Không gian mạng trở thành mảnh đất màu mỡ cho tội phạm phát triển

Ngày 29-12, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao (VKSNDTC) và Cơ quan phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên Hợp Quốc (UNODC) đã giới thiệu Cẩm nang tìm kiếm, thu thập và sử dụng chứng cứ điện tử dành cho Kiểm sát viên trong giải quyết vụ án hình sự.

Cung cấp kiến thức cơ bản về chứng cứ điện tử

Cẩm nang cung cấp các kiến thức kiến thức cơ bản, các quy định liên quan chứng cứ điện tử, một số thủ đoạn tội phạm thường sử dụng, cũng như một số phương pháp phổ biến, hiệu quả, phù hợp với điều kiện Việt Nam trong việc tìm kiếm, phát hiện, thu thập, bảo quản, đánh giá, sử dụng, trình bày chứng cứ điện tử nhằm hỗ trợ các Kiểm sát viên trong thực hành quyền công tố, kiểm sát việc giải quyết các vụ án hình sự.

Cuốn sách được biên soạn trên cơ sở nền tảng các tài liệu của UNODC như Hướng dẫn thực hành cho yêu cầu thu thập chứng cứ điện tử xuyên quốc gia và Thực tiễn tốt về Chứng cứ Điện tử (Digital Evidence Best Practice Guide).

Nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế, các Kiểm sát viên và cán bộ ngành Kiểm sát và UNODC đã đóng góp ý kiến cho quá trình soạn thảo và hoàn thiện tài liệu này.

Cẩm nang được giới thiệu cho hơn 60 đại biểu đến từ ngành Kiểm sát, các nhà nghiên cứu, chuyên gia pháp luật... Ảnh: VIẾT THỊNH.

Phát biểu tại sự kiện, Tiến sĩ Lại Viết Quang, Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát xét xử hình sự, VKSNDTC cho rằng: “Ngày nay, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin và truyền thông đã xuất hiện nhiều loại tội phạm mới trên môi trường mạng.

Bên cạnh đó, hầu hết các tội phạm truyền thống cũng sử dụng môi trường mạng, ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông để thực hiện với nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau”.

Theo Tiến sĩ Lại Viết Quang, điều này gây ra những hậu quả lớn hơn, nhiều bị hại hơn, quy mô và tính chất phức tạp hơn, khiến các cơ quan thực thi pháp luật khó phát hiện và ngăn chặn hơn, đồng thời việc thực hiện tội phạm không còn bị cản trở bởi biên giới quốc gia và vùng lãnh thổ.

Thiệt hại kinh tế từ tội phạm mạng ngày càng tăng

PGS, Tiến sĩ Nguyễn Đức Hạnh, Tổng biên tập Tạp chí Kiểm sát, nhận định để có thể phát hiện và xử lý các hành vi phạm tội trên môi trường mạng, hành vi sử dụng công nghệ thông tin, truyền thông phạm tội thì việc các cơ quan tố tụng có được chứng cứ điện tử là không thể thiếu và nhiều trường hợp có ý nghĩa quan trọng, quyết định.

“Trong thời đại ngày nay, để có thể đấu tranh hiệu quả với loại tội phạm này, không quốc gia nào có thể đứng một mình mà không có sự hợp tác với quốc gia với quốc gia khác” - PGS, Tiến sĩ Nguyễn Đức Hạnh nói.

Bà Nguyễn Nguyệt Minh, Phụ trách UNODC tại Việt Nam, cho biết Việt Nam như tất cả mọi quốc gia trên thế giới đang sống trong thời đại của công nghệ thông tin, mọi giao dịch hầu hết diễn ra trên không gian mạng.

Có thể nói, sự phát triển vượt bậc của trong lĩnh vực công nghệ thông tin có tác động sâu sắc đến đời sống kinh tế, chính trị, xã hội của thế giới. Tuy nhiên, chính khả năng kết nối ngày càng tăng và tính ẩn danh trên môi trường mạng cũng khiến cho không gian mạng trở thành mảnh đất màu mỡ cho tội phạm phát triển.

Các chuyên gia dự đoán rằng tổng thiệt hại do tội phạm mạng gây ra sẽ tăng đều với tốc độ 15% mỗi năm trong vòng 5 năm tới, (Cybersecurity Ventures). Trong năm 2023, thế giới thiệt hại khoảng 8 nghìn tỉ đô la Mỹ từ tội phạm mạng và con số này sẽ đạt đến 10.500 tỉ đô la Mỹ vào năm 2025.

“Hơn lúc nào hết, để có thể xử lý hiệu quả các hành vi phạm tội nói chung, phạm tội trên môi trường mạng nói riêng, thì việc các cơ quan tố tụng có được chứng cứ điện tử là không thể thiếu và nhiều trường hợp có ý nghĩa quan trọng, quyết định.

Các cán bộ tư pháp hình sự, các cán bộ ngành kiểm sát đứng trước yêu cầu cấp thiết phải cập nhật các kiến thức, kỹ năng liên quan đến thu thập, quản lý, đánh giá, sử dụng chứng cứ điện tử” - bà Nguyễn Nguyệt Minh bày tỏ.

VIẾT THỊNH