Nhiệt độ cao đe dọa đến sức khỏe như thế nào?

Các khu vực ở Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ, Trung Đông, Nam Âu và Mỹ đang chuẩn bị cho khả năng đạt mức nhiệt độ cao kỷ lục mới.

Người dân mặc quần áo chống nắng trước cái nóng cực độ ở Pampanga, Philippines, ngày 30/4. Ảnh: Reuters

Rủi ro sức khỏe là gì?

Nhiệt độ ảnh hưởng đến sức khỏe theo nhiều cách. Kiệt sức do nhiệt, có thể bao gồm chóng mặt, nhức đầu, run rẩy và khát nước, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai nhưng thường không nghiêm trọng, miễn là người đó được hạ nhiệt trong vòng 30 phút.

Tình trạng nghiêm trọng hơn là say nắng, khi nhiệt độ cơ thể vượt quá 40,6 độ C. Đây là một trường hợp cấp cứu y tế, có thể dẫn đến tổn thương nội tạng lâu dài và tử vong. Các triệu chứng bao gồm thở nhanh, lú lẫn hoặc co giật và buồn nôn.

Khi biến đổi khí hậu tiếp tục khiến nhiệt độ tăng lên trong những năm tới, nguy cơ về độ ẩm cũng được dự đoán sẽ tăng lên. Không khí ấm hơn có thể giữ được nhiều độ ẩm hơn, và độ ẩm trong không khí nhiều hơn khiến mọi người khó đổ mồ hôi để hạ nhiệt.

Nhiệt độ quá cao cũng có thể gây ra nhiều rủi ro thứ cấp khác. Nhiệt độ ấm hơn khuyến khích sự phát triển của vi khuẩn và tảo. Vì vậy, các đợt nắng nóng có thể làm tăng nguy cơ nước bị ô nhiễm dịch tả hoặc tảo độc.

Nhiệt độ cũng có thể gây thiệt hại cho cây trồng, làm tăng thêm mối lo ngại về an ninh lương thực.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bắt đầu từ năm 2030, các chuyên gia dự đoán số người chết trên toàn cầu sẽ tăng 250.000 mỗi năm do 4 rủi ro sức khỏe liên quan đến khí hậu: căng thẳng về nhiệt độ, suy dinh dưỡng liên quan đến mất an ninh lương thực, sốt rét và tiêu chảy.

Cháy rừng do cây hoặc bụi cây khô gây ra có thể dẫn đến ô nhiễm không khí ở mức độ nguy hiểm, có thể gây viêm phổi và tổn thương mô.

Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng nhiệt độ cực cao cũng như việc tiếp xúc với khói từ cháy rừng cũng có thể liên quan đến tình trạng trẻ sơ sinh nhẹ cân và sinh non.

Căng thẳng do nhiệt cũng có thể góp phần làm sức khỏe tâm thần kém hơn. Nhiệt độ ban đêm tăng cao có thể làm gián đoạn giấc ngủ, làm suy giảm sức khỏe tâm thần.

Ai có nguy cơ?

Một số đối tượng dễ bị tổn thương hơn, bao gồm trẻ nhỏ và người lớn tuổi, cũng như những người phải hoạt động ngoài trời nhiều hơn, chẳng hạn như người vô gia cư.

Các bệnh về hô hấp và tim mạch, cũng như bệnh tiểu đường, cũng có thể làm tăng nguy cơ tổn thương do nắng nóng và các bệnh này có thể trở nên trầm trọng hơn trước tình trạng nắng nóng gay gắt.

Nhiều quốc gia không ghi nhận nắng nóng là nguyên nhân cụ thể gây tử vong. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2021 trên tờ The Lancet ước tính rằng gần nửa triệu ca tử vong mỗi năm có thể là do nhiệt độ quá cao.

Các nhà khoa học cho biết nhiều người ở châu Âu lo ngại mùa hè năm 2022 sẽ lặp lại, khi các đợt nắng nóng đã giết chết khoảng 61.000 người.

Rủi ro sẽ tiếp tục gia tăng khi biến đổi khí hậu đẩy nhiệt độ toàn cầu lên cao hơn nữa trong những thập kỷ tới.

Cảnh báo và khuyến nghị

Các chuyên gia cho biết nhiều trường hợp tử vong xảy ra sớm hơn vào mùa hè khi cơ thể con người chưa kịp thích nghi. Ngoài ra, vị trí cũng đóng vai trò quan trọng: mọi người có nguy cơ cao hơn ở những nơi họ không quen với cái nóng như vậy, bao gồm cả các khu vực ở châu Âu.

Các cơ quan y tế công cộng từ Ấn Độ đến Mỹ đã đưa ra lời khuyên về việc giữ mát, bao gồm tránh làm việc quá sức nếu có thể và uống đủ nước.

Các nhà chức trách có thể thiết lập các trung tâm làm mát, phân phối thêm nước hoặc cung cấp miễn phí sử dụng phương tiện giao thông công cộng có máy lạnh.

Các nhà khoa học cho biết người lao động nên nghĩ đến việc nghỉ ngơi nhiều hơn và thay quần áo thường xuyên. Điều quan trọng là phải kiểm tra những người dễ bị tổn thương, bao gồm cả những người lớn tuổi và những người bị cô lập.

Say nắng là một trường hợp cấp cứu y tế và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Ngọc Ánh (theo Reuters)