Người Việt kiến tạo xu hướng riêng mang chất Việt

Trong phần tiếp theo của cuộc trò chuyện, KTS. Hoàng Thúc Hào - Phó Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Việt Nam chia sẻ về triết lý hành nghề và lòng tin vào một thế hệ kiến trúc sư, nhà thiết kế mới - những người đang dấn thân kiến tạo xu hướng Việt từ nền tảng văn hóa dân tộc.

- Với kinh nghiệm quốc tế, ông thấy người Việt nên học gì từ thế giới, và học như thế nào để không đánh mất mình?

Chúng ta có truyền thống học hỏi, tiếp biến tinh hoa tư tưởng nhân loại một cách linh hoạt và sâu sắc. Dù không thường được biết đến với vai trò khởi sinh các học thuyết mang tầm vóc toàn cầu, nhưng người Việt lại có khả năng tổng hợp, kết nối và chuyển hóa những giá trị ấy thành bản sắc riêng.

Bác Hồ đã “vượt gộp”, tiếp thu tinh hoa nhân loại tạo thành hệ tư tưởng, nhân sinh quan riêng độc đáo, thích ứng thời đại và biểu tượng cho khát vọng dân tộc.

Cái khó của người Việt là hay bằng lòng, thiếu tầm nhìn dài hạn. Muốn tạo ra xu hướng riêng, cần xây dựng đội ngũ có nội lực, có tư duy hệ thống và đủ kiên định để dám thử nghiệm đến cùng, cũng cần có hệ thống chính sách đồng bộ, nuôi dưỡng và bảo vệ sáng tạo một cách bài bản.

Trung tâm gốm Bát Tràng kết hợp giữa yếu tố sáng tạo và truyền thống

- Vậy triết lý “kiến trúc hạnh phúc” mà ông theo đuổi có giá trị thế nào với thiết kế Việt?

Kiến trúc hạnh phúc bắt đầu từ người làm nghề - từ một kiến trúc sư cảm thấy hạnh phúc khi làm việc vì cộng đồng, vì con người, vì sự đa dạng sinh thái và văn hóa.

Tôi gọi là kiến trúc hạnh phúc 1 + 1 > 2. Mỗi người làm nghề phải trở thành “1”, tức là có chuyên môn vững, đạo đức nghề nghiệp, trách nhiệm xã hội và được là chính mình. Nhưng nếu chỉ “giỏi một mình” thì vô nghĩa. Phải có sự tương tác giữa những “cái 1” khác, khi đó mới tạo nên sự cộng hưởng, vượt lên khỏi giới hạn cá nhân.

Sự hợp trội này không thể đến từ một chiều, mà là từ quá trình tương tác thật sự, nơi mỗi người không đánh mất mình, nhưng vẫn có khả năng bổ sung, nâng đỡ và sáng tạo cùng nhau.

- Những tài liệu dự báo xu hướng, theo ông, có vai trò như thế nào với sự học hỏi và vượt gộp của người Việt? Ông đánh giá thế nào về sự ra đời của Trend 26+ - ấn phẩm dự báo xu hướng nội thất đầu tiên tại Việt Nam?

Trend 26+ không chỉ tổng hợp các xu hướng toàn cầu, mà quan trọng hơn là tôn vinh chất xám bản địa - nêu gương những chuyên gia, tác giả - những người đang dấn thân một cách lặng lẽ, dám thử, dám sai, dám kiên trì.

Trong khi ta có nhiều tài liệu lý luận phê bình về kiến trúc, thì lại đang thiếu các tài liệu cập nhật xu hướng nội thất kiến trúc đương đại như Trend 26+. Cuốn sách không chỉ là dữ liệu quý, mà còn “nêu gương”, tôn vinh những người đang âm thầm tạo ra chất riêng cho thiết kế Việt.

KTS. Hoàng Thúc Hào tại một tọa đàm trong chuỗi sự kiện ra mắt ấn phẩm xu hướng Trend 26+

- Vậy ông có tin rằng, thời điểm này đã đủ “chín” để người Việt kiến tạo xu hướng riêng?

Ngay từ những năm 1920 - 1930, nhóm kiến trúc sư Nguyễn Cao Luyện, Hoàng Như Tiếp, Nguyễn Gia Đức đã khơi dậy phong trào “nhà ánh sáng” - một xu hướng thiết kế chú trọng công năng, thông gió tự nhiên và ánh sáng chan hòa. Phong trào phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới, thể hiện nỗ lực hiện đại hóa kiến trúc Việt Nam trên nền tảng bản sắc dân tộc. Đây là những viên gạch đầu tiên cho tư duy kiến trúc xã hội hiện đại ở Việt Nam. Những năm 1940, chúng ta có xưởng Memo - văn phòng nội thất đầu tiên do họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc sáng lập. Thập niên 1960, kỹ sư Quasar Khánh với dòng sản phẩm aerospace đã gây tiếng vang tại châu Âu, dẫn dắt thế giới.

Thời kỳ 1960 - 1970, Việt Nam có các kiến trúc sư như Nguyễn Hữu Thiện, Bùi Quang Hanh, Ngô Viết Thụ… với những công trình hiện đại nhiệt đới mang đậm tinh thần bản địa. Ngày nay, thế hệ kiến trúc sư trẻ cũng đang bước ra thế giới bằng bản sắc văn hóa Việt và liên tục đoạt giải quốc tế.

Chúng ta không thiếu tiềm năng, chỉ cần một hệ thống chính sách đồng bộ thì khi đó những xu hướng thiết kế mang dấu ấn Việt sẽ dần lan tỏa và có vị trí xứng đáng trên bản đồ thế giới.

- Xin cảm ơn ông!

Minh Ngọc (thực hiện)