Nhân sâm và tổ yến đại bổ nhưng không nên dùng chung

Vì sao mỗi lần chưng yến cùng nhân sâm tôi đều bị đầy bụng, đau râm ran. Xin chuyên gia tư vấn có phải do sản phẩm hay tôi dùng sai? (Hà Ngọc Thư - Thủ Đức, TPHCM).

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Ngô Minh Như - Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM - Cơ sở 3 tư vấn:

Theo y học cổ truyền, cả nhân sâm và tổ yến đều là vị thuốc quý, tuy nhiên tính chất dược lý khác nhau nên cần thận trọng khi kết hợp.

Nhân sâm là rễ phơi khô của cây sâm, được chia thành ba loại gồm: dã sơn sâm (mọc tự nhiên, bổ khí mạnh), di sơn sâm (được trồng lại từ giống rừng, tính nóng hơn) và dưỡng sâm (trồng nhân tạo, thiên về tính ôn). Nhân sâm có vị ngọt hơi đắng, quy kinh phế - tỳ, có tác dụng đại bổ nguyên khí, sinh tân dịch, giúp giảm mệt mỏi và tăng sức đề kháng.

Các nghiên cứu hiện đại cũng ghi nhận ginsenosides trong nhân sâm giúp nâng cao miễn dịch, hỗ trợ tim mạch, điều hòa đường huyết và ức chế sự phát triển của một số tế bào ung thư.

Yến và nhân sâm không nên nấu chung. Ảnh: P.V.

Trong khi đó, tổ yến (yến sào) chứa nhiều axit amin và khoáng chất như lysine, histidine, leucine, glutamic, sắt, kẽm… có tác dụng phục hồi thể lực, cải thiện chức năng hô hấp, kích thích tiêu hóa và tăng hấp thu dinh dưỡng. Tổ yến đặc biệt phù hợp cho người suy nhược, người lớn tuổi, phụ nữ sau sinh hoặc người cần phục hồi sau bệnh.

Tuy đều là thực phẩm bổ nhưng nhân sâm và tổ yến không nên dùng chung một lúc. Lý do là nhân sâm thuộc nhóm đại bổ khí, trong khi tổ yến thiên về bổ âm - bổ dưỡng.

Khi dùng chung, hai nhóm dưỡng chất mạnh có thể gây “quá tải” cho hệ tiêu hóa, nhất là ở người cao tuổi, trẻ nhỏ, người tỳ vị yếu. Hệ quả phổ biến là khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy hoặc hấp thu kém, khiến công dụng của cả hai đều bị giảm.

Nhiều trường hợp tiêu chảy sau khi dùng sâm - yến cũng liên quan đến việc chọn sản phẩm kém chất lượng, pha tạp hoặc bảo quản không đúng cách. Tổ yến sau khi chưng nếu để trong tủ lạnh quá lâu dễ nhiễm khuẩn, gây rối loạn tiêu hóa. Nhân sâm cũng có nguy cơ bị tẩm hóa chất, làm giảm hiệu quả và gây kích ứng đường ruột.

Liều dùng khuyến cáo cũng hoàn toàn khác nhau. Nhân sâm khi dùng riêng thường ở mức 10-30g, hoặc 3-10g khi phối hợp với vị thuốc khác. Người có thực nhiệt, tràng vị đầy trệ không nên dùng. Tổ yến thường dùng 1-3g cho trẻ nhỏ, 3-5g cho người lớn tuổi hoặc sau bệnh; phụ nữ mang thai 3 tháng đầu cần kiêng tuyệt đối.

Sai lầm phổ biến là nhiều người cho rằng “đồ bổ ăn càng nhiều càng tốt” hoặc kết hợp nhiều loại thực phẩm quý cùng lúc để tăng hiệu quả. Theo bác sĩ, điều này không chỉ phản tác dụng mà còn gây rối loạn tiêu hóa, giảm miễn dịch, thậm chí làm cơ thể mệt mỏi hơn.

Để đảm bảo an toàn, bạn nên chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, dùng đúng liều, ăn ngay sau khi chế biến và tránh kết hợp nhân sâm với tổ yến cùng một bữa. Sử dụng đúng cách mới giúp phát huy giá trị của hai loại thực phẩm quý này mà không gây hại cho sức khỏe.

Phương Thúy