Người Giáy ở Tát Ngà gìn giữ nghệ thuật hát Phươn
Hát Phươn là làn điệu dân ca, dân vũ đặc sắc, thể hiện nét đẹp trong văn hóa, sinh hoạt của dân tộc Giáy. Để hát Phươn không bị mai một, người dân xã Tát Ngà (Mèo Vạc) đang nỗ lực bảo tồn và phát huy loại hình nghệ thuật này.
Hát Phươn được người Giáy sử dụng tại những ngày quan trọng như: Đám cưới, mừng nhà mới, lễ mừng thọ, chúc Tết hay trong lao động sản xuất, giao duyên... theo hình thức đối đáp và có đàn đệm hay không đều được. Những câu hát được thể hiện bằng ngôn ngữ tiếng Giáy, theo từng chủ đề cụ thể. Với quan niệm trong mỗi một cuộc gặp gỡ mà không có hát Phươn, cuộc gặp đó sẽ mất đi sự gắn kết.
Một buổi tập hát Phươn của người Giáy, xã Tát Ngà.
Tuy nhiên, trước sự phát triển quá nhanh của xã hội ngày nay một bộ phận giới trẻ không còn chú trọng đến làn điệu dân ca này, khiến cho hát Phươn đứng trước nguy cơ bị mai một. Không để điều đó xảy ra, năm 2021 thôn Tát Ngà đã thành lập câu lạc bộ (CLB) với thành viên là người trong thôn không kể già, trẻ, gái, trai và tổ chức sinh hoạt thường xuyên.
Chị Lù Thị Tối, thành viên CLB chia sẻ: Trước đây mình có được nghe ông, bà, cô, chú hát ở rất nhiều dịp, trông rất vui và gắn kết nhưng bản thân mình lại không biết hát. Khi thôn thành lập CLB, mình đăng ký tham gia ngay và cùng tập hát với mọi người. Quá trình học hát không quá khó, nhưng cần phải tập trung mới nhớ hết các câu hát và đối đáp được với đối phương. Sau một thời gian tập hát, hiện nay mình đã hát được theo từng chủ đề và tự tin hát cùng mọi người.
Ông Vi Dấu Mìn, Chủ tịch Hội nghệ nhân dân gian xã Tát Ngà chia sẻ: Hát Phươn là một nét đẹp văn hóa rất riêng của dân tộc Giáy, việc bảo tồn làn điệu dân ca, dân vũ này đối với chúng tôi vô cùng cần thiết. Thành lập CLB, người dân hưởng ứng nhiệt tình và khi Nghị quyết 27 được áp dụng CLB cũng hoạt động hiệu quả hơn. Điều này là tín hiệu tích cực, tạo động lực để chúng tôi có thể gìn giữ nét đẹp văn hóa của dân tộc mình.
Người Giáy tại xã Tát Ngà chiếm trên 50% dân số, sinh sống chủ yếu tại các thôn Tát Ngà, Nà Dầu, Bản Chiều, Nà Trào, Pắc Dầu. Đặc biệt, Làng Văn hóa du lịch cộng đồng thôn Tát Ngà là địa chỉ thu hút sự quan tâm, tham quan của đông đảo khách du lịch đến tìm hiểu về văn hóa dân tộc Giáy tại huyện Mèo Vạc trong thời gian qua. Bởi vậy, việc bảo tồn làn điệu hát Phươn đã góp phần quảng bá văn hóa của dân tộc Giáy được trọn vẹn hơn.
Phó Chủ tịch UBND xã Tát Ngà, Nùng Thị Mình cho biết: Bảo tồn và phát huy nét đẹp của hát Phươn luôn được cấp ủy, chính quyền địa phương quan tâm và chú trọng. Để làm tốt công tác bảo tồn, xã tiếp tục thúc đẩy việc thành lập CLB hát Phươn tại các thôn có người Giáy sinh sống; kết hợp cùng các trường học đưa hát Phươn vào giảng dạy cho học sinh; kiến nghị lên UBND huyện hỗ trợ xây dựng kênh truyền thông quảng bá về hát Phươn nói riêng và văn hóa dân tộc Giáy nói chung.
