Liên hoan phim Cannes lần thứ 77: Điện ảnh Trung Quốc trỗi dậy

Đối mặt với cuộc đình công, phong trào Metoo

Tờ Le Figaro (Pháp) đã gây sốc khi đăng tải bài viết: “#Metoo: Trước LHP Cannes, ngành điện ảnh đang đổ mồ hôi lạnh”. Truyền thông quốc tế liên tục đặt nghi vấn rằng, ngành công nghiệp điện ảnh Pháp và LHP Cannes được cho là đang chuẩn bị cho những cáo buộc liên quan đến phong trào #Metoo.

Liên hoan phim Cannes 2024 gặp nhiều sóng gió trước giờ khai mạc.

Cụ thể, theo điều tra danh sách khoảng chục đạo diễn, diễn viên và nhà sản xuất nổi tiếng của Pháp có thể bị cáo buộc liên quan đến phong trào #Metoo công khai trong những ngày tới. Theo Le Figaro, Chủ tịch Liên hoan phim Cannes Iris Knobloch đã bí mật thuê một công ty truyền thông, chuyên xử lý khủng hoảng để giúp sự kiện vượt qua cơn bão ngầm đang đến gần. Trong khi đó, cựu giám đốc điều hành và luật sư được đào tạo của hãng Warner Bros cũng đang “tăng cường cảnh giác”. Thời điểm này, Ban tổ chức LHP cũng như công ty quản lý khủng hoảng đã đưa ra các kịch bản tùy từng trường hợp cụ thể về cách đối phó với các cáo buộc có thể nhắm tới.

Mặc dù phía Ban tổ chức LHP Cannes lần thứ 77 chưa lên tiếng về những thông tin này. Nhưng trang World of reel nhận định, thông tin đã gây ra nhiều lo sợ cho ngành công nghiệp điện ảnh Pháp, nếu thông tin này chính xác, đây sẽ là “một trận động đất” của ngành điện ảnh Pháp. “Danh sách này sẽ làm rung chuyển nền điện ảnh Pháp, và hơn thế, nó có thể phá hủy tất cả về những cái tên được nhắc tới”, trang Blick trích bình luận của một khán giả.

Bởi lẽ, cách đây chưa đầy một tháng, ngành điện ảnh Pháp chứng kiến loạt bê bối tình dục chấn động. Cụ thể, biên kịch kiêm đạo diễn Philippe Lioret bị 10 phụ nữ tố lạm dụng quyền lực, hành xử không đúng mực, thậm chí cưỡng hôn hoặc ép họ cởi áo. Các sự vụ diễn ra từ 1990 đến 2010, thời kỳ đỉnh cao của đạo diễn người Pháp và tất cả đều trong bối cảnh công việc, đặc biệt quá trình casting phim. Tuy nhiên, trả lời France Info về các cáo buộc, vị đạo diễn khẳng định “chưa bao giờ có cảm giác muốn lợi dụng ai”.

Tương tự, Gérard Depardieu - một trong những đại thụ điện ảnh Pháp bị 14 phụ nữ gồm các diễn viên nữ, nghệ sĩ trang điểm và các nhân viên sản xuất, cáo buộc có hành vi quấy rối, sờ soạng hoặc tấn công tình dục. Vụ việc sớm nhất xảy ra từ năm 2004, song các nạn nhân giấu danh tính cho hay chưa có dũng khí "làm việc" với các cơ quan tư pháp vì tổn thương tâm lý. Depardieu đã phủ nhận mọi cáo buộc nhưng sẽ hầu tòa vào tháng 10/2024 với cáo buộc tấn công tình dục hai người trên phim trường vào năm 2021.

Trong một diễn biến khác, LHP Cannes cũng đang đối mặt với cuộc đình công của những người lao động Pháp làm việc tại LHP, nhằm đòi tăng lương và cải thiện điều kiện làm việc. Theo đó, ngày 6/5 (giờ địa phương), 200 nhân viên làm việc trong hạng mục Phim tranh giải chính thức (Official Selection), chương trình Thị trường phim (triển lãm và trình chiếu các phim), Tuần lễ đạo diễn và phê bình... kêu gọi đình công. Nhóm này tập trung với nhau và đặt tên gọi riêng là Sous les Ecrans la Deche (tạm dịch là Tập thể những người lao động bấp bênh phía sau màn ảnh). Nhóm cho biết sau khi tham khảo ý kiến của các thành viên, nhóm quyết định gửi bức thư ngỏ đến trang Deadline nhằm mục đích được bảo vệ.

Có 2 vấn đề nhóm nhắc đến, liên quan vấn đề tiền lương và bảo hiểm. Các thành viên phản đối mức lương mà họ nhận được từ người sử dụng lao động. Họ cho rằng con số này không thỏa đáng vì không có tiền tăng ca trong khi họ thường xuyên phải làm thêm nhiều phần việc để đảm bảo yêu cầu công việc. Ngoài ra, họ làm việc theo hợp đồng ngắn hạn, không được hưởng chương trình bảo hiểm thất nghiệp của Pháp dành cho các nghệ sĩ và kỹ thuật viên tự do trong lĩnh vực văn hóa.

Euronews giải thích, nước Pháp có một hệ thống phúc lợi dành cho những người lao động tự do nhận được trợ cấp trong thời gian thất nghiệp, miễn là họ đã làm việc một số giờ nhất định trong năm. Nhưng những lợi ích đó đã dần bị chính phủ Pháp cắt giảm. Những người lao động làm việc tại liên hoan phim thường không đủ tiêu chuẩn do đặc thù của cơ quan họ làm việc. Theo nhóm này, số tiền bồi thường trả cho người lao động đã bị chính phủ cắt giảm một nửa và một nghị định mới vào ngày 1/7 dự kiến sẽ tăng số giờ mà những người lao động không liên tục sẽ phải làm việc để đủ điều kiện nhận trợ cấp.

Cảnh phim “Rhapsody in August” của đạo diễn Akira Kurosawa, công chiếu lần đầu tiên tại Cannes năm 1991, được chọn làm poster liên hoan phim Cannes năm nay.

Các công nhân cho biết trong một tuyên bố: “Những cải cách này đang đẩy những người làm việc cho LHP vào tình thế bấp bênh đến mức phần lớn chúng tôi sẽ phải từ bỏ công việc của mình, do đó gây nguy hiểm cho những sự kiện mà chúng tôi tham gia”. Nhóm này cho rằng loạt cải cách phúc lợi mới nhất dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7 sắp được Chính phủ Pháp thông qua có nguy cơ cắt giảm một nửa phúc lợi lao động của họ. Vì vậy, họ kêu gọi LHP Cannes khai mạc vào tuần tới đáp ứng một nửa thỏa thuận tập thể - sẽ mang lại cho họ 18 tháng trợ cấp thất nghiệp.

Nhóm lao động này cũng lưu ý, cuộc đình công không nhằm mục đích đóng cửa liên hoan phim hoặc gây thiệt hại cho bất kỳ bộ phim nào đang công chiếu tại Cannes, mà là để "gây rối" trong quá trình tố tụng.

Đáp lại, trong thông cáo ngày 7/5 (giờ địa phương) Ban tổ chức khẳng định, họ thấu hiểu được những khó khăn mà một số nhân viên của mình phải đối mặt. Nhận thức được điều đó, Ban tổ chức "hy vọng sẽ tìm được giải pháp" và "sẵn sàng thiết lập các điều kiện đối thoại lâu dài để hỗ trợ". Tuy nhiên, để đi đến giải pháp cuối cùng, phía LHP Cannes cho rằng: "Các tổ chức và công đoàn cần phải cùng nhau ngồi lại thương lượng".

Điện ảnh châu Á tỏa sáng

Bỏ qua những ồn ào bên lề sự kiện, LHP Cannes lần thứ 77 hứa hẹn mang đến nhiều bất ngờ thú vị khi danh sách đề cử được đánh giá là đa dạng nhất từ trước đến nay. Bên cạnh phim của Mỹ, châu Âu, mùa giải năm nay còn ghi nhận các tác phẩm từ châu Á, châu Phi.

Trong đó, “Caught by the Tides” (đạo diễn Giả Chương Kha, Trung Quốc) và “All we Imagine as light” (đạo diễn Payal Kapadia, Ấn Độ) là hai tác phẩm duy nhất của châu Á tranh giải Cành cọ vàng với 18 tác phẩm khác. Trong đó, tác phẩm của Giả Chương Kha được kỳ vọng làm nên chuyện sau nhiều năm điện ảnh Trung Quốc “mất tích” khỏi Cannes, kể từ năm 2015 đến nay.

Hình ảnh trong phim “Caught by the Tides”

Theo Sina, khoảng 5 năm trở lại đây, điện ảnh Trung Quốc đang sa sút vị thế ở các liên hoan phim lớn. Những năm qua, họ giảm đáng kể số lượng phim nghệ thuật, nhưng lại thừa mứa phim thương mại. Những dự án được sản xuất với mục đích kiếm tiền, phục vụ thị hiếu cho thị trường tỷ dân không đáp ứng chuyên môn nghệ thuật để tranh giải ở Cannes.

Không chỉ ở hạng mục chính, điện ảnh Trung Quốc cũng chứng minh sự trỗi dậy mạnh mẽ khi góp mặt ở nhiều hạng mục khác như: “Black Dog” (Quản Hổ) ở hạng mục Nhãn quan độc đáo, “Twilight of the Warrior Walled In” (Trịnh Bảo Thụy) ở hạng mục Phim chiếu lúc nửa đêm. Năm nay, đạo diễn Lâu Diệp cũng mang đến bộ phim tài liệu “An Unfinished Film” trong buổi chiếu đặc biệt.

Cùng với Trung Quốc đại lục, Ấn Độ - điện ảnh Đài Loan (Trung Quốc) và Việt Nam được đánh giá có bước tiến dài. Việt Nam tiếp tục phát triển danh tiếng quốc tế của mình sau tác phẩm đoạt giải Camera d'Or - "Bên trong vỏ kén vàng" (Phạm Thiên Ân) vào năm ngoái.

Nếu như năm ngoái, điện ảnh Nhật Bản tỏa sáng với “Monster” và “Perfect Days”; năm 2022, Hàn Quốc có “Decision to Leave” và “Broker” thì năm nay, hai nền điện ảnh được mệnh danh là “con cưng” của LHP Cannes không có phim tranh giải Cành cọ vàng. Mỗi nước chỉ có một phim tham dự.

Cụ thể, Nhật Bản có My Sunshine” (Hiroshi Okuyama) tranh giải Nhãn quan độc đáo, Hàn Quốc có “I, the Executioner” (Seung Wan Ryoo) tranh giải ở hạng mục Phim chiếu lúc nửa đêm. Trang Streamlined cho rằng: “Số lượng phim Hàn Quốc bị lép vế tại LHP năm nay phản ánh thực tế là các nhà làm phim hàng đầu nước này hiện đang làm việc cho Netflix hoặc làm phim nói tiếng Anh ở nước ngoài”.

Meryl Streep nhận được Cành cọ vàng danh dự của Liên hoan phim Cannes lần thứ 77.

Cannes lần thứ 77 còn chứng kiến màn tái xuất của loạt tên tuổi kỳ cựu từ Hollywood. Điển hình phải kể đến sự hiện diện của Francis Ford Coppola - "cha đẻ" loạt phim "Bố già", huyền thoại sống của điện ảnh đương đại "Megalopolis". Theo Variety, Coppola viết kịch bản lần đầu năm 1983, tự đầu tư hơn 100 triệu USD để thực hiện. Phần lớn kinh phí đến từ việc kinh doanh rượu vang của ông. Ở Cannes, nghệ sĩ từng đoạt Cành cọ vàng năm 1979 với phim “Apocalypse now”. Giám đốc nghệ thuật của LHP - Thierry Fremaux là người thuyết phục được Coppola mang tác phẩm đến sự kiện điện ảnh lớn nhất thế giới.

"Megalopolis là dự án Coppola muốn hoàn thành từ lâu, và anh ấy thực hiện nó theo cách riêng. Chúng tôi vinh dự được chào đón anh trở lại", Fremaux nói với Variety.

Cannes năm nay hứa hẹn bùng nổ khi chứng kiến màn tái hợp của đạo diễn Yorgos Lanthimos và nữ diễn viên Emma Stone trong phim "Kinds of Kindness". Tác phẩm mang thể loại black comedy với sự đóng góp của loạt diễn viên tiềm năng bao gồm Margaret Qualley, Joe Alwyn, Hong Chau... Yorgos Lanthimos rất có duyên với Cannes, ba phim trước đó của ông gồm "Dogtooth", "The Lobster" và "The Killing of a Sacred Deer" đều thắng giải tại Cannes. Với lịch sử giải thưởng Cannes vốn “chuộng” nghệ sĩ già dơ, dự đoán rằng năm nay Lanthimos sẽ tiếp tục không ra về tay trắng.

Bạch Dương