Nâng cao niềm tin của công chúng đối với báo chí

Báo chí cách mạng với vai trò là cầu nối giữa chính quyền và nhân dân, là công cụ định hướng tư tưởng và phản ánh đời sống xã hội, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng niềm tin của công chúng. Tuy nhiên, trong bối cảnh truyền thông số bùng nổ, sự cạnh tranh từ mạng xã hội và sự xuất hiện của tin giả đã khiến niềm tin của công chúng vào báo chí bị thử thách.

Cạnh tranh nhưng không đánh mất mình

Niềm tin của công chúng là nền tảng cho sự tồn tại và phát triển của báo chí. Khi công chúng tin tưởng, báo chí không chỉ là nguồn thông tin đáng tin cậy mà còn là công cụ định hướng tư tưởng, nhận thức cộng đồng, thúc đẩy sự đồng thuận xã hội. Ở Việt Nam, báo chí cách mạng mang sứ mệnh tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước, do đó niềm tin của công chúng trực tiếp ảnh hưởng đến hiệu quả của công tác tuyên truyền.

Niềm tin là yếu tố giúp báo chí duy trì uy tín và ảnh hưởng trong xã hội. Một cơ quan báo chí được công chúng tin cậy sẽ có sức lan tỏa lớn, từ đó tạo ra tác động tích cực đến nhận thức và hành vi của độc giả. Ngược lại, khi niềm tin suy giảm, báo chí dễ bị lu mờ bởi các nguồn thông tin không chính thống, dẫn đến nguy cơ mất kiểm soát dư luận.

Sự bùng nổ của mạng xã hội đã tạo ra một môi trường thông tin đa chiều nhưng cũng đầy thách thức. Các nền tảng mạng xã hội cho phép bất kỳ ai cũng có thể trở thành người đưa tin mà không qua kiểm chứng. Tin giả, thông tin sai lệch về các vấn đề nhạy cảm như chính trị, kinh tế hay dịch bệnh dễ lan truyền, gây hoang mang dư luận.

Trong khi đó, để cạnh tranh lượt xem, một số báo điện tử sử dụng các tiêu đề giật gân như "sốc óc", "hết hồn" hoặc ngôn ngữ thiếu chuẩn mực như "căng đét", "đỉnh của chóp"... Những cách diễn đạt này dù thu hút giới trẻ nhưng lại làm giảm uy tín của báo chí, khiến công chúng nghi ngờ về tính chuyên nghiệp và độ tin cậy.

Đôi khi, một số cơ quan báo chí chịu ảnh hưởng từ nhà tài trợ hoặc nhóm lợi ích, dẫn đến việc đưa tin thiên vị hoặc né tránh các vấn đề nhạy cảm. Ví dụ, một số bài viết quảng cáo trá hình dưới dạng tin tức đã khiến công chúng nghi ngờ về tính khách quan của báo chí; hoặc báo chí dùng người nổi tiếng để quảng cáo sản phẩm nhưng thực tế chất lượng không đúng như giới thiệu, cũng làm giảm lòng tin của bạn đọc. Điều này đặc biệt rõ nét trong các bài viết về sản phẩm thương mại hoặc các dự án bất động sản, nơi thông tin thường bị bóp méo để phục vụ lợi ích kinh tế.

Niềm tin của công chúng là tài sản quý giá nhất của báo chí. Trong ảnh: Độc giả tham quan không gian trưng bày Báo Người Lao Động tại Hội Báo toàn quốc 2025 Ảnh: HỮU HƯNG

Không chỉ đưa tin, hãy truyền cảm hứng

Để nâng cao niềm tin của công chúng, cần giữ vững đạo đức nghề nghiệp - yếu tố cốt lõi để xây dựng niềm tin. Người làm báo cần tuân thủ nguyên tắc trung thực, khách quan và kiểm chứng thông tin trước khi đăng tải. Các cơ quan báo chí cần xây dựng quy tắc ứng xử nghề nghiệp rõ ràng, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm để bảo vệ uy tín.

Báo chí cần xây dựng các kênh giao tiếp với độc giả, như bình luận trực tuyến, khảo sát ý kiến, các diễn đàn thảo luận hay các cuộc thi. Ở khía cạnh này, Báo Người Lao Động là một trong những tờ báo đã thực hiện rất tốt, thu hút được sự tham gia của đông đảo bạn đọc, qua đó lan tỏa những giá trị nhân văn đến với cộng đồng. Chính điều này cũng giúp báo chí hiểu rõ nhu cầu và kỳ vọng của công chúng, từ đó điều chỉnh nội dung phù hợp.

Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí. Công nghệ có thể hỗ trợ báo chí trong việc kiểm chứng thông tin, phân tích dữ liệu và phát hiện tin giả. Các công cụ trí tuệ nhân tạo có thể giúp nhà báo xác minh nguồn tin nhanh chóng, bảo đảm tính chính xác. Ngoài ra, việc sử dụng công nghệ để cá nhân hóa nội dung, như gợi ý bài viết dựa trên sở thích của độc giả, sẽ giúp báo chí tiếp cận hiệu quả hơn. Báo chí có thể sử dụng thuật toán để đề xuất các bài viết phù hợp, từ đó tăng lượng tương tác và niềm tin từ độc giả trẻ.

Khi có sai sót, báo chí cần công khai cải chính và chịu trách nhiệm, hạn chế tránh né theo kiểu "nói lại cho rõ", "để rộng đường dư luận"... Điều này không chỉ thể hiện tính chuyên nghiệp mà còn xây dựng niềm tin lâu dài. Các cơ quan báo chí cũng nên công khai quy trình biên tập, cách kiểm chứng thông tin…, để độc giả hiểu rõ cách thông tin được xử lý.

Thực tiễn cho thấy, niềm tin của công chúng là tài sản quý giá nhất của báo chí, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh thông tin khốc liệt hiện nay. Để tiếp tục nâng cao niềm tin, báo chí Việt Nam cần giữ vững đạo đức nghề nghiệp, đổi mới nội dung, tăng cường tương tác, ứng dụng công nghệ, minh bạch trong hoạt động…

Trong thời đại số, báo chí không chỉ là người đưa tin mà còn phải là người truyền cảm hứng, định hướng xã hội và xây dựng một cộng đồng thông tin đáng tin cậy, góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

NGUYỄN MINH HẢI