Nỗ lực táo bạo của Ba Lan khi mua 486 tổ hợp pháo HIMARS

Các cuộc thảo luận do cơ quan vũ trang Ba Lan và nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin của Mỹ dẫn đầu nhằm sản xuất đạn dược hệ thống pháo phản lực phóng loạt GMLRS tại các cơ sở do Polska Grupa Zbrojeniowa (PGZ) điều hành.

Mặc dù chưa có hợp đồng nào được hoàn tất, các cuộc đàm phán này vẫn đang diễn ra tích cực vào đầu năm 2025, phản ánh tham vọng hiện đại hóa quân đội của Ba Lan bằng pháo phản lực có độ chính xác cao, tiên tiến.

Nếu thành công, thỏa thuận có thể định hình lại lực lượng pháo binh của Ba Lan, với việc giao hàng có khả năng bắt đầu vào năm 2026.

M142 HIMARS, do Lockheed Martin sản xuất, là hệ thống pháo phản lực cơ động, nhẹ được thiết kế để triển khai nhanh và tấn công chính xác. Được lắp trên khung gầm xe chiến thuật hạng trung Oshkosh M1140 Family of Medium Tactical Vehicles (FMTV) sáu bánh.

Thiết kế nhỏ gọn của nó cho phép vận chuyển bằng máy bay C-130 Hercules, C-5 Galaxy và C-17 Globemaster, khiến nó trở nên lý tưởng cho các hoạt động viễn chinh.

Bệ phóng HIMARS mang theo một khoang chứa sáu tên lửa GMLRS hoặc một tên lửa hệ thống tên lửa chiến thuật của Lục quân (ATACMS), mang lại tính linh hoạt cho nhiều nhiệm vụ khác nhau.

Khả năng "bắn và chạy" của nó cho phép nó bắn và di chuyển trong vòng vài phút, giảm thiểu khả năng tiếp xúc với hỏa lực phản pháo.

Tên lửa GMLRS là nền tảng của hỏa lực HIMARS, cung cấp độ chính xác dẫn đường bằng GPS và quán tính với tầm bắn lên tới 92 km cho các biến thể M30/M31.

Những tên lửa này mang đầu đạn nổ mạnh 200 pound, với các phiên bản M30A1/M31A1 kết hợp các mảnh tungsten để giảm lượng đạn dược chưa nổ, tăng cường độ an toàn và hiệu quả.

ATACMS mở rộng phạm vi hoạt động của hệ thống lên hơn 300 km, cho phép tấn công các mục tiêu có giá trị cao nằm sâu trong phòng tuyến của đối phương. Tên lửa tấn công chính xác (PrSM), với tầm bắn lên tới 499 km, là loại đạn dược tương thích với tương lai có thể mở rộng hơn nữa khả năng của HIMARS.

Trong chương trình Homar-A của Ba Lan, bệ phóng HIMARS dự kiến sẽ được tích hợp vào khung gầm xe tải Jelcz 6×6 sản xuất tại địa phương, kết hợp với hệ thống điều khiển hỏa lực TOPAZ của Ba Lan để đảm bảo khả năng tương thích với các cấu trúc chỉ huy quốc gia.

Việc Ba Lan theo đuổi HIMARS dựa trên thỏa thuận năm 2019 cung cấp 20 bệ phóng, bao gồm hai bệ phóng để huấn luyện, cho Lữ đoàn tên lửa số 1 của quân đội Ba Lan tại Toruń và Orzysz.

Các đơn vị này, hoạt động đầy đủ kể từ tháng 5/2023, đã mở rộng phạm vi pháo binh của Ba Lan vượt quá giới hạn 40 km của hệ thống BM-21 Grad thời Liên Xô, khôi phục khả năng bị mất vào năm 2005 khi hệ thống tên lửa 9K79 Tochka ngừng hoạt động.

Việc mua thêm 486 bệ phóng tiềm năng, được Bộ Ngoại giao Mỹ chấp thuận vào tháng 2/2023 với giá ước tính 10 tỷ USD, sẽ trang bị cho 27 phi đội pháo binh, giúp mở rộng đáng kể năng lực pháo binh tên lửa của Ba Lan.

Tướng Artur Kuptel, người đứng đầu cơ quan vũ khí Ba Lan, cho biết, các cuộc đàm phán cho lô hàng đầu tiên gồm hơn 100 bệ phóng dự kiến sẽ sớm bắt đầu, mặc dù ông lưu ý rằng mốc thời gian phụ thuộc vào việc đảm bảo các thỏa thuận cho cả hệ thống HIMARS và K239 Chunmoo của Hàn Quốc theo chương trình song song Homar-K.

"Trong tương lai gần, chúng tôi sẽ khởi xướng các cuộc thảo luận về hợp đồng đầu tiên cho hệ thống Homar-A", Kuptel nói với Reuters, đồng thời nhấn mạnh ưu tiên của chương trình.

Triển vọng sản xuất GMLRS tại địa phương là nền tảng cho chiến lược tăng cường khả năng tự cung tự cấp của Ba Lan.

Lockheed Martin đã đề xuất sản xuất các loại đạn dược này tại Mesko, một công ty con của PGZ, với việc lắp ráp bộ dụng cụ có khả năng bắt đầu vào năm 2026.

Người phát ngôn của Lockheed Martin, phát biểu tại cuộc họp báo ở Warsaw vào tháng 6/2024, tuyên bố: “Là một phần của chương trình Homar-A, chúng tôi có kế hoạch thiết lập hoạt động sản xuất đạn dược GMLRS tại Ba Lan, ban đầu sẽ giới thiệu hai biến thể GMLRS để đáp ứng nhu cầu của Lực lượng vũ trang Ba Lan”.

Điều này tuân theo một thỏa thuận khung được ký vào tháng 9/2023, trong đó nêu rõ việc tích hợp các thành phần HIMARS với ngành công nghiệp Ba Lan.

Tuy nhiên, Kuptel nhấn mạnh rằng tham vọng của Ba Lan phải phù hợp với năng lực công nghiệp của mình, lưu ý những thách thức trong việc mở rộng quy mô các cơ sở sản xuất để đáp ứng nhu cầu của hàng nghìn tên lửa, bằng chứng là đơn đặt hàng năm 2023 cho 3.192 quả đạn GMLRS-ER.

Hệ thống HIMARS đã chứng minh được hiệu quả chiến đấu của nó trong các cuộc xung đột gần đây, đặc biệt là ở Ukraine kể từ năm 2022. Lực lượng Ukraine đã sử dụng HIMARS để nhắm vào các sở chỉ huy, kho đạn dược và trung tâm hậu cần của Nga với độ chính xác tàn khốc.

Vào tháng 6/2024, một cuộc tấn công ở khu vực Belgorod của Nga đã làm hỏng hệ thống phòng không S-300/S-400, chứng minh khả năng vô hiệu hóa các mục tiêu có giá trị cao của hệ thống này.

Một hoạt động khác vào tháng 8/2024 chứng kiến HIMARS phá hủy một đoàn xe của Nga ở Kursk Oblast, với cảnh quay bằng máy bay không người lái xác nhận độ chính xác của tên lửa GMLRS.

Những thành công này làm nổi bật sự tích hợp của hệ thống với thông tin tình báo thời gian thực từ máy bay không người lái và vệ tinh, cho phép tấn công nhanh và chính xác.

Chiến thuật "bắn và chạy trốn", trong đó HIMARS bắn và di chuyển nhanh chóng, đã chứng minh được tính quan trọng trong việc tránh hỏa lực phản pháo, một khả năng mà Ba Lan muốn áp dụng để tăng cường khả năng cơ động của pháo binh.

So với các hệ thống pháo phản lực khác, HIMARS có những ưu điểm riêng biệt. BM-30 Smerch và Uragan-1M của Nga, mặc dù có khả năng bắn loạt đạn lớn, nhưng lại dựa vào bệ phóng bánh xích nặng hơn và cần thời gian nạp đạn lâu hơn, làm giảm khả năng cơ động của chúng.

Smerch, với tầm bắn lên đến 90 km, thiếu độ chính xác của GMLRS và dễ bị phản công hơn do khả năng định vị lại chậm hơn.

K239 Chunmoo của Hàn Quốc, mà Ba Lan cũng đang mua theo chương trình Homar-K, hỗ trợ nhiều cỡ nòng hơn nhưng không sánh được với thành tích chiến đấu đã được chứng minh của HIMARS trong các cuộc xung đột cường độ cao.

Khả năng tương thích của HIMARS với mạng lưới chỉ huy và kiểm soát của NATO đảm bảo sự tích hợp liền mạch với các lực lượng đồng minh, một yếu tố quan trọng đối với vai trò của Ba Lan trong NATO.

Lịch sử hoạt động của HIMARS nhấn mạnh tính linh hoạt của nó trong các loại xung đột. Tại Afghanistan vào năm 2018, lực lượng Mỹ đã sử dụng HIMARS để tiêu diệt 50 binh sĩ Taliban chỉ trong một cuộc tấn công duy nhất ở Musa Qala, cho thấy phản ứng nhanh chóng của nó trong các hoạt động chống nổi loạn.

Trong chiến dịch Deir ez-Zor năm 2017 tại Syria, HIMARS đã hỗ trợ lực lượng dân chủ Syria với tối đa 30 cuộc không kích GMLRS mỗi ngày, nhắm vào các vị trí của ISIS. Những ví dụ này minh họa cho vai trò kép của HIMARS trong chiến tranh cường độ thấp và cường độ cao, một sự linh hoạt mà Ba Lan muốn tận dụng.

Tướng Jaroslaw Wierzcholski, cựu chỉ huy lực lượng tên lửa và pháo binh Ba Lan, đã nhấn mạnh tiềm năng này và tuyên bố: “Bằng cách mua HIMARS, hệ thống sẽ được đưa vào sử dụng với tên gọi Homar-A, chúng ta sẽ khôi phục lại tiềm năng chiến đấu đã mất hơn chục năm trước”.

Việt Hùng

Theo Bulgarianmilitary