Lung lay niềm tin vào xe tự lái

Các nhà điều tra kiểm tra chiếc xe tự lái tông chết người của Uber. Ảnh: ABC News

Cảm thấy bất an

Tối 18-3, chiếc xe tự lái Volvo XC90 của Uber đang chạy thử nghiệm trên một tuyến đường công cộng vắng người ở thành phố Tempe, bang Arizona, Mỹ thì bất ngờ tông vào bà Elaine Herzberg, 49 tuổi, khiến bà bị thương nặng và tử vong sau đó. Đây là vụ tai nạn chết người đầu tiên liên quan đến xe tự lái.

Video hành trình của chiếc xe tự lái cho thấy chiếc xe lao tới và đâm vào người phụ nữ. Một video khác cho thấy Rafaela Vasquez, người tài xế hỗ trợ xe tự lái đang cho xe chạy ở chế độ tự động nhưng anh ta không quan sát phía trước mà nhìn xuống cái gì đó bên trong xe. Khi xe tông người phụ nữ, Vasquez mới hoảng hốt nhìn ra phía trước. Nếu Vasquez tập trung quan sát, không quá chủ quan và quá tin cậy vào hệ thống tự lái, anh ta đã có thể thắng xe kịp và cái chết đã không xảy ra.

Điều này làm dấy lên các câu hỏi liệu hệ thống tự lái của chiếc xe tự lái có phản ứng tốt hơn tài xế con người hay không.

“Đáng lẽ ra chiếc xe tự lái của Uber phải phá hiện ra bà ấy (Herzberg)” Daniel Sperling, Giám đốc Viện nghiên cứu giao thông ở Đại học UC Davis (Mỹ), nói.

Tiến sĩ Klaus Fröhlich, nhà kỹ sư hàng đầu của hãng xe BMW, cho rằng các cảm biến của chiếc xe tự lái Volvo XC90 đã không phát hiện ra Herzberg khi bà dắt chiếc xe đạp qua đường.

Sau vụ tai nạn, Uber quyết định rút hết các xe tự lái đang tham gia chương trình thử nghiệm ở các thành phố Tempe, San Francisco, Pittsburgh (Mỹ) và Toronto (Canada).

Xe tự lái vốn là một dự án quan trọng của nhiều hãng xe và hãng công nghệ nhằm giúp tránh các vụ tai nạn chết người trên đường bằng cách loại bỏ các sai sót của tài xế. Song người Mỹ không tin tưởng lắm vào công nghệ tự lái.

Một cuộc khảo sát của Reuters/Ipsos vào cuối tháng 1-2018 cho thấy 2/3 người Mỹ nói rằng họ cảm thấy không an tâm nếu được ngồi trên xe tự lái. Sau vụ tai nạn chết người do xe tự lái của Uber gây ra, người Mỹ chắc chắn sẽ lo ngại nhiều hơn về công nghệ tự lái.

“Rủi ro lớn hơn đối với ngành công nghiệp xe tự lái là nếu mọi người cảm thấy công nghệ tự lái không an toàn hoặc các cuộc thử nghiệm không an toàn, công nghệ này chắc chắn sẽ bị phản đối mạnh mẽ”, Matthew Johnson-Roberson, đồng giám đốc Trung tâm xe tự lái Ford- Đại học Michigan nói.

Sức ép gia tăng

Giới chuyên gia cho rằng vụ tai nạn chết người đầu tiên liên quan đến xe tự lái sẽ gia tăng sức ép buộc ngành công nghiệp xe tự lái phải chứng minh tính an toàn của phần mềm và các cảm ứng khi khi các tiêu chuẩn an toàn của chính phủ đối với xe tự lái vẫn chưa chặt chẽ.

Trước đây, các hãng xe như General Motors và các công ty công nghệ gồm Alphabet và Uber đã kêu gọi các nhà hoạch định chính sách cấp liên bang không siết chặt quản lý ngành công nghiệp xe tự lái vẫn đang trong quá trình phát triển. Họ khẳng định rằng các cuộc thử nghiệm xe tự lái ở nhiều nơi của họ đã chứng tỏ tính an toàn.

Tuy nhiên, vụ xe tự lái gây tai nạn chết người ở Tempe đã trở thành mồi lửa cho những người chỉ trích, vì bấy lâu nay họ lo ngại sự thiếu vắng các tiêu chuẩn rõ ràng đã cho phép các nhà sản xuất thử nghiệm các công nghệ chưa hoàn thiện và còn lỗi trên đường xá công cộng.

Trước vụ tai nạn hôm 18-3, các lãnh đạo trong ngành công nghiệp xe tự lái đã nỗ lực tháo gỡ các lo ngại này bằng cách công khai về các phương thức thử nghiệm của họ nhưng lại không tiết lộ các bí mật thiết kế của hệ thống tự lái.

Các quy định yêu cầu công khai các dữ liệu thử nghiệm xe tự lái cũng bất nhất và khác nhau ở mỗi bang. Chẳng hạn, bang California đòi hỏi các nhà sản xuất phải báo cáo các trường hợp khi hệ thống tự lái không hoạt động nhưng bang Arizona thì lại không.

Một số hãng xe tự lái đã công bố một số dữ liệu, chẳng hạn công ty xe tự lái Waymo của tập đoàn Alphabet cho biết các xe tự lái của họ đã chạy thử nghiệm tổng cộng 8 triệu km trong điều kiện thực tế. Công ty xe tự lái Cruise Automation của hãng General Motors cũng đã cho các phóng viên lên xe tự lái của họ để trực tiếp giám sát xem hệ thống tự lái hoạt động như thế nào trên các đường xá đông người ở thành phố San Francisco.

Amnon Shashua, Giám đốc của công ty phát triển các hệ thống hỗ trợ tài xế Mobileye, kêu gọi ngành công nghiệp xe tự lái cần phải làm nhiều hơn nữa và phải phát triển các hệ thống an toàn có thể chứng minh được.

Hầu hết các xe tự lái hiện nay đều được trang bị các cảm biến radar và cảm biến lidar (sử dụng tia laser để phát hiện các vật cản xung quanh xe). Tuy nhiên, hiện nay vẫn chưa có bất kỳ tiêu chuẩn quy định cụ thể về cách thức các cảm biến này hoạt động. tại Mỹ, quốc hội và các cơ quan quản lý liên bang nước này vẫn còn đang tranh luận về cách quản lý các cảm biến này.

Giáo sư kỹ thuật cơ khí Missy Cummings ở Đại học Duke (Mỹ) cho rằng cần phải có các kiểm tra “khả năng nhìn” của các cảm biến này lúc xe tự lái đang dừng lẫn đang chạy để xem chúng có hoạt động tốt không.

Chánh Tài