Khai mạc chuỗi các hoạt động trưng bày Nhà và hầm D67, Kỳ đài - Cột cờ Hà Nội
Sáng 19-8, nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công (19/8/1945 – 19/8/2025) và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2025), Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long - Hà Nội đã tổ chức Khai mạc chuỗi các hoạt động trưng bày tại 'Nhà và Hầm D67, Hầm Cơ yếu - Bộ Tổng tham mưu, Kỳ đài - Cột cờ Hà Nội.
Tham dự sự kiện có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa; Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hà Nội Vũ Thu Hà cùng lãnh đạo các ban, ngành của Trung ương và Thành phố Hà Nội; các cựu chiến binh và nhân chứng lịch sử.
Giám đốc Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long – Hà Nội Nguyễn Thanh Quang cho biết, khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Hà Nội - di sản văn hóa thế giới, là nơi hội tụ, kết tinh những giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu của dân tộc Việt Nam. Nơi đây không chỉ lưu giữ lớp trầm tích nghìn năm, mà còn bảo tồn những di tích cách mạng - “địa chỉ đỏ” giàu ý nghĩa giáo dục truyền thống như: Nhà và Hầm D67, Hầm chỉ huy tác chiến T1, Hầm Cơ yếu và di tích Cột cờ Hà Nội. Trong dòng chảy liên tục hơn 1.300 năm của Thăng Long - Hà Nội, các di tích này chính là dấu ấn lịch sử đặc biệt quan trọng của thời đại Hồ Chí Minh quang vinh, nơi ghi lại những mốc son hào hùng của dân tộc và Thủ đô anh hùng, góp phần làm nên bản sắc độc đáo của quần thể di sản Hoàng thành Thăng Long hôm nay.
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa cùng các đại biểu tham quan triển lãm
“Những câu chuyện lịch sử được kể lại, được tái hiện một cách sinh động trong các trưng bày, triển lãm được khai trương hôm nay giúp chúng ta ôn lại những trang sử vàng chói lọi, tri ân lớp lớp anh hùng liệt sĩ đã ngã xuống vì hòa bình, tự do, là nguồn cảm hứng bất tận, hun đúc tình yêu Tổ quốc, niềm tự hào dân tộc, tiếp sức mạnh cho thế hệ hôm nay viết tiếp câu chuyện hòa bình trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng, vươn mình của dân tộc”, ông Nguyễn Thanh Quang nhấnmạnh.
“Nhà và Hầm D67 - Hành trình đến ngày toàn thắng” (giai đoạn 1)
Di tích cách mạng Nhà và Hầm D67 là một công trình có ý nghĩa lịch sử quan trọng của thời đại Hồ Chí Minh. Nhà và Hầm D67 - được bí mật xây dựng vào năm 1967 - giữa thời kỳ chiến tranh ác liệt, đây là nơi tổ chức nhiều cuộc họp quan trọng của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương, cũng là nơi làm việc của Tổng Tư lệnh và Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Nhân dân Việt Nam trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Mỹ và xây dựng đất nước sau này.
Bằng cách sử dụng tư liệu, hình ảnh và công nghệ, Trung tâm bảo tồn Di sản Thăng Long- Hà Nội phối hợp cùng Trung tâm Nghiên cứu và phát huy giá trị di sản (CCH) tổ chức nghiên cứu, xây dựng nội dung trưng bày với mục tiêu diễn giải sinh động vai trò của Nhà và Hầm D67 trong giai đoạn 1968 - 1975. Trưng bày “Nhà và Hầm D67 - Hành trình đến ngày toàn thắng” giới thiệu hơn 300 tài liệu, hình ảnh, gồm 4 chủ đề:
Sự kiện Vịnh Bắc Bộ và Chiến tranh phá hoại lần thứ nhất: Trước nguy cơ thất bại của Chiến lược chiến tranh đặc biệt thì vào tháng 8/1964, Mỹ dựng nên sự kiện Vịnh Bắc Bộ để lấy cớ ném bom phá hoại miền Bắc. Sau khi Tổng thống Mỹ Lyndon B. Johnson ký Nghị quyết Vịnh Bắc bộ thì mộtt số lượng máy bay lớn đã được huy động ồ ạt, bất ngờ ném bom vào Cảng Gianh, Quảng Bình; Vinh - Bến Thủy, Nghệ An; Lạch Trường, Thanh Hóa,…chính thức mở đầu cuộc chiến tranh phá hoại quy mô lớn lần thứ nhất vào miền Bắc Việt Nam (1965 - 1968). Trước tình hình đó, Bộ Chính trị và Chủ tịch Hồ Chí Minh quyết định chuyển mọi hoạt động từ thời bình sang thời chiến. Các cơ quan, kho tàng, nhà máy, bệnh viện, trường học,... được sơ tán về nông thôn. Các hầm trú ẩn được xây dựng ở khắp nơi trong thành phố. Cáclực lượng Phòng không - Không quân, Hải quân và nhân dân miền Bắc giữ vững tinh thần, sẵn sàng chiến đấu, kiên cường đánh trả các đợt ném bom của Mỹ.
Các đại biểu cắt băng khai mạc triển lãm sáng 19-8
Câu chuyện Nhà và Hầm D67: Khi các cuộc không kích của Mỹ vào Hà Nội ngày càng ác liệt, Bộ Tổng tham mưu bảo đảm an toàn cho Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương làm việc,, tổ chức các cuộc họp trong những tình huống khẩn cấp với ba mức: Báo động, xuống hầm và sơ tán. Nhà và Hầm D67 đã được bí mật xây dựng trong hoàn cảnh như vậy. Trong giai đoạn cuối của cuộc kháng chiến chống Mỹ, Nhà và Hầm D67 trở thành nơi Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Tổng tư lệnh hoạch định chiến lược, chỉ đạo và chỉ huy các chiến dịch quan trọng; góp phần quyết định thắng lợi, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đánh bại “Việt Nam hóa chiến tranh” và Chiến tranh phá hoại lần thứ 2: Cuộc Tổng tiến công Mậu Thân 1968 đã làm phá sản chiến lược Chiến tranh cục bộ, buộc Tổng thống Nixon phải chuyển sang chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh, rút dần quân Mỹ về nước. Từ Tổng Hành dinh, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã lãnh đạo quân và dân hai miền đánh bại cuộc tiến công của quân Mỹ, quân Sài Gòn sang Campuchia (tháng 5/1970); cuộc hành quân Lam Sơn 719 ra khu vực Đường 9 - Nam Lào (tháng 3/1971); tổ chức tiến công chiến lược ở Trị Thiên, Đông Nam Bộ, Tây Nguyên khiến cho chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh bị thất bại. Việc đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại và phong tỏa miền Bắc lần thứ hai, đỉnh cao là bắn rơi nhiều máy bay B-52 cuối năm 1972 đã buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris vào tháng 01/1973 về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam.
Rất đông phụ huynh đã đưa con em mình đến Hoàng Thành Thăng Long vào những ngày này (ảnh Hoàng Quyên)
Đại thắng mùa xuân năm 1975: Từ cuối năm 1974, cùng những thay đổi nhanh của chiến trường có lợi cho cách mạng miền Nam, Bộ Chính trị đã kịp thời đưa ra những chỉ đạo chiến lược. Với tinh thần “một ngày bằng 20 năm”, Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương đã 4 lần quyết thay đổi thời gian giành thắng lợi. Từ “Giải phóng miền Nam trong 2 năm 1975 - 1976”; đến “Giải phóng miền Nam trong năm 1975”; “Giải phóng miền Nam trước mùa mưa” và cuối cùng là “Giải phóng miền Nam trong tháng Tư, không để chậm”. Bộ Chính trị đã chỉ đạo toàn quân, toàn dân bước vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng, với phương châm tác chiến “thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”, mở cuộc tổng công kích, tiến về giải phóng Sài Gòn. Vào 11 giờ 30 phút ngày 30/4/1975, Tổng thống chính quyền Sài Gòn Dương Văn Minh buộc phải tuyên bố đầu hàng không điều kiện. Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, đất nước thống nhất, non sông thu về một mối.
“Kỳ đài/Cột cờ Hà Nội - Tổ Quốc và khát vọng hòa bình”
Trưng bày “Kỳ đài/Cột cờ Hà Nội - Tổ Quốc và khát vọng hòa bình” mở cửa phục vụ khách tham quan từ ngày 1/9/2025 tại Khu di sản Hoàng thành Thăng Long, số 19C Hoàng Diệu, Ba Đình, Hà Nội
Kỳ đài (Cột Cờ Hà Nội) là kiến trúc quan trọng, độc đáo và riêng có của hệ thống thành lũy triều Nguyễn. Theo tư liệu lịch sử, Kỳ Đài Hà Nội được vua Gia Long cho xây dựng vào khoảng năm 1805 đến năm 1812 ở chính giữa cực nam của trục chính tâm Thành Hà Nội, trên nền cũ của cổng Chu Tước thời Lê. Kiến trúc dạng tháp với ba tầng đế hình vuông, thân cột bát giác, trên đỉnh dựng cột cờ.
Dưới triều Nguyễn, vào những ngày đại lễ, ngày rằm, mùng một, cột cờ treo cờ vàng, cờ đỏ biểu trưng cho chủ quyền của một quốc gia thái bình và hùng mạnh. Từ tháng 5 năm 1882, thực dân Pháp chiếm đóng thành Hà Nội, biến Cột Cờ thành đài quan sát, trạm thông tin và treo cờ nước Pháp như là một biểu tượng thống trị của chế độ thực dân. Chính vì vậy, ngày 10/10/1954 lần đầu tiên lá cờ Tổ quốc Việt Nam tung bay trên đỉnh Cột Cờ Hà Nội là sự khẳng định về một nước Việt Nam độc lập, tự chủ. Trong kháng chiến chống Mỹ, trên đỉnh Cột cờ là đài quan sát, trực chiến theo dõi tình hình Mỹ ném bom Hà Nội. Trong 12 ngày đêm mưa bom bão đạn, tiểu đội Cột cờ ngày đêm kiên cường bám trụ, quan sát bầu trời Hà Nội và diễn biến từng trận đánh, kịp thời thông tin, báo cáo về Sở chỉ huy Cục tác chiến.
Trải qua hơn 200 năm lịch sử, vượt qua mọi khắc nghiệt của thiên nhiên, chiến tranh tàn phá, nơi đây đã ghi dấu những sự kiện quan trọng trong công cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc. Ngày nay, Cột cờ Hà Nội vẫn sừng sững mang trên đỉnh lá cờ Tổ quốc, biểu trưng cho ý chí độc lập, chủ nghĩa anh hùngvà khát vọng hòa bình của Thủ đô Hà Nội và dân tộc Việt Nam.
Trưng bày chủ đề “Kỳ Đài /Cột Cờ Hà Nội- Tổ Quốc và khát vọng hòa bình” nhằm tôn vinh, phát huy giá trị của một di tích lịch sử quan trọng, nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, tinh thần của nhân dân Thủ đô và dân tộc Việt Nam.
Trưng bày được thể hiện theo 3 chủ đề: (1) Kỳ đài dưới triều Nguyễn; (2) Sự chiếm đóng của thực dân Pháp và những biến đổi (3) Nước Việt Nam độc lập. Các chủ đề này được trưng bày dưới hình thức kết hợp giữa timeline và các sự kiện có tính chất điểm nhấn, các hiện vật giúp minh họa sinh động hơn; trình chiếu phim ngắn về lịch sử xây dựng Cột Cờ, đặc biệt làm sống lại giờ phút lịch sử trong ngày giải phóng Thủ đô 10/10/1954.
.
