Nhiều nước ghi nhận mức nhiệt cao chưa từng thấy trong lịch sử:Vòng lặp nguy hiểm
Những ngày đầu tháng 8 này, nhiều nước trên thế giới từ châu Âu, châu Á đến Trung Đông một lần nữa ghi nhận mức nhiệt cao chưa từng thấy trong lịch sử.
Vòng lặp nguy hiểm hằng năm này tiếp tục là lời nhắc nhở cấp bách với nhân loại rằng, nỗ lực phòng chống biến đổi khí hậu không dừng lại ở những dự định của tương lai.
Nắng nóng tạo ra nhiều mối nguy hại cả với con người và nền kinh tế. Ảnh: The Japan News
Thành phố Isesaki (tỉnh Gunma, Nhật Bản) vừa ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục vào ngày 5-8 là 41,8 độ C, vượt kỷ lục xác lập cách đó một tuần là 41,2 độ C. Ngoài ra, có ít nhất 14 địa điểm ở nước này đã vượt mức 40 độ C trong cùng ngày và đều là mức cao chưa từng thấy. Các cơ quan chức năng Nhật Bản đã ban bố cảnh báo nguy cơ sốc nhiệt tại 44/47 tỉnh, thành phố. Đây là lần đầu tiên cảnh báo trên được đưa ra tại nhiều địa phương nhất kể từ khi nước này áp dụng hệ thống cảnh báo quốc gia vào năm 2021.
Tương tự, thị trấn Sweihan ở Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) chạm mốc 51,8 độ C vào ngày 1-8, suýt soát kỷ lục quốc gia 52,1 độ C (năm 2002). Nhiều thành phố ở quốc gia Trung Đông này đã thường xuyên vượt mức 50 độ C trong những tuần qua.
Tại châu Âu, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha cũng trải qua nhiệt độ trên 42 độ C trong nhiều ngày liền, với một số khu vực như Badajoz (Tây Ban Nha) lên tới 43,4 độ C. Cụm áp cao phủ rộng toàn châu Âu đã đẩy nhiệt độ tại Tây - Trung Âu lên cao hơn mức trung bình từ 6 đến 14 độ C, khiến hơn 1.300 thành phố trên khắp Lục địa già phát cảnh báo nhiệt độ nguy hiểm. Trong khi đó, ở châu Mỹ, đợt nắng nóng bất thường tại tỉnh British Columbia (Canada) với mức nhiệt 41 độ C đã dẫn tới hơn 200 vụ cháy rừng chỉ trong vài ngày đầu tháng 8 này.
Theo Carbon Brief, năm 2025 có khả năng trở thành năm nóng thứ hai hoặc ba trong lịch sử nhân loại, trong khi trái đất cũng dần tiến tới ngưỡng nóng hơn 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Giới khoa học hết sức lo ngại về diễn biến này. "Nhiệt độ kỷ lục đã trở thành bình thường mới", nhà khoa học khí hậu Rob Jackson tại Đại học Stanford (Mỹ) cho biết. Cơ quan Khí tượng Nhật Bản (JMA) nhận định, mức nhiệt cao kỷ lục trong tháng 8 không chỉ là hiện tượng thời tiết, mà là "kết quả rõ rệt của biến đổi khí hậu lan rộng”.
Nền nhiệt mới không còn là những con số trừu tượng mà có tác động thực tế. Trong mùa hè năm nay, trên thế giới hàng trăm người đã tử vong vì sốc nhiệt, hàng nghìn héc ta rừng bị thiêu rụi, mạng lưới điện ở nhiều nước bị quá tải, mùa màng mất trắng vì nắng hạn kéo dài..., tạo ra tác động dây chuyền và lâu dài đến cấu trúc xã hội và nền kinh tế toàn cầu. Bộ Đất đai Nhật Bản cho biết, một số đập ở khu vực phía Bắc nước này gần như cạn kiệt, ảnh hưởng tới nông nghiệp. Trên khắp châu Âu, nhiệt độ kỷ lục khiến nhiều nhà máy phải đóng cửa. Hoạt động tại nhiều sân bay cũng bị gián đoạn do quá nóng. Theo Allianz Research, đợt nắng nóng mùa hè này sẽ làm giảm tăng trưởng kinh tế châu Âu khoảng 0,5%.
Đáng lo ngại hơn, Giáo sư Richard Betts tại Đại học Exeter, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tác động khí hậu tại Văn phòng Khí tượng Anh dự báo, 5 năm tới sẽ ấm hơn 1,5 độ C so với mức tiền công nghiệp. Chuyên gia này cũng nhận định, các vụ cháy rừng nghiêm trọng sẽ tiếp diễn trong bối cảnh bầu khí quyển nóng khiến môi trường nhiều nơi khô hạn, còn băng ở Bắc Cực - nơi đang ấm lên nhanh hơn 3,5 lần so với phần còn lại của trái đất, tan nhanh khiến nước biển ngày một dâng cao.
Trước thực trạng đáng ngại trên, các chuyên gia tiếp tục đề cao tính cấp bách của việc thúc đẩy các nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu. Mặc dù Thỏa thuận Paris 2015 đã đặt giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu là 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, nhưng nghiên cứu gần đây cho thấy, các nước phải cắt giảm mạnh lượng khí thải trong thập kỷ hiện tại nếu muốn đạt mục tiêu này.
Điều đó đồng nghĩa với việc các chính phủ cần nhanh chóng và quyết tâm tái cấu trúc chính sách năng lượng, loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, thúc đẩy năng lượng tái tạo; đồng thời cải cách đô thị theo hướng bền vững và đầu tư vào khả năng thích ứng cho những cộng đồng dễ bị tổn thương. Vai trò của cá nhân và doanh nghiệp cũng không thể xem nhẹ, bởi mỗi hành vi tiêu dùng, mỗi lựa chọn di chuyển, mỗi quyết định đầu tư đều góp phần định hình tương lai khí hậu.
Rõ ràng, thế giới đang đứng trước thách thức lớn về khí hậu, đòi hỏi phải hành động ngay với tinh thần trách nhiệm và tầm nhìn dài hạn, để tránh một kịch bản hành tinh cạn kiệt, khắc nghiệt và đầy biến động.
(Theo Kyodo, Carbon Brief, The Guardian)
