Kỳ 2: Săn sản vật 'trời cho'

Kỳ 1: Thanh âm làng nghề ngư cụ

Mùa nước nổi tràn ngập khắp các cánh đồng vừa thu hoạch lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long, mang theo dòng phù sa màu mỡ và vô vàn sản vật thiên nhiên. Đối với người dân miền Tây, đây không chỉ là hiện tượng tự nhiên hằng năm, mà còn là “mùa vàng” để khai thác nguồn lợi thủy sản, giúp cải thiện thu nhập.

PHONG PHÚ SẢN VẬT

Khi cánh đồng lúa vừa gặt xong, dòng nước lũ từ thượng nguồn sông Mê Kông bắt đầu đổ về, ngập trắng cả một vùng. Đây chính là lúc người dân nơi đầu nguồn Đồng Tháp bắt đầu cuộc sống mưu sinh đầy hứng khởi, tận dụng sự hào phóng của thiên nhiên ban tặng để chuẩn bị cho một “mùa vàng” vào mùa nước nổi.

Ngư dân đánh bắt thủy sản trong đêm trên cánh đồng mùa nước nổi ở ấp Giồng Bàng, xã Thường Phước.

Sự gia tăng về lượng cá báo hiệu một mùa nước nổi “no đủ”, giúp người dân có thêm khoản tích lũy đáng kể. Sự nhộn nhịp này cũng lan tỏa đến các bến sông, chợ quê, tạo nên một bức tranh sinh động tại các địa phương vùng đầu nguồn của tỉnh. Đối với những lão ngư lâu năm, mùa nước nổi luôn là dịp để họ sống lại với nghề truyền thống.

Ông Nguyễn Văn Doãn (73 tuổi, xã Mỹ An Hưng), với hơn 50 năm gắn bó với nghề đánh bắt cá, dù hiện nay lượng cá thiên nhiên đã suy giảm đáng kể do việc khai thác quá mức và việc dùng xung điện, nhưng ông vẫn không giấu được niềm hy vọng: “Mỗi năm, tôi chờ mùa nước nổi về để giăng lưới. Mùa này, mỗi ngày, tôi thả lưới trên sông, vợ mang cá ra chợ bán kiếm được khoảng 300.000 đồng/ngày. Thu nhập đủ giúp gia đình tôi trang trải cuộc sống”.

Phong phú các loại cá, tôm được bày bán ở các chợ.

Anh Lê Văn Hải (xã Thường Phước), sau những tháng mùa khô thuê đất trồng lúa, nay lại đầu tư 7 cái dớn để bắt thủy sản. Anh Hải phấn khởi cho biết: “Khi mùa nước về, tôi đi đặt dớn bắt cá, mỗi ngày có thể kiếm thu nhập từ 500.000 - 700.000 đồng. Cá đánh bắt được chủ yếu là cá linh non, cá chạch, cá chốt..., sản lượng cá năm nay nhiều hơn năm trước do nước lũ về nhiều”.

Mùa nước nổi mang đến sự đa dạng sản vật, không chỉ là tôm, cá mà nhiều loài đặc sản khác cũng di cư, trở thành mục tiêu săn bắt. Rắn mối và ếch là 2 sản vật tự nhiên quanh năm, nhưng đến mùa nước nổi, chúng tập trung tìm nơi ẩn náu và thức ăn trên các bờ kinh, gò đất cao, nên việc săn bắt trở nên dễ dàng và hiệu quả.

Ông Nguyễn Văn Tiến (ấp Giồng Bàng, xã Thường Phước) thả lưới đánh bắt cá chạch trên cánh đồng mùa nước nổi.

Anh Đặng Văn Tới (xã Thường Phước) tiết lộ về phương thức đánh bắt khá độc đáo: “Nước lũ dồn lên bờ kinh, có nhiều cách bắt rắn mối như câu hay đặt bẫy. Mồi nhử thường dùng là dế, bẫy được đặt tại các bụi rậm. Với cách làm này, tôi có thể bắt được từ 1 - 3 kg rắn mối mỗi ngày, mang lại nguồn thu nhập cao vì đây là đặc sản được ưa chuộng. Rắn mối tự nhiên có thịt ngọt, mềm, giá bán khoảng 250.000 đồng/kg và luôn hút hàng vào mùa này”.

Bên cạnh đó, bông điên điển là đặc sản không thể thiếu của mùa nước nổi. Cây điên điển mọc hoang dã, có sức sống mãnh liệt ở vùng ngập nước, nở hoa vàng rực khắp các triền đê, kinh, rạch vào khoảng tháng 7, tháng 8 (âm lịch).

Nhiều người dân, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em đi hái bông đem bán để tăng thu nhập cho gia đình. Bông điên điển có màu vàng tươi, giá khoảng 50.000 đồng/kg, là nguyên liệu không thể thiếu trong món lẩu mắm, canh chua, hay làm gỏi. Hương vị thơm, giòn, bùi, béo rất đặc trưng đã tạo nên nét văn hóa ẩm thực độc đáo của miền Tây.

THỦY SẢN DỒI DÀO

Mùa nước nổi biến cánh đồng lúa thành “ngư trường” rộng lớn, nhịp sống mưu sinh của người dân miền Tây cũng trở nên sôi động hơn bao giờ hết, diễn ra cả ngày lẫn đêm. Công việc mưu sinh theo mùa nước nổi thường kéo dài xuyên đêm, đòi hỏi sự kiên trì và kinh nghiệm.

Ông Nguyễn Văn Doãn (73 tuổi, xã Mỹ An Hưng) dặm vá lại vài tay lưới để đánh bắt cá.

Ông Nguyễn Văn Thành (xã Thường Phước) là người có kinh nghiệm đánh bắt tôm, cá vào mùa nước nổi cho biết: “Công việc kéo lưới trên cánh đồng bắt đầu từ 17 giờ đến 21 giờ mỗi đêm. Tôi cùng con trai kéo lưới, thu được nhiều loại thủy sản”. Chỉ trong vài tiếng đồng hồ kéo lưới ban đêm, ông có thể bán cá cho thương lái và có thêm thu nhập khoảng 800.000 đồng.

Ông Nguyễn Văn Oai (xã Thường Phước) với 20 năm kinh nghiệm đánh bắt cá cho biết: “Vợ chồng tôi hầu như phải thức trắng đêm để đổ dớn, thu hoạch cá vào sáng sớm rồi chở ra chợ bán. Cá đổ dớn lên phải phân loại mới có lời, nếu bạn hàng mua xô thì giá rất rẻ. Tùy con nước mà lượng cá, tôm sẽ khác nhau, nhưng trung bình mỗi ngày vợ chồng tôi có thu nhập khoảng 500.000 - 600.000 đồng, có khi hơn 1 triệu đồng”.

Thu hoạch bông điên điển.

Sản lượng thủy sản dồi dào mùa nước nổi tạo nên sự nhộn nhịp cho các điểm thu mua cá, tôm. Bà Nguyễn Thị Phượng (xã Thường Phước) là một thương lái chuyên thu mua thủy sản vùng biên giới cho biết: “Nếu gặp con nước thuận lợi, 1 ngày tôi có thể thu mua khoảng 3 tấn cá; còn ngày bình thường thì mua khoảng 700 - 800 kg cá loại. Lượng cá năm nay nhiều hơn năm ngoái và giá cá dao động từ 4.500 - 6.000 đồng/kg, chủ yếu được thu mua để giao lại cho các cơ sở sản xuất nước mắm đồng”.

Ông Nguyễn Văn Na, tiểu thương mua bán cá đồng tại chợ Thường Phước phấn khởi giới thiệu: “Lượng cá đồng năm nay về chợ rất nhiều. Trung bình mỗi ngày, tôi bán khoảng 10 - 15 kg cá các loại như: Cá rô, cá mè dinh, cá chạch... Khoảng tháng 9 đến tháng 10 (âm lịch), cá đồng mới có nhiều”.

C. THẮNG - M. THÀNH - D. ÚT

(còn tiếp)