Kỷ lục 'lật kèo' của ứng viên Phó Tổng thống mà ông Biden lựa chọn

Truyền thông Mỹ gọi lựa chọn Thượng nghị sĩ Kamala Harris liên danh tranh cử của ông Joe Biden là "lựa chọn lịch sử" ( Ảnh: Getty)

Nhiều, nhưng không phải tất cả, các thành viên Đảng Dân chủ ca ngợi bà Harris là "sự lựa chọn đúng đắn". Nhưng liệu họ còn có thể nói gì khác. Lựa chọn bà Harris chính là sự hoàn thành giấc mơ của những người theo chủ nghĩa chính trị bản sắc.

Có bốn điểm nổi trội ở ứng viên này: Da màu, Phụ nữ, Con gái của một người mẹ đơn thân, và Con gái của một gia đình nhập cư. Hầu như chẳng mấy ai quan tâm đến điều này. Nhiều nhà phê bình cho rằng bà Harris sẽ khiến nước Mỹ chia rẽ hơn nữa.

Theo Thời báo New York, một số thành viên đảng Dân chủ coi bà Harris là một người “ôn hòa thực dụng” trong khi nhiều người khác lại coi bà là người “cấp tiến cánh tả” nhưng chắc chắn không phải là người theo chủ nghĩa xã hội.

Tổng thống Trump cũng khen ngợi sự lựa chọn này vì ông coi bà Harris là đối thủ nhẹ ký. Chiến dịch của ông Trump sẽ tấn công bà dưới hình ảnh của một người “cực đoan cánh tả”. Chúng ta còn phải chờ xem chiến lược này có hiệu quả hay không.

Trước đó, ông Trump đã đặt cho bà này biệt danh “Harris giả mạo”.

Lý do là gì? Các cuộc thăm dò được tiến hành trong chiến dịch tranh cử tổng thống thất bại của bà đã đưa ra câu trả lời. Bà Harris thiếu một phẩm chất là “sự chân thực”, có nghĩa là bà thay đổi hình tượng cá nhân và các quan điểm chính sách của mình tùy theo tình huống chứ không kiên định với bất kỳ cam kết nào.

Bà chỉ quan tâm đến việc đạt được tham vọng và “quyền lực”, bằng bất kỳ giá nào. Cứ đà này, liệu bà Harris có trung thành với ông Biden hay sẽ quay sang chiến đấu với chính ông để giành quyền kiểm soát?

Kỷ lục “lật kèo”

Hồ sơ sự nghiệp của bà Harris bao gồm tư cách thành viên của một số ủy ban nhỏ của tiểu bang California mà bà có được nhờ sự thân hữu chính trị, sau đó là công tố viên thành phố San Francisco (2004-2011), Tổng chưởng lý California (2010-2017) và hiện tại là Thượng nghị sĩ (từ 2017 đến nay).

Thật khó mà biết được bà Harris thực sự tin tưởng vào điều gì.

Trong thời gian ứng cử, bà Harris từ chối trả lời trực tiếp các câu hỏi do phóng viên đặt ra mà thường kêu gọi đối thoại quốc gia. Bà cũng luôn né tránh các cuộc họp báo mà chỉ thích phát biểu tại các cuộc vận động tranh cử. Và luôn xuất hiện với những phát biểu đã được lập trình sẵn. Ông Biden cũng thường xuyên bị chỉ trích về những điều tương tự như vậy.

Bà Harris bị cuốn vào làn sóng của ông Sanders vào năm 2019: Ông Sanders đã rất nổi tiếng với việc khiến các đảng viên Đảng Dân chủ hoàn toàn thấy thuyết phục trước các chính sách của ông. Bà Harris trở thành một nhân vật trong cuộc chơi của ông.

Da màu, Phụ nữ, Con gái của một người mẹ đơn thân, và Con gái của một gia đình nhập cư, đó là những điểm nổi trội người ta nhớ về bà Harris (Ảnh: CNN)

Ban đầu, bà Harris ủng hộ mô hình chính phủ can thiệp điều hành hệ thống y tế để có thể chăm sóc cho tất cả người dân bằng tiền thuế (Medicare for All) và biến đổi khí hậu (Green New Deal) – đây là những chính sách hoàn toàn không thể thành hiện thực bởi chúng quá cực tả và sẽ cần đến hàng nghìn tỷ đô la.

Bây giờ bà Harris lại bác bỏ các chính sách này để ủng hộ ông Biden. Mặc dù vậy, ông Biden vẫn khoe khoang rằng ông sẽ là “tổng thống cấp tiến nhất từ trước đến nay”. Điều này nhận được sự tán đồng của ông Bernie Sanders, một người say mê cuồng nhiệt chủ nghĩa xã hội. Bà Harris được đánh giá là Thượng nghị sĩ cấp tiến nhất sau ứng cử viên thất sủng Elizabeth Warren.

Bà Harris tranh cử với chính sách “cứng rắn với tội phạm” trong cương vị của một Công tố viên ở California. Bà đã rất mạnh tay thực thi luật tư pháp hình sự, khiến nhiều người da màu bị gạt ra ngoài lề xã hội trong quy trình đó. Năm 2016, chính ông Trump, khi đó là một chính trị gia đề cao luật pháp, đã đóng góp tiền cho chiến dịch tranh cử chức Tổng Chưởng lý của bà Harris!

Năm 2020, bà Harris quay ngoắt khi đưa ra các ưu tiên chính sách. Bà khuyến khích những người theo dõi trên Twitter của mình quyên góp cho Quỹ Tự do Minnesota, một tổ chức đứng ra trả tiền bảo lãnh cho những người biểu tình vi phạm pháp luật và những kẻ bạo loạn ở Minneapolis; công khai ủng hộ hoạt động của Phong trào Black Lives Matters.

Bà Harris cũng đích thân xuống đường tham gia cuộc biểu tình, mà sau đó đã chuyển thành cuộc bạo loạn ngay trước Nhà Trắng.

Bà Harris không bày tỏ quan điểm về việc “Giải thể cảnh sát” do Phong trào Black Lives Matter đề xướng nhằm loại bỏ các sở cảnh sát trên phạm vi toàn nước Mỹ. Thay vào đó, bà ủng hộ việc “điều chuyển ngân sách” của cảnh sát. Chỉ là một trò chơi chữ mà thôi.

Khuynh hướng độc tài

Một số ý kiến cho rằng nếu bà Harris trở thành Phó Tổng thống thì kéo theo đó sẽ là sự trỗi dậy của chủ nghĩa độc tài.

Ở vai trò công tố viên, bà đã hình sự hóa chính sách môi trường bằng một vụ kiện thiếu công bằng đối với các công ty năng lượng về tác động khí hậu. Bà đã sử dụng tòa án để bịt miệng các tổ chức phi chính phủ có tư tưởng trái với mình. Hăm dọa là vũ khí được bà Harris sử dụng triệt để.

Chủ đề tranh cử “chính” của bà Harris là lời thề sẽ “truy tố hình sự” ông Trump vì những việc mà bà ấy cho là phạm tội. Vấn đề ở chỗ: ông Trump vô tội trước những cáo buộc phạm tội này.

Tiếp bước ông Obama, bà Harris sẽ thực hiện các chính sách ngay cả khi điều đó có nghĩa là vi phạm Hiến pháp Mỹ. Bà muốn loại bỏ “quyền được tranh luận không giới hạn về thời gian, chủ đề và các lập luận” (filibuster) vốn được tạo ra để bảo vệ quyền của phe thiểu số tại Quốc hội khi muốn trì hoãn hoặc dừng việc phê chuẩn luật.

Bà cũng sẽ hủy bỏ quyền hiến định được mang vũ khí của người dân (Tu chính án thứ 2) và tăng quy mô nhân sự của Tòa án Tối cao bằng cách bổ sung các thành viên dân chủ, những người sẽ ủng hộ các chính sách của bà.

Sử dụng con bài Sắc tộc, Giới tính

Mới gần đây, ông Biden đã gọi Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) là tổ chức da trắng thượng đẳng và phân biệt chủng tộc.

Vài tháng trước đây, ông Biden cũng đã bị cáo buộc “đụng chạm thiếu chuẩn mực” với nhiều phụ nữ. Ông Biden gọi những phụ nữ này là những kẻ dối trá trong khi bà Harris tuyên bố bà tin lời họ.

Trong một cuộc tranh luận trên truyền hình quốc gia năm 2019, bà Harris đã chơi “con bài chủng tộc” khi gián tiếp cáo buộc ông Biden là một kẻ phân biệt chủng tộc, làm dấy lên dư luận cả nước.

Điều này làm mất lòng nhiều thành viên Đảng Dân chủ, những người cho rằng việc sử dụng cáo buộc phân biệt chủng tộc để ghi điểm trước đối thủ là “hình thức” tồi.

Còn ông Biden thì đã bỏ qua những lời vu khống của bà Harris.

Người bảo vệ

Dự kiến, bà Harris sẽ đóng vai trò là “người bảo vệ” của ông Biden trong cuộc chiến chống lại Tổng thống Donald Trump. Đó cũng chính là việc bà làm trong 4 năm qua tại Thượng viện. Chiến lược này sẽ giúp ông Biden tiếp tục duy trì “cách ly” tại tầng hầm nhà mình trong khi bà Harris sẽ ở ngoài “tả xung hữu đột”.

Tuy nhiên, một số thành viên đảng Dân chủ tỏ ra lo lắng về “sự mong manh” của bà Harris. Đảng Dân chủ đã cảnh báo các phương tiện truyền thông rằng họ phải “từ tốn” khi đưa tin về bà Harris.

Việc “mạnh tay” với bà sẽ bị coi là phân biệt chủng tộc và phân biệt giới tính. Còn ông Trump dự định sẽ cứng rắn với bà Harris (và ông Biden). Và liên danh Biden - Harris sẽ phản pháo bằng cách gán cho ông Trump là kẻ phân biệt chủng tộc, phân biệt giới tính và phát xít.

Một nguồn tài nguyên?

Bà Harris là người California, một tiểu bang chủ chốt của phe Dân chủ. Việc chọn bà Harris không mang ý nghĩa thêm phiếu bầu cho ông Biden bởi tiểu bang này với số phiếu đại cử tri nhiều nhất nước Mỹ vốn đã nằm trong tay ông.

Một số thành viên đảng Dân chủ, theo bước chân của ông Bernie Sanders, đã gây sức ép buộc ông Biden chọn một Phó Tổng thống có khuynh hướng xã hội chủ nghĩa. Một số người đã tin rằng bà Elizabeth Warren sẽ được chọn. Nhưng ông Biden từ chối chọn bà Warren bởi vì bà ấy là người da trắng, mạnh mẽ hơn ông Biden và là một mối đe dọa.

Bà Harris có thể là một "cái bẫy" ông Biden bày ra để "khích tướng" và khiến ông Trump phân tâm? (Ảnh: CNN)

Thật không may cho ông Biden, những người theo chủ nghĩa xã hội hiện đang than phiền về việc ông đã không chọn một người theo chủ nghĩa xã hội và bỏ rơi họ. Năm 2016, ứng viên thất sủng Hillary Clinton, đã không thể thu hút được các cử tri của ông Sanders - những người này, một số không bỏ phiếu và một số quay sang ủng hộ cho ông Trump.

Rất có thể, ông Biden cũng sẽ gặp phải sự quay lưng hàng loạt như vậy từ phía những cử tri của ông Sanders.

Ông Biden chọn bà Harris vì bà là người da màu. Với những cuộc bạo động kéo dài nhiều tháng ở Mỹ để đấu tranh cho "công bằng chủng tộc", bà Harris có vẻ là một lựa chọn tốt. Vấn đề ở chỗ các đối thủ của ông Biden sẽ coi việc lựa chọn bà Harris là một “chính sách đặc cách dành cho những nhóm sắc dân hoặc chủng tộc thiểu số” chứ không dựa trên năng lực. Bà Harris sẽ phải cố gắng ở mức phi thường để thoát khỏi cái mác này.

Ông Bernie Sanders đã chơi khăm ông Biden theo đúng nghĩa đen khi khiến ông này đưa ra lời hứa chọn ứng viên nữ làm đối tác tranh cử ở cương vị phó tổng thống. Sau đó, các thành viên chủ chốt của đảng Dân chủ, truyền thông và các nhóm vận động dồn dập đòi ông Biden phải chọn một ứng viên nữ da màu. Khi thỏa hiệp với các yêu cầu này, ông Biden đã tự đưa ra tín hiệu của sự yếu đuối.

Nhập cư bất hợp pháp là một vấn đề quan trọng trong cuộc tranh cử năm 2016 của ông Trump. Vấn đề nhập cư đã bị đại dịch Covid-19 và suy thoái kinh tế làm lu mờ. Tuy nhiên, vì bà Harris có cha mẹ là người nhập cư nên rất có thể vấn đề đó sẽ lại nổi lên. Ông Biden thì vẫn luôn chủ trương “biên giới mở”.

Tổng thống tương lai Kamala Harris

Nếu thắng cử, ông Biden sẽ trở thành Tổng thống ở tuổi 78, là Tổng thống lớn tuổi nhất của nước Mỹ, tại vị 1 nhiệm kỳ (4 năm) như ông ấy đã hứa. Những người chỉ trích ông Biden và các thành viên đảng Dân chủ lo ngại rằng cuộc bầu cử này mang tính chất như một sự chuẩn bị cho nhiệm kỳ tiếp theo năm 2024 khi người kế vị rất có thể là bà Harris.

Khảo sát của Rasmussen cho thấy 59% cử tri cho rằng ông Biden sẽ không thể trụ được hết trọn vẹn nhiệm kỳ đầu tiên!

Bà Harris đã sớm “nửa đường gãy gánh” trong cuộc đua năm 2019 bởi chiến dịch tranh cử của bà thực sự là một thảm họa. Các nhà phê bình đã đặt ra câu hỏi làm sao bà Harris có thể trở thành tổng thống nếu ông Biden ngã ngựa trong khi bà thậm chí không thể quản lý được chiến dịch tranh cử của cá nhân mình.

Viễn cảnh

Người dân Mỹ bỏ phiếu bầu tổng thống, không bầu phó tổng thống.

Vì vậy, bà Harris sẽ mờ nhạt bởi sự tập trung sẽ dồn vào ông Biden. Ông Trump cần tránh phản công bà Harris bởi việc đó sẽ khiến bà lọt vào mắt xanh của công chúng trong khi ông Biden lại tránh được búa rìu dư luận đúng như ông ấy mong muốn.

Khi bà Harris tấn công ông Trump, ông Trump cần tấn công ông Biden. Nhưng liệu ông Trump có làm được điều đó không?

Chúng ta chờ các cuộc tranh luận giữa ông Biden và ông Trump tới đây./.

(Chuyển ngữ: Đào Thúy)

Terry Buss