Khán giả 'chống lưng' nhưng làm phim kinh dị Việt vẫn không dễ

Theo số liệu của Box Office Vietnam, tổng doanh thu phim Việt năm 2023 đạt trên 1.500 tỉ đồng, chiếm 41% tổng doanh thu phòng vé cả năm (3.600 tỉ đồng). Trong đó phim Tết chiếm khoảng 38% doanh số phim nội. Trong năm nay, doanh thu phim Việt tăng hơn năm ngoái, thời điểm cuối năm, số lượng phim kinh dị chuẩn bị chiếu rạp cùng chờ đón nhiều cái tên hơn.

Mới đây, công ty ProductionQ vừa phối hợp phát hành dự án điện ảnh Cám, dị bản kinh dị lấy cảm hứng từ truyện cổ tích nổi tiếng Tấm Cám, đạt doanh thu hơn 90 tỉ đồng. Ông Hoàng Quân, CEO công ty cho biết, ProductionQ đeo đuổi dòng phim kinh dị từ khi mới thành lập cho đến nay.

Thực tế những năm gần đây, số lượng phim kinh dị ra rạp hoặc các dự án phim kinh dị được quan tâm đầu tư có sự gia tăng về số lượng và doanh thu phim, chất lượng phim kinh dị cũng ngày càng được cải thiện.

Ở Việt Nam từng có rất nhiều đạo diễn muốn chuyển hướng thử sức với phim kinh dị sau khi thử qua nhiều thể loại khác, nhà sản xuất Hoàng Quân cũng không ngoại lệ. Chia sẻ trong chương trình Doanh Nhân Chính Truyện của KTSG Online, ông cho biết mình từng có hơn 15 năm xuất phát điểm làm trong lĩnh vực quảng cáo. Ngay cả khi chuyển hướng sang làm phim, ông cũng phải lấy ngắn nuôi dài, tiếp tục công việc sản xuất quảng cáo để nuôi bộ máy làm phim.

Trong giai đoạn 2016-2018, ông cùng cộng sự thử thách qua nhiều thể loại khác nhau như tình cảm, gia đình với sự gia tăng độ dài của dự án từ 5 phút, 10 phút, 60 phút lên đến phim điện ảnh hơn cả 100 phút để tìm kinh nghiệm, hiểu khán giả, hiểu cách vận hành dự án cũng như tổ chức chiến lược truyền thông cho mỗi bộ phim.

Ông Quân xác định theo đuổi dòng phim ngách này là vì muốn kể câu chuyện độc đáo từ thể loại có đặc điểm chất liệu phong phú, cách xây dựng đầy dư địa sáng tạo, tạo hình nhân vật có đời sống nội tâm, tâm lý được khai thác phức tạp, sâu sắc.

Mỗi bộ phim khi được phát hành ra rạp thì chỉ trong 1 đến 2 tuần sẽ có ngay kết quả từ thị trường. Khởi nghiệp với mảng làm phim, nhà sản xuất này thường chỉ đặt mục tiêu hòa vốn trong từng dự án để có dòng tiền đầu tư cho những bộ phim tiếp theo.

Bên cạnh đó, để tạo được thương hiệu hiện tại sau loạt dự án Bắc Kim Thang cho đến Tết Ở Làng Địa Ngục, Kẻ Ăn Hồn, Cám… ông quan niệm chất riêng của ProductionQ có lẽ đến từ góc nhìn nghệ thuật của chính đạo diễn Trần Hữu Tấn trong từng tác phẩm. Còn ở vai trò nhà sản xuất chính là cách xây dựng, triển khai và làm marketing cho các bộ phim.

Ông nhớ lại kể với dự án đầu tay Bắc Kim Thang, công ty chỉ nhận được sự đồng hành của hai đối tác trong khi có rất nhiều lời từ chối từ các đơn vị tài trợ khác. “Những năm qua, chúng tôi có thành công, có thất bại nhưng tôi và đạo diễn Tấn đặt mục tiêu thiết kế một “vũ trụ kinh dị” không chỉ có phim trong tương lai. Trong vũ trụ đó, phim chỉ là một tác phẩm được khai thác, cái chúng tôi mong muốn hơn là sản phẩm sáng tạo nghệ thuật, tài sản trí tuệ đó có thể được phát triển đầy đủ, trọn vẹn ở nhiều hình thức, sản phẩm, tác phẩm khác nhau, được sự tham gia cộng tác phát triển của nhiều đối tác khác”, ông kể.

Thể loại phim ma, phim kinh dị luôn được đánh giá là đề tài ngách trong thị trường điện ảnh ở Việt Nam vì rất kén khán giả, thường đối tượng ra rạp xem dòng phim này tập trung từ 18-27 tuổi.

Nhiều năm trước đây, khán giả Việt có xu hướng xem phim kinh dị nước ngoài nhiều hơn và không mấy mặn mà với phim Việt. Lý giải hiện tượng này, ông Hoàng Quân cho rằng, với số lượng phim Việt còn hạn chế, phim kinh dị nước ta dễ bị áp đảo bởi số lượng phim ma nước ngoài ra rạp mỗi tuần. Khán giả lúc đó còn quá ít sự lựa chọn, thị trường phim còn nhỏ, nhà đầu tư cũng ít dạn tay để đầu tư cho thể loại ngách này và chính nhà làm phim không có nhiều cơ hội để nâng cao tay nghề.

Tuy vậy, với những tín hiệu khởi sắc trong những năm gần đây khi phim kinh dị Việt liên tiếp ra rạp đều đạt doanh thu hàng chục tỉ đồng như Kẻ Ăn Hồn, Cám, phim của đạo diễn khác như Quỷ Cẩu, Ma Da… ông đánh giá thể loại này luôn có tệp khán giả tiềm năng, tuy ít nhưng chất lượng.

Nhìn chung, các nhà làm phim kinh dị Việt gần đây dường như bắt trúng mạch xem của khán giả qua dự án sử dụng nhiều chất liệu văn hóa dân gian Việt Nam, tận dụng cách kể chuyện, chất liệu quen thuộc, gần gũi với người Việt. Theo ông, đây cũng chính là điều làm nên thế mạnh của phim Việt so với những bộ phim kể bằng ngôn ngữ quốc tế cùng thể loại từ Hàn Quốc, Thái Lan…

Ông giải thích, sự quen thuộc trong tâm thức của khán giả Việt với các chất liệu dân gian là một lợi thế ban đầu khi tiếp xúc dự án, nhưng sự kỳ vọng của khán giả cũng là một thách thức mà nhà làm phim phải hết sức cẩn trọng. Trên hết, hướng đi này còn đòi hỏi ở nhà làm phim góc nhìn trân trọng tối đa với các chất liệu dân gian đã trở thành biểu tượng hoặc di sản.

“Tôi nghĩ rằng nhà làm phim khai thác nỗi sợ hãi, yếu tố tâm linh, sự ám ảnh trong tâm thức của người Việt rất khác với nỗi sợ, sự hù dọa từ các phim nước ngoài đem lại, nên phim Việt sẽ gần gũi và dễ tiếp cận hơn với đa dạng khán giả Việt”, nhà sản xuất phim này nói.

Chia sẻ về bí quyết thành công của những dự án gần đây, đại diện ProdutionQ nói không có công thức nào cụ thể. Thay vào đó, ông cùng đội ngũ tìm kiếm câu chuyện hấp dẫn phù hợp với thị hiếu khán giả đương thời, tập trung đầu tư chất lượng về hình ảnh.

Thể loại kinh dị thường khó kêu gọi đầu tư, vì vậy muốn đạt doanh thu cao khi ra rạp thì nhà sản xuất phải chịu chi ban đầu mạnh tay. Hiện phim Việt vẫn có nguồn đầu tư thấp, trong đó kỹ xảo điện ảnh trong phim luôn chiếm dưới 10% tổng ngân sách. Trong quá trình sản xuất phim, cách làm của ông Quân là liệu cơm gắp mắm. Nhà sản xuất cân đối trên chi phí cho phép, chọn lọc cảnh nào nên làm kỹ xảo hay hóa trang đặc biệt, ưu tiên tính hiệu quả cho tổng thể toàn dự án và lựa chọn đối tác làm kỹ xảo phù hợp.

Bên cạnh đó, chọn thời điểm phát hành cũng là chiến lược quan trọng quyết định thành bại của phim. Trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19, ông đã phải "ôm" hai phim không thể đưa ra rạp. “Đó là giai đoạn khó khăn với một công ty non trẻ vì lo sợ phim trở thành hàng cũ, không còn thương mại tốt, ảnh hưởng đến dòng tiền vận hành chung. Một khi phim không đánh vào được yếu tố tò mò của khán giả đúng thời điểm, phim sẽ lỡ nhịp với công chúng”, ông nói.

Hiện nay, thị trường giải trí ngày càng mở ra cơ hội tăng doanh thu cho nhà làm phim qua hình thức đa dạng như chiếu trên nền tảng truyền hình trả phí, xuất khẩu, bán phim cho nước ngoài. Đây cũng là con đường đưa nhiều dự án của ProductionQ đặt dấu chân trên bản đồ phim Việt ở trường quốc tế.

Được biết, ProductionQ tiếp tục hành trình theo đuổi với thể loại kinh dị đã chọn từ đầu. Tuy vậy để được đón nhận rộng rãi trên phòng vé, ông tâm niệm việc thức thời cùng thị hiếu khán giả rất quan trọng.

Hiện tại, người xem vẫn đang thích thú với thể loại phim kinh dị có yếu tố, chất liệu dân gian. Tuy nhiên, nhà làm phim cần phải lắng nghe và có sự thay đổi liên tục gu phim trong tương lai trước nhu cầu giải trí, thưởng thức nghệ thuật của khán giả ngày càng đa dạng.

Hoàng An