Mới ra mắt toàn cầu 2 ngày, mạng xã hội Damus bị Apple xóa khỏi App Store ở Trung Quốc

Apple gần đây loại bỏ Damus, nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung xây dựng trên một giao thức mở được hỗ trợ bởi người đồng sáng lập Twitter - Jack Dorsey, khỏi App Store của Trung Quốc vì vi phạm luật an ninh mạng trong nước này. Nhà phát triển đứng đằng sau công nghệ của ứng dụng Damus đã tiết lộ thông tin này với trang SCMP.

“Tôi không nhận thức được mức độ kiểm duyệt của Great Firewall (tường lửa vĩ đại)”, người tạo ra giao thức mở internet Nostr, có biệt danh fiatjaf trên Damus, cho biết trong cuộc phỏng vấn qua Telegram.

Được xây dựng trên giao thức Nostr có khả năng tạo ra một mạng xã hội toàn cầu chống kiểm duyệt, Damus đã bị gỡ khỏi App Store vào ngày 3.2 dựa trên chỉ thị từ Cục quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC, cơ quan giám sát internet hàng đầu Trung Quốc), chỉ hai ngày sau khi ứng dụng ra mắt toàn cầu.

“Thật là nhanh”, Damus đề cập trong bài đăng của mình.

“Ứng dụng chứa nội dung bất hợp pháp ở Trung Quốc”, theo chỉ thị từ CAC với App Store được trích dẫn trong bài đăng của Damus. CAC cho biết ứng dụng này đã vi phạm các quy định về “Đánh giá bảo mật của các dịch vụ thông tin dựa trên internet có ý kiến công chúng hoặc có khả năng tác động đến xã hội”.

Vì ứng dụng được xây dựng trên giao thức internet mở nên việc tạo tài khoản người dùng trên Damus không yêu cầu số điện thoại, email hoặc tên và tất cả tin nhắn riêng tư đều được mã hóa, theo trang web của Damus.

Damus cho biết tất cả tin nhắn được phân phối thông qua các máy chủ chuyển tiếp phi tập trung và "không có nền tảng nào có thể cấm hoặc kiểm duyệt người dùng", theo những người có quyền kiểm soát dữ liệu của họ.

Một ứng dụng Android Nostr có tên Amethyst ra mắt ngày 1.2 trên Google Play Store, không thể truy cập được ở Trung Quốc. Tìm kiếm Amethyst trên các cửa hàng ứng dụng Android địa phương, gồm cả những cửa hàng do Xiaomi và Huawei điều hành, thì không mang lại bất kỳ kết quả nào.

Được định nghĩa về mặt kỹ thuật là “một mạng phi tập trung dựa trên các cặp khóa mật mã và không phải là mạng ngang hàng”, giao thức Nostr phản ánh nhu cầu ở Trung Quốc và các nơi khác trên toàn cầu với công nghệ cho phép kết nối mạng xã hội tự do vào thời điểm mà vấn đề kiểm duyệt đang tiếp tục lan rộng.

Một trang tiểu blog không giới hạn sẽ cung cấp cho người dùng ở Trung Quốc giải pháp thay thế cho các mạng riêng ảo (VPN) để vượt qua các biện pháp kiểm soát thông tin từ Great Firewall.

Được xây dựng trên giao thức mở Nostr, Damus cho phép người dùng tạo tài khoản mà không cần cung cấp số điện thoại, email hoặc tên và tất cả tin nhắn riêng tư đều được mã hóa - Ảnh: Internet

Damus từng được xếp hạng thứ 21 trong số tất cả ứng dụng xã hội iOS ở Trung Quốc vào ngày 2.2, tăng 54 bậc so với ngày hôm trước, theo nền tảng phân tích di động Data.ai.

Về việc Damus bị cấm tham gia thị trường ứng dụng của Trung Quốc, fiatjaf từng nghĩ: “Điều này sẽ chỉ xảy ra khi chúng tôi có nhiều người hơn tham gia để cố gắng giải quyết những vấn đề này một cách tự phát, mỗi người hành động theo cách riêng của mình. Sự hiểu biết ngây thơ của tôi tại thời điểm này: Miễn là Great Firewall hoạt động theo kiểu danh sách đen chứ không phải danh sách trắng thì các cánh cửa có thể được mở dưới dạng relay (trung chuyển) mới, ít nhất là trong một thời gian cho đến khi chúng bị chặn lại. Điều đó là đủ tốt rồi. Hy vọng ít nhất là có một sự cải tiến nhỏ hơn so với tình trạng hiện tại”.

Một người dùng ở Trung Quốc, có biệt danh là Don, cho biết vẫn có thể truy cập được Damus tại địa phương dù việc tải xuống ứng dụng đã bị cấm.

Don chỉ ra rằng Damus cần cải thiện chức năng tìm kiếm của nó. Ông nói: “Thật không thuận tiện khi thực hiện tìm kiếm mục tiêu về một người hoặc tổ chức”.

Mastodon, nền tảng truyền thông xã hội phi tập trung khác được ra mắt vào năm 2017, không thể truy cập được nếu không có VPN, theo Don.

Don cũng thường dùng Mastodon, mạng xã hội nguồn mở với các máy chủ được lưu trữ độc lập, thường được quảng cáo như một giải pháp thay thế Twitter.

Mastodon có lượng người dùng tăng đột biến kể từ khi Elon Musk mua Twitter với giá 44 tỉ USD vào cuối tháng 10.2022 trong bối cảnh lo ngại về việc điều hành nền tảng truyền thông xã hội này của tỷ phú 51 tuổi người Mỹ.

Sự phát triển của Mastodon dường như liên quan đến những tranh cãi trên Twitter. Song với nhiều người, Mastodon không hoàn thành vai trò mà Twitter đã làm và các chuyên gia cho rằng có thể quá phức tạp để thực sự thay thế mạng xã hội do Elon Musk sở hữu.

Meg Coffey, chiến lược gia truyền thông xã hội, nói với trang The Guardian: “Ở dạng cơ bản nhất, Twitter rất đơn giản. Bạn có thể mở ứng dụng hoặc mở một trang web, nhập một số từ và hoàn tất. Ý tôi đó là một nền tảng SMS cơ bản”.

Mastodon có khoảng 500.000 người dùng tích cực trước khi Elon Musk nắm quyền kiểm soát Twitter vào cuối tháng 10.2022. Đến giữa tháng 11.2022, con số đó đã tăng lên gần 2 triệu người dùng tích cực.

Nhiều máy chủ Mastodon được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là những cái phục vụ người dùng Trung Quốc, bị chặn bởi Great Firewall. Bất chấp những vấn đề như vậy, Mastodon vẫn phổ biến với một số người dùng mạng xã hội Trung Quốc đang tìm kiếm một nơi không bị kiểm duyệt.

Với mọi vấn đề chính trị nóng bỏng vào năm ngoái, câu chuyện của những người dùng Mastodon ở Trung Quốc thường đi ngược lại những gì thường thấy trên các nền tảng như Weibo và WeChat.

Sơn Vân