Kinh tế tư nhân đón luồng gió mới

LTS: Ngày 17-3, Tổng Bí thư Tô Lâm có bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng”. Trong bài viết, Tổng Bí thư khẳng định: “Một nền kinh tế cường thịnh không thể chỉ dựa vào khu vực nhà nước hay đầu tư nước ngoài, mà phải dựa vào nội lực là khu vực tư nhân vững mạnh, đóng vai trò tiên phong trong đổi mới và phát triển đất nước”.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng chỉ rõ kinh tế tư nhân hiện vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển.

Pháp Luật TP.HCM ghi nhận các ý kiến hiến kế của chuyên gia, doanh nghiệp để kinh tế tư nhân phát triển xứng tầm với vai trò to lớn mà Tổng Bí thư đã đặt ra.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, động lực tăng trưởng truyền thống đang suy giảm, kinh tế tư nhân trở thành trụ cột quan trọng, góp phần đưa Việt Nam đạt mục tiêu phát triển nhanh và bền vững. Những cải cách mạnh mẽ về thể chế, môi trường kinh doanh và nguồn lực đầu tư sẽ là nền tảng để khu vực này phát huy hết tiềm năng, tạo ra những bước nhảy vọt trong thời gian tới.

Khẳng định vai trò then chốt của kinh tế tư nhân

Từ sau Đại hội VI năm 1986, Việt Nam bước vào công cuộc Đổi mới với quyết tâm chuyển đổi từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung sang kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Một trong những quyết sách quan trọng nhất của thời kỳ này là khẳng định vai trò của khu vực kinh tế tư nhân, xem đây là một động lực quan trọng cho tăng trưởng và phát triển đất nước.

Gần 40 năm trôi qua, khu vực kinh tế tư nhân đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ, từ những hộ kinh doanh nhỏ lẻ đến các tập đoàn tư nhân quy mô lớn có khả năng cạnh tranh toàn cầu. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tính đến năm 2024, khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 46,42% GDP, tạo ra hơn 85% việc làm trên cả nước. Cùng với sự phát triển không ngừng của thị trường, kinh tế tư nhân đang dần khẳng định vị thế là trụ cột quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam.

Trong những năm gần đây, những tập đoàn tư nhân lớn như Vingroup, Masan, FPT, Thaco đã chứng minh rằng DN Việt Nam hoàn toàn có thể vươn tầm khu vực và quốc tế. Sự thành công của các DN này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần tạo nên hình ảnh một Việt Nam năng động, sáng tạo trên bản đồ kinh tế thế giới.

Vẫn đối diện với không ít rào cản

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu, khu vực này vẫn đối diện với không ít rào cản. Theo TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, DN tư nhân Việt Nam phần lớn vẫn có quy mô nhỏ, thiếu vốn, năng lực quản trị còn hạn chế và chưa tận dụng hiệu quả công nghệ trong sản xuất, kinh doanh. Những yếu tố này khiến khu vực tư nhân gặp nhiều khó khăn trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam (VINASME), nhấn mạnh rằng khu vực kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, 56% tổng vốn đầu tư xã hội và tạo ra hơn 82% việc làm. Đất nước ta đang bước vào kỷ nguyên mới với mục tiêu tăng trưởng cao.

Trong bối cảnh Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% vào năm 2025 và đạt mức hai con số giai đoạn 2026-2030, sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế tư nhân sẽ là chìa khóa để hiện thực hóa mục tiêu này.

“Lực lượng DN nhỏ và vừa chiếm tới 97% số DN trong cả nước, tương đương khoảng gần 800.000 DN, đóng góp gần 40% cho GDP. Thế nhưng phần lớn là DN nhỏ và siêu nhỏ, gặp nhiều rào cản trong tiếp cận vốn, đất đai và chính sách hỗ trợ từ Nhà nước. Chính vì vậy, để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực bứt phá, cần có những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn từ Chính phủ” - ông Thân nhấn mạnh.

TS Cấn Văn Lực cũng nhận định kinh tế tư nhân giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế, đóng góp đáng kể vào GDP và tạo nhiều việc làm. Tuy nhiên, khu vực này vẫn gặp không ít trở ngại, đặc biệt trong việc tiếp cận vốn, nâng cao năng lực quản trị và ứng dụng công nghệ.

“Nếu không có những cải cách quyết liệt hơn về thể chế và chính sách, khu vực kinh tế tư nhân sẽ khó tạo ra bước đột phá” - TS Lực nhấn mạnh. Ông cho rằng việc cải thiện môi trường kinh doanh, đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế là yêu cầu cấp thiết.

“Cần có chính sách hỗ trợ hiệu quả hơn về tín dụng, đất đai, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Khi DN tư nhân đủ sức vươn lên, nền kinh tế Việt Nam mới có thể phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng” - TS Lực đề xuất.

Một trong những vấn đề quan trọng khác là khả năng liên kết giữa DN tư nhân với các tập đoàn lớn, DN nhà nước và DN có vốn đầu tư nước ngoài. Hiện nay, sự kết nối giữa các DN trong nước còn khá lỏng lẻo, khiến nhiều DN tư nhân không thể tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Chuyên gia cho rằng cần có những cải cách quyết liệt hơn về thể chế và chính sách để thúc đẩy kinh tế tư nhân bứt phá. Ảnh: QUANG HUY

Mở đường bứt phá, đảm bảo sự bình đẳng

Nhiều chuyên gia nhận định để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực tăng trưởng, Việt Nam cần một chiến lược phát triển bài bản, đồng thời cải cách mạnh mẽ môi trường kinh doanh. Trọng tâm là đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế, loại bỏ rào cản hành chính và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho DN tư nhân trong tiếp cận vốn, đất đai và công nghệ.

TS Cấn Văn Lực cho rằng để khu vực tư nhân thực sự bứt phá, chính sách cần hướng tới khuyến khích DN đầu tư vào đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực quản trị. “Việc hợp tác giữa DN với các viện nghiên cứu, trường đại học không chỉ giúp nâng cao trình độ chuyên môn mà còn gia tăng năng lực cạnh tranh, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế” - TS Lực nhận định.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam, nhấn mạnh cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, sát thực tế hơn để giúp DN nhỏ và vừa phát triển bền vững. Theo ông, muốn kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực tăng trưởng, điều quan trọng là cải thiện khả năng tiếp cận vốn, đất đai và tăng cường hỗ trợ DN nâng cao năng lực cạnh tranh.

“Với những chính sách phù hợp cùng sự nỗ lực từ cả DN và Nhà nước, kinh tế tư nhân Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành động lực chính cho tăng trưởng đột phá, góp phần đưa đất nước tiến nhanh hơn trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế” - ông Thân nhận định.•

TS Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh:

Kinh tế tư nhân là đòn bẩy cho tăng trưởng

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5%-7% trong năm 2025 và tiến tới tăng trưởng hai con số, Việt Nam không thể chỉ phụ thuộc vào đầu tư công hay khu vực DN nhà nước, mà cần dựa vào sức mạnh của DN tư nhân.

Trong quá khứ, đầu tư tư nhân từng chiếm gần 45% tổng vốn đầu tư toàn xã hội nhưng tốc độ tăng trưởng của khu vực này đang chậm lại do nhiều nguyên nhân như khó khăn trong tiếp cận vốn, chi phí tài chính cao và sự bất ổn của môi trường kinh doanh toàn cầu. Để vực dậy động lực này, cần tập trung cải cách thể chế, cải thiện điều kiện tiếp cận vốn và tháo gỡ rào cản pháp lý để DN tư nhân có thể phát triển mạnh mẽ hơn.

Bên cạnh đó, việc mở rộng thị trường xuất khẩu, tận dụng lợi thế từ các hiệp định thương mại như CPTPP và EVFTA cũng sẽ giúp DN tư nhân gia tăng năng lực cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Nếu có môi trường thuận lợi, kinh tế tư nhân sẽ trở thành đầu tàu cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

QUANG HUY - PHƯƠNG MINH