Lộ diện quái thú săn mồi khổng lồ 40 triệu tuổi ở Hà Nội

Đây là những mẫu hóa thạch răng và mô hình phục dựng của Basilosaurus, một chi cá voi cổ xưa, hiện vật của Bảo tàng Hóa thạch Hà Nội. Chi cá voi này sống vào cuối thế Eocene cách đây 34-40 triệu năm.

Trên cây tiến hóa, chi Basilosaurus gồm những loài những loài cá voi nguyên thủy tiến hóa từ loài thú trên cạn và sau này phát triển thành cá voi hiện đại ngày nay.

Có chiều dài trung bình dài khoảng 18-20 mét và nặng khoảng 15 tấn khi trưởng thành, Basilosaurus được coi là loài động vật to lớn nhất từng sống trong thời đại của mình.

So với cá voi ngày nay, Basilosaurus có thân hình thuôn dài hơn nhiều cùng dấu tích hai chi sau dài 35 cm thừa hưởng từ tổ tiên sống trên cạn.

Hóa thạch răng cho thấy Basilosaurus có tập tính nhai con mồi và lượng thức ăn chúng cần tương đối nhiều để duy trì hoạt động của cơ thể ngoại cỡ.

Chúng là loài sống đơn độc và thường ăn các loại cá voi và cá mập nhỏ hơn, đồng thời cũng là mồi cho các loài cá mập khổng lồ khác sống cùng thời.

Dù có cơ thể khổng lồ, đầu Basilosaurus lại khá nhỏ. Lực cắn của chúng chỉ nhỉnh hơn loài cá sấu Mỹ một chút và thua xa cá sấu nước mặn ngày nay.

Do cấu tạo các cơ trong cơ thể, Basilosaurus không thể lặn sâu trong thời gian dài nên chúng chỉ săn mồi ở khu vực gần bề mặt nước.

Não của Basilosaurus khá nhỏ nên các nhà cổ sinh vật học cho rằng chúng có trí thông minh không cao, không có khả năng giao tiếp xã hội như các loài cá voi hiện đại.

Các dấu tích hóa thạch đầu tiên của Basilosaurus lần đầu tiên đc phát hiện ở miền Nam nước Mỹ vào năm 1906. Đến tháng 6/2015, hóa thạch phần đầu của chúng được tìm thấy tại Ai Cập.

Do ban đầu bị lầm tưởng là một loài bò sát biển nên các nhà khoa học đã đặt tên cho chúng với hậu tố "saurus" (thằn lằn, bò sát) cùng tiền tố "basilo" (vua). Do vậy, loài động vật có vú này mang một tên gọi trớ trêu là “Vua bò sát”.

Sau này khi nhận ra sai lầm, các nhà cổ sinh vật học đã đổi tên chúng thành Zeuglodon. Nhưng do danh xưng "Basilosaurus" đã được đăng ký chính thức nên "Zeuglodon" chỉ là một tên khác của loài cá voi này chứ không thay thế hoàn toàn tên gọi cũ...

Quốc Lê