'Nắn' dòng vốn ngoại vào lĩnh vực công nghệ cao

Thu hút FDI cần thay đổi cả lượng và chất

Số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) cho thấy, lũy kế đến tháng 6/2025, Việt Nam có 43.346 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký 517,14 tỷ USD. Vốn thực hiện lũy kế của các dự án đầu tư nước ngoài ước đạt gần 331,46 tỷ USD, bằng gần 64,6% tổng vốn đầu tư đăng ký còn hiệu lực.

Trong số những dự án FDI đầu tư vào Việt Nam có sự xuất hiện của những tập đoàn hàng đầu thế giới như: Honda, Toyota, Canon (Nhật Bản), Samsung, LG (Hàn Quốc), NVIDIA (Hoa Kỳ), LEGO (Đan Mạch)... trong đó có những tập đoàn liên tục mở rộng sau khi đầu tư tại Việt Nam như: Honda, Canon, Samsung, LG... trong đó với Tập đoàn Samsung, theo GS.TSKG Nguyễn Mại - Chủ tịch danh dự Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, hiện số vốn đầu tư của Samsung tại Việt Nam đã vượt con số 20 tỷ USD.

Việt Nam cần tập trung thu hút FDI vào lĩnh vực công nghệ cao. Ảnh: Anh Minh/VGP

Riêng 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam thu hút được 21,51 tỷ USD vốn FDI, bao gồm vốn FDI đăng ký mới, vốn FDI điều chỉnh và vốn góp, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài. Kết quả trên đưa dòng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam trong 6 tháng tăng 32,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Đặc biệt, không chỉ tăng về số vốn FDI đăng ký, theo số liệu thống kê từ Bộ Tài chính, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài thực hiện trong 6 tháng năm 2025 cũng đạt 11,72%, tăng 8,1% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả vốn FDI thực hiện trong 6 tháng đầu năm 2025 được bà Nguyễn Thị Hương - Cục Thống kê (Bộ Tài chính) đánh giá, đây là kết quả vốn FDI giải ngân cao nhất trong giai đoạn 2021-2025.

Trong khi đó, theo đánh giá của Bộ Tài chính, dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tích cực trong bối cảnh có nhiều biến động của kinh tế toàn cầu. Số lượng dự án đầu tư mới, số lượt dự án điều chỉnh vốn, các giao dịch góp vốn mua cổ phần cũng đều tăng lên cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài với môi trường đầu tư trong nước tiếp tục được củng cố khi họ không chỉ đến đầu tư mới mà còn mở rộng quy mô hoạt động hiện hữu.

Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, song chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương mới đây, chuyên gia tài chính, TS. Châu Đình Linh - Giảng viên Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh cho rằng, dòng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam trong thời gian qua đã đạt được những kết quả tích cực. Khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã đóng góp tích cực vào tăng trưởng kinh tế, tăng trưởng xuất khẩu và chuyển dịch cơ cấu của Việt Nam.

Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, vốn FDI đầu tư vào Việt Nam vẫn chủ yếu tập trung vào những lĩnh vực có thể tận dụng được lợi thế lao động giá rẻ, hàm lượng công nghệ chưa cao. Lan tỏa giữa khu vực doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp trong nước còn hạn chế.

Cần có những chính sách ưu tiên cụ thể đối với dự án FDI chuyển giao công nghệ với doanh nghiệp trong nước. Ảnh: Anh Minh/VGP

“Nắn" vốn FDI vào lĩnh vực trọng điểm

Theo GS. TSKH Nguyễn Mại, cách mạng công nghiệp 4.0 đang đẩy mạnh mô hình tăng trưởng của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đồng thời, làm biến đổi cơ cấu giữa các ngành kinh tế do quá trình tự động hóa theo hướng công nghệ số và kinh tế tuần hoàn.

Trong bối cảnh đó, qúa trình công nghiệp hóa ở Việt Nam vừa phải tiếp tục xây dựng với công nghệ hiện đại một số ngành công nghiệp truyền thống như cơ khí, luyện kim, dầu khí, hóa chất cơ bản, vừa phải tập trung đầu tư để nhanh chóng hình thành một số ngành công nghệ mới như công nghiệp phần mềm, trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo, internet vạn vật, blockchain và ứng dụng công nghệ thông minh vào phát triển nông nghiệp hữu cơ, du lịch và dịch vụ số.

Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, kinh tế số chiếm khoảng 30% GDP, theo đó để đạt được những mục tiêu trên, dòng vốn FDI thời gian tới cần tập trung vào những lĩnh vực để Việt Nam chuyển đổi mô hình tăng trường dựa vào công nghệ hiện đại và nhân lực chất lượng cao, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, doanh nghiệp tư nhân trong nước.

Cùng quan điểm, TS. Châu Đình Linh cho rằng, để nâng cao hiệu quả dòng vốn FDI, thời gian tới Chính phủ cần có định hướng “nắn dòng” vốn FDI tập trung vào những lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm như thu hút FDI công nghệ cao, tập trung vào các dự án hạ tầng xanh, hạ tầng số… và đặc biệt cần có những chính sách ưu tiên cụ thể đối với những dự án FDI chuyển giao công nghệ với doanh nghiệp trong nước.

Tuy nhiên, để “nắn" vốn FDI một cách hiệu quả, các chuyên gia kinh tế cũng kiến nghị, vấn đề đầu tiên Việt Nam cần quan tâm đó là cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh. Cụ thể hơn, là các quy định về pháp luật, chính sách tại Việt Nam cần phải có sự ổn định, bởi sự thay đổi thường xuyên của chính sách pháp luật làm môi trường đầu tư khó duy trì được trạng thái ổn định, làm gia tăng cơ hội rủi ro củ nhà đầu tư nước ngoài và suy giảm tính ổn định, hiệu quả của các khoản đầu tư dài hạn.

Cùng với cải thiện môi trường đầu tư, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện cơ sở hạ tầng để mở rộng thu hút đầu tư vào các ngành công nghệ cao và năng lượng sạch. Việc phát triển cơ sở hạ tầng cần được coi là ưu tiên hành đầu ở cấp quốc gia, ngoài ra cần tiếp tục tăng cường thu hút đầu tư vào các dự án năng lượng sạch, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững, phù hợp với xu thế chung mà các tập đoàn toàn cầu đang hướng tới.

Nguyễn Hòa