Những người ăn Tết trên biển

Các lực lượng như Biên phòng, Cảnh sát Giao thông, Hải quan làm nhiệm vụ ở đây được ví như “mắt thần” kiểm soát các hoạt động buôn lậu trên biển và bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Đón giao thừa trên biển

Trong những ngày cận tết Nguyên đán Canh Tý 2020, chúng tôi có dịp theo tàu tuần tra của Hải đội 2 (Biên phòng Quảng Ninh) trên vùng biển đảo Đông Bắc của Tổ quốc. Hải đội 2 tập trung tuần tra chủ yếu ở những vùng biển trọng điểm như: Cửa sông Bắc Luân (TP Móng Cái); khu vực đảo Trần, Thanh Lân (huyện Cô Tô)... Mỗi lần tuần tra, đơn vị đã chủ động xây dựng phương án đấu tranh, tăng cường công tác nắm tình hình, tuần tra, kiểm soát, đấu tranh phòng chống các loại tội phạm trên biển dịp cuối năm.

Vừa đón những vị khách từ đất liền, Đại úy Nguyễn Văn Hiệu, thuyền trưởng tàu BP 01-98-01 cho biết, toàn bộ chiến sĩ, cán bộ gần 3 tháng nay chưa được cập bờ đảo quân, dịp này đi qua tết mới được về đất liền. Ăn tết trên biển với các anh là chuyện đã quen, vào mỗi dịp tết nhất là vào đêm giao thừa cũng mong những ngày đoàn viên nhưng những khoảnh khắc ấy với người lính biên phòng nói chung và của biên chế Hải đội 2 nói riêng thì thật khó.

“Trước, trong và sau tết Nguyên đán bao giờ cũng là dịp cao điểm phòng, chống tội phạm và các vi phạm trên biển. Buôn lậu cuối năm trên biển luôn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn những nguy cơ bùng phát bất cứ thời điểm nào nên các anh luôn túc trực trên tàu, sẵn sàng chiến đấu khi có lệnh. Do vậy, lực lượng chức năng luôn căng mình tuần tra, kiểm soát chặt. Qua đó, góp phần gìn giữ bình yên trên biển đảo”, Đại úy Nguyễn Văn Hiệu cho biết.

Người lính ở biên giới trên biển, giữa mênh mông sóng nước chỉ có bầu trời đầy sao và biển trời mênh mông, cộng với những đợt sóng vỗ là bạn, khi rảnh rỗi lại ôm guitar đàn cho nhau nghe và kể về gia đình với nhiều mong nhớ. “Đêm giao thừa, đôi khi chỉ có cuộc điện thoại về nhà chúc tết gia đình, vợ chồng, con cái nói vội vài câu rồi lại tất bật với nhưng cuộc điện đàm, giám sát trên biển. Nhiều chiến sĩ trên tàu nhiều năm không được ăn tết ở nhà, thời gian lênh đênh trên biển là chủ yếu. Nhìn thấy đất liền nhanh thì 3-5 tháng đảo quân một lần, còn vào dịp cao điểm thì hầu như tết ở trên biển. Với những cán bộ, chiến sĩ ngày đầu đi biển cũng chạnh lòng khi nghĩ tới gia đình trong những ngày tết, tuy nhiên, sóng gió biển khơi và nhiệm vụ hằng ngày đã giúp những người lính gần nhau hơn, chia sẻ với nhau hơn để vơi đi những lo toan, cảm xúc khi xuân về.

Tàu Biên phòng tuần tra, kiểm soát bảo vệ vùng biển đảo.

Thượng úy Nguyễn Văn Hiển, nhân viên biên phòng chia sẻ với chúng tôi về những cảm xúc khi xuân về, tết là cao điểm nên cả kíp luôn trực chiến ở trên tàu, khi có lệnh trong vòng 15 phút tàu phải di chuyển trong mọi điều kiện, có những tình huống phức tạp thì đi triền miên trên biển.

“Đêm 30, mùng 1 Tết thì tàu vẫn thường trực, ăn tết trên tàu. Đêm 30, thời khắc đón Giao thừa, anh em trên tàu tập trung nghe thuyền trưởng đọc thư chúc Tết của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, của cấp trên. Sau đó, tàu tổ chức văn hóa văn nghệ, hát cho nhau nghe, cùng đón giao thừa và chúc nhau những lời chúc tốt đẹp nhất đón một năm mới an lành”, Thượng úy Nguyễn Văn Hiển cho hay.

“Trên tàu, mỗi cán bộ, chiến sĩ luôn quan niệm hướng ra biển như hướng về nhà. Hải đội 2 không chỉ bảo vệ biên giới trên biển, phòng chống tội phạm mà còn tham gia cứu hộ, cứu nạn trên biển. Khu vực biên giới biển tỉnh Quảng Ninh trải dài trong phạm vi 10 huyện, thị xã, thành phố với 74 xã, phường, thị trấn giáp biển, đảo. Với địa bàn rộng, nhiều luồng lạch nên việc tuần tra, kiểm soát bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền, an ninh vùng biển của tỉnh Quảng Ninh và đấu tranh phòng chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác luôn là nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị”, Trung tá Vũ Trọng Quỳnh, Hải đội trưởng Hải đội 2 nói.

Trong những ngày xuân về, chúng tôi hỏi anh cảm nhận về ngày tết. Thuyền trưởng Đại úy Nguyễn Văn Hiệu và các đồng nghiệp chỉ cười vui và nói, vào cao điểm tết, cả tàu cắm chốt trên biển, nhìn thấy đảo xa xa nhưng tàu chỉ neo ở phía ngoài và cả tàu đều ăn tết trên biển.

“Đón giao thừa ở giữa biển khơi mênh mông thì ai cũng có cảm giác nhớ nhà, nhớ gia đình, giờ này bên bếp lửa hồng của nồi bánh chưng đón giao thừa với gia đình thật ấm cúng và hạnh phúc biết bao. Nhưng đã là nhiệm vụ và công việc cũng mang tính đặc thù thì cả tàu đều phải trực, cắm chốt góp phần đảm bảo an ninh trật tự trên biển, giảm thiểu tình trạng buôn lậu, vận chuyển hàng cấm”, Thuyền trưởng, Đại úy Nguyễn Văn Hiệu nói.

Có đi thực tế trên tàu cùng các anh và nghe các anh kể về những chuyến thực địa, tuần tra trên biển, chúng tôi cảm nhận tình cảm, trách nhiệm đồng đội trên những con tàu lênh đênh biển khơi vài tháng chưa cập đất liền. Ở họ có một sự đoàn kết như người một nhà, cán bộ, chiến sĩ luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Ngày và đêm trên hải trình chống buôn lậu

Trong hành trình ra khơi, tuần tra cùng các anh, chúng tôi gặp tàu HQ 119162 của Hải đội kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (Hải đội 1 Cục Điều tra chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan) đang tuần tra ở khu vực đảo Trần, đảo Vĩnh Thực. Thuyền trưởng tàu HQ 119162 Hoàng Văn Bình cho biết, tàu ở khu vực này được hơn 2 tháng, trước đó tàu đã lênh đênh trên biển hơn 1 tháng rồi mới tới khu vực này. Cuối năm khu vực này là điểm nóng trong công tác đấu tranh phòng chống buôn lậu trên biển.

Dọc tuyến biển này, thường hay có các tàu cá, xuồng cao tốc của Trung Quốc, được trang bị máy lớn ngụy trang bằng việc đi đánh bắt thủy hải sản nhưng thực chất lại chở hàng lậu, hàng không có nguồn gốc; xuồng cao tốc chở thuốc lá lậu. Do vậy, tàu được điều động tuần tra hải quan để phát hiện, ngăn chặn buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và các hành vi vận chuyển buôn bán trái phép trên biển.

Kể về hành trình trên biển, thuyền trưởng tàu HQ 119162 Hoàng Văn Bình cho hay, cũng giống các chiến sĩ trên tàu biên phòng, tàu HQ 119162 của hải quan là tàu mới được bổ sung vào biên chế, đây là một con tàu hiện đại, máy công suất lớn, phương tiện tốt đảm bảo công tác tuần tra, kiểm soát trên biển, truy đuổi được tàu vi phạm. Trên tàu có 2 cano để hỗ trợ tuần tra, truy đuổi tàu vi phạm.

“Trong đợt cao điểm tết, tàu thường trực ở khu vực đảo Trần, đảo Vĩnh Thực, tuần tra, kiểm soát phòng chống vi phạm trên biển, giảm thiểu tối đa buôn lậu trên biển. Trên tàu mười mấy người chỉ có không gian hẹp, tất cả sinh hoạt đều gói gọn. Vào hôm gió mùa, sương mù, thời tiết xấu, biển động gió từ cấp 6, cấp 7 thì sóng bắn tràn cả vào cabin, tàu lắc lư, với những người đi biển có thâm niên, sức trẻ cũng đều bị say sóng, có hôm vừa nấu xong nồi cháo, gặp đợt sóng to, thuyền chao đảo, lắc lư và đổ luôn nồi cháo”, thuyền trưởng Hoàng Văn Bình nói.

Cán bộ chiến sĩ Cảnh sát giao thông bắt pháo lậu trên biển.

Ông Đào Xuân Thành, Hải đội trưởng Hải đội 1, Cục Chống buôn lậu, Tổng cục Hải quan cho biết, cuộc sống trên tàu của các cán bộ hải quan vất vả không kém các chiến sĩ tàu biên phòng. Hải đội 1 vừa được trang bị thêm một số tàu mới, hiện đại hơn. Tuy nhiên, cuộc sống của các cán bộ trên tàu đi biển dài ngày cũng thiếu thốn đủ thứ. Thời điểm cuối năm, thời tiết xấu nhưng các đối tượng buôn lậu lại thường lợi dụng dịp này để vận chuyển hàng cấm, hàng lậu. Gặp các đối tượng vận chuyển hàng cấm, có giá trị thì chúng hay chống trả bằng cách chạy xuồng máy công suất lớn xung quanh tàu, xuồng của lực lượng chức năng để gây sóng, không cho tàu, xuồng của hải quan tiếp cận các xuồng khác và tẩu thoát.

Nói về sinh hoạt và ăn uống trên tàu, thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho hay, tàu có nước dự trữ để dùng cho sinh hoạt trên tàu. Tuy nhiên, khi đi biển dài ngày, nước là vấn đề khó khăn nhất. Trên đường tuần tra, có chỗ bán nước, có chỗ không. Trên đảo Vĩnh Thực thì có chỗ bán nước ngọt với giá hơn 100.000 đồng/m3 nước. Nhiều khi hết nước ngọt, sẽ phải lọc nước biển để dùng. Do vậy, khi lênh đênh trên biển dài ngày, cán bộ trên tàu dùng nước rất tiết kiệm, tắm giặt hết sức hạn chế. Còn về thực phẩm, tàu chủ yếu mua từ các tàu hàng, xà lan.

Trong câu chuyện với chúng tôi, thuyền trưởng Hoàng Văn Bình kể lại những giây phút phát hiện tàu buôn lậu và quá trình đuổi bắt gian nan ra sao. Điển hình như vụ việc tàu phát hiện 3 xuồng gắn máy cặp mạn, sang mạn 58 thùng, tương đương 29.000 bao thuốc lá các loại. Khi bị phát hiện, các đối tượng trên 3 xuồng đã nổ máy với mục đích chạy trốn, trong đó 1 xuồng không di chuyển được, các đối tượng đã nhảy sang xuồng cao tốc 2 máy chạy thoát sang vùng biển Trung Quốc, bỏ lại xuồng composite chở 58 thùng thuốc lá ngoại, ghi trên vỏ thùng (kiện) nhãn hiệu: KTC, Lucky, Da Chien Men, Xiong Mao. Trị giá hàng hóa, phương tiện vi phạm ước tính khoảng gần 300 triệu đồng.

“Các đối tượng đã sử dụng xuồng từ 2-4 máy có công suất lớn, lợi dụng đêm tối để vận chuyển (thuốc lá ngoại, rượu ngoại) thẩm lậu vào nội địa tiêu thụ, nơi tập kết hàng thường xuyên được các đối tượng thay đổi nhằm tránh sự phát hiện của lực lượng chức năng hoặc sử dụng phương tiện ngụy trang dưới dạng tàu cá, lợi dụng đêm tối, biển động để lén lút vận chuyển, sang mạn mặt hàng thuốc lá ngoại, rượu ngoại, pháo vào Việt Nam.

Đặc biệt, các xuồng được thiết kế để vận chuyển hàng hóa có gia cố 2 bên thành và mũi xuồng bọc vỏ thép để bảo đảm độ cứng, có thể lao đâm thẳng vào các phương tiện đuổi bắt gây hư hỏng hoặc chìm mà không ảnh hưởng gì đến phương tiện vận chuyển hàng lậu. Ngoài ra, trên xuồng có các thiết bị hàng hải hiện đại, như: ra đa, định vị, hải đồ điện tử... để dẫn đường trên vùng biển có địa hình phức tạp nhưng vẫn luồn lách do thiết kế đáy bằng”, thuyền trưởng Hoàng Văn Bình cho hay.

Trong những ngày cận tết, vào hồi 1h30’ ngày 14-1-2020, trên vùng biển Vịnh Bắc bộ, thuộc chủ quyền Việt Nam, tổ công tác của Hải đội 1 phối hợp với tổ công tác của Thủy đội 1 (Thủy đoàn 1, Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an) phát hiện 1 xuồng máy cao tốc lắp 3 động cơ cặp mạn 1 bè mảng, có dấu hiệu sang mạn hàng hóa. Tổ công tác phát hiện 3-4 đối tượng đang bốc sang mạn các bao dứa màu xanh nhạt từ xuồng cao tốc sang bè mảng. Khi phương tiện của tổ công tác áp sát, các đối tượng đã nhảy sang xuồng máy và bỏ chạy với tốc độ cao về phía biên giới biển Việt Nam - Trung Quốc, bỏ lại bè mảng cùng 157,5 kg pháo các loại.

Theo đánh giá của các lực lượng chức năng, tình hình buôn lậu và gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới trên tuyến biển diễn biến phức tạp với các phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi, trong đó, tập trung vào một số mặt hàng trọng điểm, như: xăng dầu, rượu ngoại, thuốc lá ngoại, mỹ phẩm, pháo nổ, pháo hoa, vải, quần áo may mặc, giày dép, gia cầm, hải sản và các loại hàng hóa gia dụng khác phục vụ tết Nguyên đán tại các địa bàn khu vực Móng Cái - Quảng Ninh và khu vực cảng Hải Phòng, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) đã xây dựng và triển khai các kế hoạch tuần tra hải quan; triển khai công tác đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa trên vùng biển Đông Bắc trước, trong và sau tết Canh Tý 2020.

Trung tá Vũ Trọng Quỳnh cho biết thêm, năm 2019, nhờ có sự quyết liệt vào cuộc của các cơ quan chức năng, tình hình tội phạm buôn lậu trên biển có chiều hướng giảm mạnh. Tuy nhiên, với quan điểm chỉ đạo là chủ động kiểm soát, không để tình hình tội phạm trên biển diễn biến phức tạp, góp phần bảo vệ chủ quyền an ninh biển đảo, giữ vững trật tự an toàn xã hội dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán 2020.

Lưu Hiệp - Trần Hằng