Người lỡ dùng thực phẩm giảm cân của Ngân 98 chứa chất cấm nên làm gì?

Thông tin sản phẩm giảm cân mang tên Ngân 98 chứa chất cấm đang khiến dư luận xôn xao. Hàng loạt người từng sử dụng cho biết họ hoang mang, lo sợ vì đã tin vào quảng cáo “giảm cân nhanh, đẹp da, an toàn tuyệt đối”.

Kết quả kiểm nghiệm từ cơ quan chức năng cho thấy sản phẩm có chứa Sibutramine và Phenolphthalein – hai hoạt chất đã bị Bộ Y tế cấm lưu hành do gây rối loạn tim mạch, suy gan, suy thận và nguy cơ ung thư.

Trước thực tế này, nhiều người đặt câu hỏi: Nếu đã lỡ dùng sản phẩm giảm cân Ngân 98, cần làm gì để bảo vệ sức khỏe?

Thực phẩm giảm cân của Ngân 98 quảng cáo được cơ quan chức năng xác định có chứa 2 loại chất cấm là Sibutramine và Phenolphthalein - Ảnh: minh họa

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên - Trưởng khoa Dinh dưỡng - Tiết chế, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM cho biết: Hai hoạt chất này đều nằm trong danh mục chất cấm sử dụng trong thực phẩm chức năng và thuốc giảm cân do Bộ Y tế ban hành.

Sibutramine từng được dùng trong điều trị béo phì, có tác dụng ức chế cảm giác thèm ăn, khiến người dùng ăn ít đi. Tuy nhiên, sau một thời gian, người ta phát hiện nó gây tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, đột quỵ, tổn thương gan và thận, nên đã bị cấm hoàn toàn.

Còn Phenolphthalein là chất từng được dùng làm thuốc nhuận tràng, nhưng sau đó bị loại bỏ vì nguy cơ gây ung thư và rối loạn nội tiết.

Cả hai chất này đều ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan, thận, tim mạch và thần kinh trung ương. Điều đáng sợ là người tiêu dùng không hề biết mình đang đưa chất độc vào cơ thể mỗi ngày thông qua sản phẩm được quảng cáo là “tự nhiên” và “an toàn”.

- Vậy nếu ai đó đã lỡ dùng sản phẩm giảm cân Ngân 98 trong vài tuần hoặc vài tháng, họ có nguy cơ gì, và cần làm gì ngay lúc này để bảo vệ sức khỏe, thưa bác sĩ?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Điều quan trọng nhất là ngừng sử dụng ngay lập tức sản phẩm đó, đồng thời đi khám sức khỏe tổng quát càng sớm càng tốt.

Người từng sử dụng sản phẩm này nên khám tổng quát tại bệnh viện uy tín (ưu tiên chuyên khoa nội tổng quát, dinh dưỡng hoặc độc chất học).

Thực hiện các xét nghiệm cơ bản: Chức năng gan (AST, ALT, GGT), chức năng thận (Urea, Creatinin), mỡ máu, đường huyết, điện tâm đồ và siêu âm ổ bụng. Theo dõi huyết áp, nhịp tim, cân nặng và các biểu hiện lâm sàng trong 4–6 tuần sau khi ngưng sử dụng. Không tự dùng thêm thuốc giải độc hoặc “thải độc gan” khi chưa có chỉ định của bác sĩ, vì có thể khiến gan bị tổn thương thêm.

-Thưa bác sĩ, những người này có thể nhận biết được sớm mình đang bị ảnh hưởng bởi chất cấm không? Có dấu hiệu nào đặc trưng để cảnh báo không?

-PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Thật ra, các dấu hiệu sớm rất mơ hồ và dễ nhầm với mệt mỏi thông thường. Ở giai đoạn đầu, người dùng có thể cảm thấy chán ăn, buồn nôn, đầy bụng, rối loạn tiêu hóa, hoặc nhức đầu, lo lắng, mất ngủ. Một số trường hợp thấy đánh trống ngực, tim đập nhanh, ra mồ hôi nhiều, nhưng không nghĩ do sản phẩm giảm cân.

Khi tổn thương gan – thận tiến triển, bệnh nhân có thể vàng da, nước tiểu sẫm màu, phù mặt hoặc chân tay, mệt mỏi kéo dài.

Tôi muốn nhấn mạnh rằng, đừng chờ đến khi có biểu hiện mới đi khám, vì tổn thương gan, thận và tim mạch thường diễn tiến âm thầm. Xét nghiệm máu là cách duy nhất phát hiện sớm bất thường.

- Nhiều người sau khi nghe tin hoang mang quá, họ tìm mua “thuốc giải độc” hoặc thực phẩm chức năng để thải độc gan, thận. Theo bác sĩ, có nên làm vậy không?

- PGS-TS-BS Lâm Vĩnh Niên: Tuyệt đối không nên tự ý dùng bất kỳ loại “thuốc giải độc” nào. Thực tế, nhiều sản phẩm quảng cáo là “thải độc gan” hay “giải độc cơ thể” không được kiểm chứng, thậm chí cũng có nguy cơ chứa hoạt chất không an toàn.

Khi gan đã bị tổn thương do chất cấm, việc bổ sung thêm các sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể khiến gan phải làm việc gấp đôi để chuyển hóa, vô tình làm tổn thương nặng hơn.

Cách an toàn nhất là ngừng hoàn toàn mọi loại thực phẩm chức năng giảm cân hoặc thải độc, sau đó đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chỉ định chế độ điều trị phù hợp.

- Nếu người sử dụng sản phẩm giảm cân của Ngân 98 được một thời gian nhưng sức khỏe vẫn bình thường, chưa có dấu hiệu gì tác hại của chất cấm trên, có cần đi khám không?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Câu trả lời vẫn là nên đi khám. Cơ địa mỗi người khác nhau, có người nhạy cảm với các chất kích thích, hoặc có bệnh nền như gan nhiễm mỡ, tăng huyết áp, tiểu đường, thì chỉ vài ngày cũng có thể gây phản ứng độc.

Khám sớm giúp chúng ta an tâm nếu kết quả bình thường, và can thiệp kịp thời nếu có bất thường nhẹ. Điều trị sớm sẽ giúp gan và thận hồi phục nhanh hơn nhiều so với khi phát hiện muộn.

- Sau khi ngưng dùng sản phẩm giảm cân của Ngân 98, người tiêu dùng nên điều chỉnh chế độ sinh hoạt như thế nào để hỗ trợ gan, thận hồi phục, thưa bác sĩ?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Điều chỉnh lối sống đóng vai trò rất quan trọng trong giai đoạn hồi phục. Tôi khuyến nghị nên uống đủ nước (1,5–2 lít/ngày, trừ trường hợp bác sĩ yêu cầu hạn chế); ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, hạn chế thức ăn chiên rán, đồ cay, rượu bia và cà phê; ngủ đủ giấc, không thức khuya, tránh stress; tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hoặc đạp xe để giúp cơ thể thải độc qua tuyến mồ hôi.

Tái khám định kỳ sau 1–2 tháng để kiểm tra lại chức năng gan, thận. Nếu duy trì tốt các thói quen này, phần lớn trường hợp sẽ hồi phục hoàn toàn sau 3–6 tháng.

- Nhiều người thắc mắc: Tại sao các sản phẩm giảm cân lại dễ bị trộn thêm chất cấm như vậy? Và làm sao người tiêu dùng có thể nhận biết đâu là sản phẩm an toàn?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Các nhà sản xuất trộn thêm chất cấm chủ yếu để tạo hiệu quả giảm cân nhanh chóng. Sibutramine giúp người dùng thấy chán ăn, sụt cân nhanh trong vài ngày đầu – tạo cảm giác “hiệu quả tức thì”.

Chính hiệu ứng này khiến nhiều người tưởng rằng sản phẩm “xịn”, rồi truyền miệng nhau dùng, làm doanh số tăng mạnh.

Để nhận biết sản phẩm an toàn, người tiêu dùng cần kiểm tra rõ thông tin đăng ký sản phẩm, số công bố, tên nhà sản xuất, đơn vị phân phối, và xem sản phẩm có được công bố trên Cổng thông tin của Bộ Y tế hay không.

Ngoài ra, tuyệt đối không mua hàng qua livestream, quảng cáo mạng xã hội hoặc người nổi tiếng, vì phần lớn những sản phẩm này chưa được kiểm nghiệm lâm sàng.

- Thưa bác sĩ, ngoài các chất đã được phát hiện, hiện nay trên thị trường còn loại hoạt chất nào khác có nguy cơ bị lén pha vào thực phẩm giảm cân không?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Có, ngoài Sibutramine và Phenolphthalein, còn có một số chất nguy hiểm khác như DNP (Dinitrophenol) – từng được dùng trong công nghiệp sản xuất thuốc nổ.

DNP làm tăng chuyển hóa trong tế bào, khiến cơ thể nóng lên, ra mồ hôi nhiều, sụt cân nhanh, nhưng có thể gây tử vong chỉ sau vài liều. Đã có nhiều ca tử vong ở nước ngoài do dùng sản phẩm giảm cân chứa DNP. Việt Nam cũng từng cảnh báo về chất này. Vì vậy, bất kỳ sản phẩm nào quảng cáo giảm 5–7 kg trong một tuần đều tiềm ẩn nguy cơ cao.

- Rõ ràng, hậu quả của việc dùng thực phẩm giảm cân không kiểm soát là rất nghiêm trọng. Vậy bác sĩ có thể đưa ra thông điệp cuối cùng cho người dân, đặc biệt là những người đang hoang mang vì đã dùng sản phẩm của Ngân 98?

- PGS-TS- BS Lâm Vĩnh Niên: Người đã lỡ dùng sản phẩm giảm cân trên đừng hoảng loạn, nhưng cũng không được chủ quan.

Hãy ngừng dùng sản phẩm ngay, đi khám sớm, xét nghiệm gan, thận, tim mạch để có hướng xử lý cụ thể. Sau đó, điều chỉnh lối sống, ăn uống và tập luyện để cơ thể tự hồi phục.

Giảm cân an toàn chỉ có thể đạt được bằng chế độ ăn hợp lý và luyện tập thể chất. Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định thuốc hoặc can thiệp nội tiết – nhưng đều phải là thuốc được Bộ Y tế công nhận và kê đơn đúng liều.

Tôi khẳng định rằng thực phẩm thông thường, nó không thể giúp giảm cân. Còn nếu giảm cân được, thì khả năng cao là do có chứa chất tác động sinh lý – mà rất có thể là chất cấm.

Xin cảm ơn bác sĩ về những chia sẻ thẳng thắn và rất cần thiết cho người tiêu dùng!

Hồ Quang (thực hiện)