Những cáo buộc lớn nhằm vào cựu Đệ nhất phu nhân Hàn Quốc

Cú sốc lịch sử trong nền dân chủ Hàn Quốc

Ngày 12/8, Tòa án Quận Trung tâm Seoul ban hành lệnh bắt giữ cựu Đệ nhất phu nhân Hàn Quốc Kim Keon-hee. Việc một cặp vợ chồng cựu Tổng thống bị bắt giữ cùng lúc là điều chưa từng có trong lịch sử hiến pháp Hàn Quốc. Trong khi cựu Tổng thống Yoon bị giam giữ tại Trung tâm Giam giữ Seoul thì bà Kim bị giam giữ riêng tại Trại giam Nambu ở Seoul. Sự kiện này không chỉ gây chấn động dư luận Hàn Quốc mà còn làm nổi bật những mảng tối tồn tại trong mối quan hệ giữa quyền lực chính trị, kinh tế và cá nhân của giới lãnh đạo xứ sở kim chi.

Cựu Tổng thống Yoon và cựu Đệ nhất phu nhân Kim. Ảnh: Getty.

Trước đó cùng ngày, trong trang phục vest đen, bà Kim đã cúi đầu khi đến tòa và không trả lời câu hỏi của phóng viên hay đưa ra tuyên bố nào. Sau khi phiên điều trần kết thúc, bà rời đi để chờ phán quyết. Công tố viên đặc biệt Min Jong-ki được bổ nhiệm vào đầu tháng 6 cho biết trong một thông báo ngắn gọn rằng tòa án đã ban hành lệnh bắt giữ bà Kim còn Văn phòng công tố không cung cấp thêm chi tiết. Một tuần trước đó, cũng chính ông Min Jong-ki đã công khai triệu tập cựu Đệ nhất phu nhân.

Trả lời phỏng vấn tờ This Week in Asia, ông Min Jong-ki cho hay, lệnh bắt được thực hiện vì "có lo ngại rằng bà Kim có thể tiêu hủy bằng chứng” và lá thư thú tội từ Seohee Construction do Viện Kiểm sát đặc biệt trình bày trong quá trình thẩm vấn ngày hôm trước đã đóng vai trò quyết định. Cụ thể, hôm 1/8, Seohee Construction đã nộp đơn thú tội, trong đó nêu rõ: "Bà Kim được tặng chiếc vòng cổ 'Van Cleef & Arpels', mà bà đã đeo trong chuyến thăm NATO vào tháng 6/2022. Ba tháng trước, chiếc vòng đã được trả lại". Thư thú tội cũng được cho là có chứa thông tin rằng "Seohee Construction đã yêu cầu một đặc ân liên quan đến việc bổ nhiệm Park Seong-geun, con rể của Chủ tịch Lee Bong-gwan, vào Văn phòng Công tố Quận Suncheon”.

Trước đó, bên phía bà Kim đã khai rằng: "Chiếc vòng cổ bà đeo trong chuyến thăm là một món đồ giả được mượn từ mẹ mua ở Hong Kong vào năm 2010". Công tố viên đặc biệt Min Jong-ki đã nêu ra khả năng bà Kim cố tình đặt các vật phẩm giả tại địa điểm khám xét, cho thấy một "sự dàn dựng chứng cứ ngoại phạm" và điều này có thể đã ảnh hưởng đến phán quyết…

Cựu Đệ nhất phu nhân Kim Keon Hee. Ảnh: Yonhap.

16 cáo buộc sai phạm và 3 mảng nghi vấn chính

Theo công tố viên đặc biệt Min Jong-ki, bà Kim phải đối mặt với tới 16 cáo buộc sai phạm. Cuộc thẩm vấn bà Kim hồi đầu tháng 8 tập trung vào ba vấn đề cốt lõi: cáo buộc nhận quà tặng xa xỉ từ Giáo hội Thống nhất thông qua một người môi giới; bị nghi ngờ can thiệp vào việc đề cử ứng viên trong các cuộc bầu cử trước đây và liên quan đến việc thao túng cổ phiếu của Deutsche Motors từ 2009 đến 2012.

Nguồn tin từ hãng Reuters khẳng định, hồi tháng 7, một cuộc đột kích đã được tiến hành tại trụ sở của Giáo hội Thống nhất và các nhà điều tra đã tìm thấy các tài liệu cùng hồ sơ kỹ thuật số có thể làm sáng tỏ mối quan hệ giữa bà Kim với pháp sư Jeon Seong-bae, thường được gọi là Geon Jin và người tự xưng là nhà môi giới quyền lực Myung Tae-kyun. Năm 2022, một quan chức cấp cao của Giáo hội Thống nhất, được xác định là mang họ Yoon, đã tặng những món đồ xa xỉ gồm: một chiếc vòng cổ kim cương ước tính trị giá 60 triệu won (tương đương gần 44.000 USD) và một số túi xách Chanel trị giá 20 triệu won (gần 14.700 USD) cho bà Kim, gọi là quà mừng chiến thắng của ông Yoon trong cuộc bầu cử Tổng thống. Nhưng thực chất, những món quà này là cách để Giáo hội Thống nhất thông qua pháp sư Jeon, vận động hành lang bà Kim, để giành được sự ủng hộ cho các dự án vì lợi ích của nhà thờ.

Về cáo buộc cựu Đệ nhất phu nhân can thiệp vào quá trình lựa chọn ứng viên của Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) cầm quyền lúc bấy giờ, công tố viên đặc biệt cáo buộc Myung, nhờ tận dụng mối quan hệ với vợ chồng Tổng thống Yoon, nhiều lần nhận tiền với tổng trị giá 90 triệu won (gần 66.000 USD) từ cựu nghị sĩ PPP Kim Yong-sun trong thời gian 2022-2024. Những khoản thanh toán này được cho là để đổi lấy sự giúp đỡ của Myung trong việc đảm bảo Kim Yong-sun được đề cử vào danh sách ứng cử viên của đảng cho cuộc bầu cử bổ sung vào năm 2022. Myung đã khai với các công tố viên rằng cựu Đệ nhất phu nhân đã cố gắng đề nghị một chức vụ bộ trưởng hoặc lãnh đạo tại một cơ quan nhà nước cho Kim Yong-sun, để đổi lấy việc ủng hộ cựu công tố viên Kim Sang-min trong nỗ lực giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử năm 2024 tại Uichang-gu, Changwon, tỉnh Gyeongsang Nam ở phía Đông Hàn Quốc.

Một thành viên của nhóm điều tra mang theo chiếc hộp chứa các tài liệu bị thu giữ và các vật dụng khác trong cuộc đột kích vào nhà riêng của nghị sĩ Kim Sun-gyo ở Yangpyeong, tỉnh Gyeonggi. Ảnh: Yonhap.

Chưa hết, các nhà điều tra cũng đã khám xét nhà riêng và văn phòng của mẹ cựu Đệ nhất phu nhân Kim, bà Choi Eun-soon và anh trai Kim Jin-woo, trong khuôn khổ cuộc điều tra về một dự án nhà ở do Công ty ESI&D của họ thực hiện tại Yangpyeong, tỉnh Gyeonggi. Công ty ESI&D cũng đang bị tình nghi nhận được nhiều ưu đãi vô lý từ năm 2011 đến năm 2016. Năm 2023, khi cảnh sát điều tra các cáo buộc liên quan đến công ty, chỉ có anh trai của bà Kim và bốn lãnh đạo của công ty bị chuyển đến cơ quan công tố với cáo buộc làm giả tài liệu. Bà Choi sau đó đã được loại khỏi vụ án và cựu Đệ nhất phu nhân hoàn toàn không bị điều tra với lý do thấy không đủ căn cứ để mở cuộc điều tra.

Tuy nhiên, hôm 6/8, các nhà điều tra đã đột kích văn phòng của nghị sĩ Kim Sun-gyo, người từng là Chủ tịch quận Yangpyeong vào thời điểm dự án nhà ở được triển khai. Ông Kim Sun-gyo còn bị tình nghi về một cáo buộc khác liên quan đến cựu Đệ nhất phu nhân xung quanh dự án đường cao tốc Seoul-Yangpyeong. Dự án đường cao tốc này đã gây tranh cãi khi khu đất thuộc sở hữu của gia đình bà Kim ở Yangpyeong được xem xét là điểm cuối mới của tuyến đường cao tốc ngay cả sau khi Bộ Tài chính đã tiến hành đánh giá cuối cùng để thiết lập ngân sách và kế hoạch quản lý quỹ cho dự án. Chính ông Kim Sun-gyo là người đã yêu cầu điều chỉnh tuyến đường cao tốc để đi qua khu đất mà gia đình cựu Đệ nhất phu nhân sở hữu.

Còn vụ Deutsch Motors xoay quanh cáo buộc một nhóm thao túng giá đã “bơm-kéo” cổ phiếu của Deutsch Motors giai đoạn 2009-2012. Trung tâm của đường dây là cựu Chủ tịch Kwon Oh-soo cùng một số nhà đầu tư chuyên thao túng thị trường. Những người này bị tòa xác định dùng tài khoản mượn tên và giao dịch giả tạo để đẩy giá cổ phiếu từ 2.000 won lên trên 8.000 won. Đối với cựu Đệ nhất phu nhân, bà không chỉ cho mượn tài khoản mà còn cùng tham gia vào hai giai đoạn thao túng (10/2010 - 12/2012), hợp tác với Kwon và Lee Jong-ho (cựu lãnh đạo Black Pearl Investment) - cơ quan bị coi là “trung tâm điều phối” giao dịch.

Tờ Korea Joongang Daily dẫn thông tin từ hồ sơ vụ án và các phán quyết liên quan cho hay, đường dây này sử dụng 157 tài khoản của 91 người để tạo khối lượng ảo, thực hiện khớp lệnh hai đầu có chủ đích và mua-bán chéo chính mình nhằm đẩy giá và tạo tâm lý FOMO trên thị trường. Đây là những thủ pháp vi phạm Luật Thị trường vốn của Hàn Quốc vì đánh lừa cơ chế hình thành giá công bằng. Trong cấu trúc đó, 6 tài khoản chứng khoán của bà Kim bị nghi là do nhóm thao túng trực tiếp điều hành theo dạng “ủy thác thực tế” - nghĩa là người điều hành không cần xin lệnh từng lần và được hứa bù lỗ nếu thua. Các giao dịch đáng ngờ từ các tài khoản của bà xuất hiện sau ngày 20/10/2010, trùng giai đoạn bị cáo buộc là cao trào thao túng.

Kết luận sơ bộ của cuộc điều tra được công bố ngày 8/8 cho thấy bà Kim đã thu lợi bất chính khoảng 810 triệu won (tương đương 583.000 USD). Cơ quan điều tra đã thu giữ hàng trăm tệp âm thanh được cho là ghi lại trao đổi giữa bà Kim với một nhân viên phụ trách tài khoản và tài liệu ngân hàng về rút séc 2,7 tỷ won đúng ngày đề cập “chia 60-40” trong ghi âm giữa bà và một nhân viên…

Chưa hết, bà Kim còn bị cáo buộc thao túng cổ phiếu tại Sambu Engineering and Construction, một công ty kỹ thuật dân dụng của Hàn Quốc với các dự án trên khắp châu Á. Các công tố viên gần đây đã thẩm vấn cựu Bộ trưởng Ngoại giao Park Jin về nghi ngờ chuyến thăm bất ngờ của cựu Tổng thống Yoon tới Ukraine (sau khi thăm Litva và Ba Lan để tham dự hội nghị thượng đỉnh NATO) hồi tháng 7/2023 được dàn dựng để mang lợi cho giá cổ phiếu của Sambu. Hai tháng trước chuyến thăm đó, Sambu đã công bố kế hoạch tham gia công cuộc tái thiết sau chiến tranh ở Ukraine. Sau chuyến thăm của cựu Tổng thống Yoon, giá cổ phiếu của công ty đã tăng gấp năm lần. Hai giám đốc điều hành của công ty này hiện đã bị bắt vì cáo buộc thao túng cổ phiếu.

Các điều tra viên trong vụ án liên quan đến cựu Đệ nhất phu nhân rời đi sau khi tiến hành đột kích một văn phòng ở Acrovista, phía Nam Seoul. Ảnh: Yonhap.

Từ doanh nhân nghệ thuật đến “bóng mờ quyền lực”

Sinh năm 1972, bà Kim từng được biết đến như một doanh nhân trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật và là Giám đốc một công ty triển lãm. Hình ảnh của bà thường gắn với vẻ ngoài sang trọng, gu thời trang đẳng cấp và mối quan hệ mật thiết với giới tinh hoa. Khi ông Yoon, một công tố viên cứng rắn chống tham nhũng, bước vào chính trường và trở thành ứng viên Tổng thống, bà Kim nhanh chóng xuất hiện bên cạnh như một “cánh tay phải” trong hậu trường. Dù vậy, ngay từ khi ông Yoon tranh cử, tên tuổi của bà Kim đã gắn liền với những cáo buộc: từ việc ngụy tạo lý lịch học thuật đến tham gia các thương vụ tài chính mờ ám. Các đối thủ chính trị từng gọi bà là “điểm yếu chí mạng” của Tổng thống Yoon, nhưng ông vẫn nhiều lần đứng ra bảo vệ vợ, cho rằng đây là những cuộc tấn công chính trị.

Sau khi tòa phê chuẩn lệnh bắt giữ, bà Kim được đưa tới Trại giam Nambu ở Seoul. Bà bị giam trong phòng đơn, không điều hòa, không giường, chỉ có tấm đệm mỏng trải sàn và một bàn nhỏ. Theo quy định, bà Kim có thể bị giam tối đa 20 ngày trong khi chờ cáo trạng chính thức. Với các cáo buộc hiện nay, cựu Đệ nhất phu nhân Hàn Quốc đang phải đối mặt với mức án nhiều năm tù giam.

Chu Nguyễn