Lý giải nhân tố giúp kim ngạch xuất khẩu vượt mục tiêu 2025

Theo số liệu công bố mới nhất, tính chung 9 tháng năm 2025, kim ngạch xuất khẩu (XK) hàng hóa đạt của Việt Nam đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước, vượt xa mục tiêu tăng trưởng 12% đặt ra cho cả năm 2025 và cũng là mức tăng cao nhất trong 3 năm gần đây. Trong đó, có 32 mặt hàng đạt kim ngạch XK trên 1 tỷ USD, chiếm 93,1% tổng kim ngạch XK (có 7 mặt hàng XK trên 10 tỷ USD, chiếm 67,9%).

Đáng chú ý, Hoa Kỳ vẫn là thị trường XK lớn nhất của Việt Nam với kim ngạch đạt 112,8 tỷ USD (tăng 27,7% so với cùng kỳ) sau 9 tháng bất chấp những công bố về mức thuế đối ứng khiến cho doanh nghiệp XK hàng hóa đã từng loay hoay, lo lắng về khả năng sụt giảm kim ngạch XK ở thị trường lớn nhất này. Tiếp sau đó là thị trường Trung Quốc, đạt 49,6 tỷ USD, tăng 11,3%; EU đạt 41,7 tỷ USD, tăng 9,3%...

Lý giải về kết quả XK 9 tháng của năm 2025, chuyên gia về XK hàng đầu Việt Nam, ông Nguyễn Tuấn Việt - Tổng Giám đốc Công ty Xúc tiến Xuất khẩu VIETGO cho rằng: “Chính sách thuế đối ứng của Mỹ thời gian qua thực tế đã tạo ra những tác động tích cực đến kim ngạch XK của Việt Nam”. Cụ thể, chỉ trong 9 tháng, tức là hơn 4 tháng kể từ khi Mỹ bắt đầu áp thuế đối ứng, kim ngạch XK của Việt Nam sang Mỹ đã đạt tương đương cả năm 2024 (112,8 tỷ USD so với gần 120 tỷ USD năm 2024). Điều này cho thấy XK của Việt Nam không những không bị ảnh hưởng mà còn tăng trưởng rõ rệt.

Chưa kể, nếu so sánh với quốc tế, mức thuế 20% của Việt Nam vẫn thấp. Ví dụ, với mặt hàng cà phê, Việt Nam bị áp thuế 20% trong khi Brazil - đối thủ lớn nhất và cũng là nước XK cà phê lớn nhất thế giới bị áp thuế cao hơn nhiều lần. Nhờ vậy, Việt Nam vẫn hưởng lợi từ các mặt hàng chủ lực như cà phê. Do đó, ông Việt cho rằng chính sách thuế đối ứng của Mỹ đã tạo ra hiệu ứng tích cực, thể hiện rõ qua kết quả kim ngạch XK 9 tháng vừa qua.

“Theo tôi, mức thuế 20% mà Mỹ công bố áp dụng cho Việt Nam hiện nay không phải là cao, nếu so với nhiều khối quốc gia khác và hoàn toàn nằm trong ngưỡng chấp nhận được. Thuế chỉ là một trong nhiều yếu tố ảnh hưởng đến XK, nó không phải yếu tố quyết định duy nhất” - ông Việt nói và đánh giá Việt Nam hiện có nhiều lợi thế khác biệt như hệ thống hiệp định thương mại tự do (FTA) rộng lớn, ổn định chính trị, chính sách ngoại giao mềm dẻo và hiệu quả.

Việt Nam đã vượt mục tiêu xuất khẩu năm 2025 sau 9 tháng. (Ảnh: VGP)

Nhắc lại thời điểm thế giới choáng váng với mức thuế đối ứng lần đầu mà Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố, trong đó dự kiến áp dụng với Việt Nam tới 46%, ông Việt cho biết, ông đã nhận định rằng Việt Nam sẽ không chịu tác động lớn, vì “Chúng ta còn nhiều cánh cửa thị trường khác. Thực tế đã chứng minh nhận định này là đúng. XK Việt Nam không những ổn định mà còn tăng nhờ khai thác tốt các FTA hiện có” - ông Việt nói và phân tích, các doanh nghiệp (DN), trong đó phải kể đến DN nhỏ và vừa của Việt Nam đã tận dụng tốt các FTA, đặc biệt là FTA với châu Âu (EVFTA).

Theo ông Việt, với lợi thế EVFTA, Việt Nam có thể vượt Thái Lan hoặc Malaysia, vốn rất mạnh về hàng tiêu dùng khi XK vào EU, thể hiện qua việc nhiều DN Việt đã nhanh nhạy tận dụng lợi thế về thuế để tăng tốc đẩy mạnh XK hàng tiêu dùng, giành được nhiều đơn hàng lớn vào EU. Tương tự, trong lĩnh vực gỗ, các nước như Malaysia và Indonesia cũng chịu thiệt vì không có EVFTA; hay trong ngành dệt may, Pakistan mất lợi thế so với Việt Nam. “Hiện nay, Việt Nam đang vươn lên trở thành ứng cử viên mạnh nhất Đông Nam Á để đón nhận phần thị trường châu Âu mà Trung Quốc để lại” - ông Việt đánh giá.

Ngoài lợi thế về FTA, Việt Nam còn có những ưu thế mang tính tuyệt đối như là một quốc gia ổn định về chính trị, có chính sách ngoại giao được đánh giá thuộc nhóm tốt nhất thế giới hiện nay, duy trì quan hệ hữu nghị với hầu hết các quốc gia, đồng thời đóng vai trò cầu nối trong các tiến trình đàm phán quốc tế. Điều này giúp DN Việt dễ dàng chuyển hướng thị trường linh hoạt giữa các khu vực khác nhau mà ít gặp rào cản chính trị hoặc thương mại.

Chưa kể làn sóng đầu tư nước ngoài trong nhiều năm qua đã giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn của các tập đoàn lớn như Samsung, Apple, Mercedes, Honda, Toyota, Sharp, Canon, LG.... Các tập đoàn này đã đầu tư sâu vào hạ tầng sản xuất tại Việt Nam nên không thể rút đi ngay được và Việt Nam vẫn là điểm đến đầu tư lý tưởng so với nhiều quốc gia khác.

Nhật Thu