Nỗ lực lớn, quyết tâm cao

Các xã mới có nhiều thay đổi về quy mô dân số, địa giới hành chính cũng như các chỉ tiêu kinh tế, xã hội và quy hoạch phát triển. Vì vậy, trong xây dựng NTM việc cần làm ngay là khảo sát, đánh giá lại các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Từ đó đề ra các giải pháp thực hiện chương trình xây dựng NTM hiệu quả, thực chất.

Khắc phục khó khăn

Theo đánh giá của Văn phòng Điều phối chương trình NTM tỉnh, sau nhiều năm phấn đấu, nỗ lực của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, chương trình xây dựng NTM của tỉnh đạt nhiều kết quả tích cực. Đến hết tháng 6/2025, tỉnh Quảng Ngãi (cũ) có 102 xã đạt chuẩn NTM, 13 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; tỉnh Kon Tum (cũ) có 51 xã đạt chuẩn NTM, 10 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 4 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu và 121 thôn, làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số đạt chuẩn thôn NTM.

Tuy nhiên, sau sắp xếp đơn vị hành chính, chất lượng thực hiện các tiêu chí của nhiều xã bị giảm, dẫn đến công tác xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu đối diện nhiều khó khăn.

Xã Đăk Kôi thực hiện đồng bộ các giải pháp để duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới. Ảnh: ĐỨC THÀNH

Chủ tịch UBND xã Đăk Kôi Nguyễn Minh Trí cho biết, qua rà soát sơ bộ, xã Đăk Kôi còn 3 tiêu chí chưa đạt (theo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021 - 2025) là quy hoạch, thu nhập, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn. Do đó, cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng chương trình hành động gắn với tuyên truyền người dân phát huy vai trò chủ thể trong xây dựng NTM. Đồng thời huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực để đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng nông thôn, góp phần duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM.

Còn theo Chủ tịch UBND xã Vạn Tường Ung Đình Hiền, trước khi sắp xếp, chất lượng cuộc sống của người dân và cơ sở hạ tầng nông thôn của các xã không đồng đều, trình độ và phương thức tổ chức sản xuất cũng khác nhau.

Chính vì vậy, sau khi sáp nhập 6 xã Bình Thuận, Bình Đông, Bình Trị, Bình Hải, Bình Hòa và Bình Phước thành xã Vạn Tường, chất lượng một số tiêu chí NTM bị ảnh hưởng, nhất là thu nhập, hộ nghèo, cơ sở hạ tầng nông thôn, môi trường và tỷ lệ hộ sử dụng nước sạch. Do đó, hiện nay, địa phương đang tiến hành rà soát, đánh giá mức độ các tiêu chí NTM, từ đó xây dựng kế hoạch và lộ trình thực hiện phù hợp, đảm bảo hiệu quả, thực chất.

"

"Đối với các xã đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, tuy có nhiều lợi thế nhưng sau sắp xếp vẫn phải đánh giá lại các tiêu chí do sự thay đổi về quy mô dân số, địa giới hành chính cũng như các chỉ tiêu kinh tế, xã hội và quy hoạch phát triển. Nếu không đáp ứng đầy đủ các tiêu chí mới, các xã này cũng sẽ rớt chuẩn. Việc đánh giá lại cũng là cơ sở để lập kế hoạch xây dựng NTM thực chất, bền vững, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân”.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường HỒ TRỌNG PHƯƠNG

Khó khăn chung mà nhiều xã gặp phải hiện nay là quy hoạch NTM được phê duyệt thời kỳ 2011 - 2020 không còn phù hợp do việc sắp xếp các đơn vị hành chính; xã mới có quy mô diện tích diện tích lớn, dân số đông, dẫn đến nhu cầu chăm sóc giáo dục, y tế, văn hóa... cao hơn cả về lượng và chất.

Trong khi đó, cơ sở vật chất phục vụ giáo dục, văn hóa và y tế ở nhiều xã NTM chưa đáp ứng nhu cầu, nhất là khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Để giải quyết khó khăn này, theo Chủ tịch UBND xã Phước Giang Nguyễn Văn Lễ, xã đang xây dựng phương án cải tạo, sửa chữa trụ sở dôi dư và đầu tư trang thiết bị để phục vụ nhu cầu sử dụng cho giáo dục, văn hóa, y tế hay thư viện cộng đồng... góp phần tạo động lực cho công cuộc xây dựng NTM trong giai đoạn mới.

Thực chất, bền vững

Xác định nhiệm vụ xây dựng NTM là việc làm quan trọng, thường xuyên, liên tục và không có điểm dừng, cấp ủy đảng, chính quyền các địa phương đã nhanh chóng ổn định tổ chức và bắt tay vào triển khai chương trình xây dựng NTM. Như xã Vạn Tường, trước sắp xếp có xã Bình Trị đạt chuẩn NTM nâng cao, 5 xã còn lại đạt chuẩn NTM và đều đang trong quá trình xây dựng NTM nâng cao.

“Vì vậy, ngay sau khi sáp nhập, cấp ủy, chính quyền xã Vạn Tường tập trung ổn định và kiện toàn lại bộ máy tổ chức để triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội, trong đó có nhiệm vụ xây dựng NTM”, Chủ tịch UBND xã Vạn Tường Ung Đình Hiền cho biết.

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hồ Trọng Phương, xây dựng NTM trong giai đoạn mới không thể tách rời ba phương diện nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại và nông dân văn minh. Do đó, ngoài việc đảm bảo các dịch vụ xã hội cơ bản, thì vấn đề mấu chốt là giải pháp cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, đặc biệt là ở các xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Ngoài sự nỗ lực của địa phương, Sở Nông nghiệp và Môi trường tích cực hỗ trợ, hướng dẫn các xã lồng ghép và sử dụng hiệu quả các nguồn vốn, nhất là nguồn vốn từ 3 chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư cơ sở hạ tầng nông thôn đồng bộ, hiện đại. Bên cạnh đó, sau khi Bộ NN&MT và UBND tỉnh ban hành bộ tiêu chí mới về xây dựng NTM giai đoạn 2026 - 2030, Sở NN&MT sẽ chỉ đạo Văn phòng Điều phối chương trình NTM tỉnh phối hợp với các địa phương tiến hành rà soát, đánh giá cụ thể từng tiêu chí.

MỸ HOA - ĐỨC THÀNH