặc thường xuyên tăng tốc lại có thể giúp pin duy trì năng lượng tốt hơn so với các xe thử nghiệm trong môi trường sạc – xả đều đặn.

Động cơ điện trong các mẫu xe hiện nay được thiết kế bền bỉ, gần như không cần bảo dưỡng định kỳ. Tương tự, hệ thống bơm làm mát và sưởi cabin cũng có tuổi thọ cao. Tuy nhiên, trong trường hợp xe bị ngập nước hoặc đỗ lâu ở nơi có mực nước cao, chủ xe nên đưa xe tới đại lý để kiểm tra hệ thống điện dưới gầm.

Hệ thống phanh trên ô tô điện cũng có cấu trúc khác biệt. Khi giảm tốc, động cơ điện chuyển sang chế độ phát điện, tái tạo năng lượng nạp lại cho pin, nhờ đó má phanh ít mòn hơn nhiều so với xe xăng. Dù vậy, xe vẫn cần được kiểm tra dầu phanh định kỳ như thông thường.

Ngoài ra, một số bộ phận vẫn cần được chăm sóc thường xuyên gồm lốp, cần gạt nước, bộ lọc không khí cabin, hệ thống treo, đèn chiếu sáng và phần mềm điều khiển xe. Lốp xe điện thường đắt hơn và phải thay sớm hơn vì trọng lượng xe lớn hơn 200–900 kg so với xe xăng. Các mẫu SUV hay bán tải điện có lốp lớn, chịu tải cao, và những người thường xuyên thử khả năng tăng tốc mạnh có thể phải thay lốp sớm hơn bình thường.

Cũng như xe động cơ đốt trong, ô tô điện có thể bị triệu hồi để khắc phục lỗi. Tuy nhiên, điểm khác biệt là hầu hết vấn đề phần mềm đều có thể được cập nhật từ xa qua mạng (OTA) mà không cần đưa xe vào xưởng. Với lỗi phần cứng, xe điện vẫn phải được bảo hành, sửa chữa trực tiếp như xe xăng.

Nhìn chung, xe điện có ít chi tiết cơ khí và ít khả năng hỏng hóc hơn trong giai đoạn đầu sử dụng. Song người dùng vẫn cần chú ý đến phần mềm điều khiển, vì đây mới là yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến khả năng vận hành của xe.

Lê Minh