Khẩu thần công tìm thấy ở Đà Nẵng có tuổi đời khoảng 350 năm

Được sự ủy thác của Bảo tàng Đà Nẵng, nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Trung Tiến (Khoa Lịch sử - Đại học Khoa học Huế) đã tiến hành nghiên cứu về khẩu thần công này.

Khẩu súng thần công bằng đồng thời Nguyễn vừa được phát hiện tại Đà Nẵng.

Theo đó, khẩu súng thần công bằng đồng tìm thấy ở Đà Nẵng có thân hình trụ tròn không đều. Súng có chiều dài tổng thể 174,1 cm; gồm hai phần là thân súng (dài 160,3 cm) và chuôi súng (dài 13,8 cm) với trọng lượng khoảng 200 kg. Đường kính đáy súng giáp khối hậu là 208 mm, nhỏ dần đến cổ miệng súng, rồi nở ra ở loa miệng súng với đường kính 146 mm. Toàn thân súng có 3 bộ phận: Khoang buồng nạp thuốc súng, bầu súng và nòng súng. Bên trong thân súng là khoảng âm của lòng súng hình trụ tròn đều, được bố trí theo trục chính tâm, dài từ miệng súng đến đáy bầu súng, có đường kính 60 mm...

Nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Trung Tiến cho biết: Trên cơ sở nghiên cứu ban đầu, có thể khẳng định rằng khẩu súng thần công bằng đồng vừa được phát hiện tại Đà Nẵng có xuất xứ từ Hà Lan. Tuy không ghi tên xưởng đúc và năm đúc (giống như một số súng đồng Hà Lan còn lưu giữ ở Việt Nam và một số nơi trên thế giới) nhưng khẩu súng này đồng dạng về các khía cạnh kiểu dáng, cấu tạo kỹ thuật và hoa văn trang trí với những khẩu thần công bằng đồng do Hà Lan sản xuất và du nhập vào Việt Nam. Súng thần công bằng đồng của Hà Lan có mặt ở Việt Nam một phần theo con đường trục vớt của chúa Nguyễn từ những tàu Hà Lan bị đắm hay mắc cạn ở Đàng Trong và phần lớn theo con đường biếu tặng hay mua bán của chúa Trịnh ở Đàng Ngoài.

Tất cả các con đường du nhập trên đều diễn ra vào những giữa thế kỷ XVII. Từ cuối thế kỷ XVII đến thế kỷ XIX, thư tịch và hồ sơ các bên liên quan không còn ghi nhận sự có mặt của súng thần công Hà Lan tại Việt Nam nữa. Vì thế, giống như những khẩu thần công bằng đồng xuất xứ từ Hà Lan còn lưu giữ ở Việt Nam hiện nay, khẩu thần công bằng đồng tìm thấy ở Đà Nẵng đã có tuổi đời trên dưới 350 năm.

B.Nguyên