Nẻo về Pleiku

Chạy xe ngang qua một đoạn đường ngắn thôi, nhưng thời gian như ngược trở về hơn 30 năm trước, khi chúng tôi hầu như ngày nào cũng có mặt ở nơi này.

Pleiku thập niên 90 của thế kỷ trước, trong ký ức tôi, đó là một thị xã nhỏ xinh, vài vòng xe đạp là có thể đi đến hết những nơi mình muốn. Những con đường cũng nhỏ và dốc. Đường Trần Hưng Đạo lúc ấy rất nhiều thông, những cây thông cổ thụ đầy mấu mắt, lớp vỏ nâu sậm xù xì chất chồng lên nhau. Những buổi mai, sương mù dày đặc quyện lấy những tán thông, quyện vào bước chân chúng tôi trên con đường đến trường.

Ngày nào cũng vậy, đạp xe đến đầu đường Trần Hưng Đạo là chúng tôi dắt xe thả bộ thật chậm dưới những tàng thông, trong hơi sương se sẽ lạnh. Vẻ tĩnh lặng trùm lên cảnh vật và cả con người. Những câu chuyện cũng thật khẽ khàng, như sợ lay động đến cây lá.

Những buổi thảnh thơi, chúng tôi đến Thư viện tỉnh đọc sách. Cửa sổ phòng đọc nhìn ra khoảng trời rợp xanh những tán thông. Thỉnh thoảng, một con sóc nhỏ ló cặp mắt đen láy từ trong hốc cây ra nghiêng ngó, rồi giật mình trốn biệt khi bất ngờ một quả thông khô rụng xuống. Gần thư viện là rạp chiếu bóng Hoa Lư. Cái rạp chiếu bóng cũ kỹ cũng nép mình dưới tàng thông xanh, gợi cảm giác yên bình đến nao lòng.

Minh họa: Huyền Trang

Trong tôi vẫn còn vẹn nguyên cảm xúc của ngày 30-4-1995. Kỷ niệm 20 năm Ngày giải phóng tỉnh, nữ sinh trường tôi được chọn tham gia đoàn diễu hành và đồng diễn trong buổi lễ. Chúng tôi háo hức tập luyện chờ ngày được biểu diễn, trong lòng ai cũng nhen lên một chút hồi hộp xen lẫn tự hào.

Lần đầu tiên, chúng tôi chứng kiến người dân đổ về thị xã đông đến vậy. Trong tà áo dài trắng, chúng tôi hòa vào dòng người và cờ hoa đi quanh những con đường trung tâm thị xã. Vẫn là những bước chân trên những con đường quen thuộc hàng ngày chúng tôi đi, nhưng ngày hôm ấy dường như ai cũng cảm thấy khác lạ hẳn. Giờ nhìn ngắm lại những tấm ảnh của ngày ấy, lòng tôi dậy lên cảm giác nhớ thương ngày tháng cũ, nhớ thương cái thị xã như lòng tay phủ mờ bụi đỏ dưới những tàng thông quanh năm bảng lảng sương mây.

Có lẽ ngày ấy, những chuyến đi xa nhất của chúng tôi là ra tới Biển Hồ. Tôi hay kể với bạn bè về những chuyến đi này. Đôi khi, chúng tôi dừng lại ở một đoạn đầy cây xanh bên hồ, ngồi đàn hát và chuyện trò. Khi khác lại đạp xe vu vơ cho hết một buổi không phải đến lớp. Ở cái tuổi chớm thành người lớn khi ấy thì có việc gì nhiều lắm đâu để phải bận bịu. Thế nhưng, cũng phải đến mấy chục năm gắn mình với Pleiku, tôi mới đi được hết giáp vòng Biển Hồ.

Sau này, những chuyến đi không còn vô định nữa, nhận ra mình có nhu cầu đi để biết, đi để hiểu, tôi dừng lại lâu hơn. Và đúng là tôi đã hiểu sâu hơn về lịch sử, văn hóa, đất đai, con người, đời sống của cư dân sinh sống quanh hồ. Những hiểu biết như bồi đắp thêm trong lòng tôi tình yêu với mảnh đất và con người ở miền bazan đầy nắng gió và bụi đỏ này. Mỗi khi cái tên Pleiku vang lên ở đâu đó, lòng tôi lại chộn rộn, xốn xang.

Tôi chưa bao giờ đi đâu vắng hẳn khỏi Pleiku theo đúng nghĩa. Những chuyến đi xa đâu đó cũng chỉ dăm ba ngày, rồi tôi lại mau chóng trở về. Ở Pleiku, tôi bảo về quê. Rồi ở quê, mọi người hỏi khi nào vào Nam, tôi trả lời vài hôm nữa tôi sẽ về. Tôi luôn dùng từ về. Đó là sự trở về nơi tôi sinh sống và nương mình. Con người ta, cảm giác an yên nhất trong lòng chính là có một nơi để trở về. Đó không chỉ là nơi an trú, đó còn là chốn để có thể sống hết mình với chính bản thể riêng mang. Là nơi có thể đem tất cả say mê trong lòng để làm việc, để sống, để đau đáu, để yêu thương…

Pleiku giờ đây cũng đã vươn mình phát triển như bất cứ một đô thị hiện đại nào. Du khách đến với Pleiku ngày một nhiều hơn. Bạn bè từ phương xa đến, tôi vẫn thích đưa họ tới những con hẻm nhỏ, nơi có thể ngồi chênh vênh trên một sườn đồi, nhìn ngắm nhà cửa ẩn chìm trong màu xanh cây lá, để cảm nhận một Pleiku phố xá dẫu đã khác xưa nhưng không hề mất đi vẻ đặc trưng vốn có, đó là nét hoang sơ và an tĩnh với nhịp sống chậm rãi, yên bình.

Mỗi lần đi xa trở về, từ trên cửa sổ máy bay nhìn xuống, thấy Biển Hồ lấp loáng, thấy núi đồi uốn lượn trong sương mây, bao giờ cũng vậy, một cảm giác thân thương ập ùa dâng lên ngập lòng. Trong tôi, thành phố nhỏ bé này là nẻo về. Nơi ấy luôn có người đợi chờ tôi, có tháng ngày cũ giờ đã thành hoài niệm, có những khắc khoải thôi thúc. Để mỗi lần xa vắng, tôi lại chỉ muốn đưa tay chạm vào thông, vào gió, vào nắng, vào mưa, vào bụi đỏ mù trời, vào những con dốc xuống lên làm duyên cho phố… Nẻo về ấy, chỉ nghĩ đến thôi đã thấy nhớ thương, dù tôi vẫn đang được ấp ôm trong lòng phố nhỏ.

ĐÀO AN DUYÊN