HTX kiểu mới trong giai đoạn hội nhập

Mô hình HTX kiểu mới được nhận diện từ rất sớm. Đó là năm 2002 tại Nghị quyết 13-NQ/TW ngày 18/3/2002, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể.

Theo đó, HTX kiểu mới là tổ chức kinh tế tập thể, dựa trên sở hữu của thành viên và sở hữu tập thể, liên kết rộng rãi những người lao động, các hộ sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc các thành phần kinh tế, không giới hạn về quy mô, lĩnh vực, ngành nghề và địa bàn; phân phối thu nhập theo lao động, theo vốn góp và mức độ tham gia dịch vụ; hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Thành viên của HTX bao gồm các thể nhân và pháp nhân, cả người ít vốn và nhiều vốn, cùng góp vốn và góp sức trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc tự nguyện, bình đẳng cùng có lợi và quản lý dân chủ.

Đến năm 2022, khi Nghị quyết 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới được ban hành định hình rõ hơn mô hình HTX kiểu mới. Trong đó nhấn mạnh tới khả năng liên kết.

Không chỉ liên kết thành viên trong HTX, liên kết HTX với HTX mà còn đẩy mạnh liên kết hợp tác quốc tế. Điều này thể hiện rõ trong Luật HTX năm 2023 khi lần đầu tiên cho phép thành viên HTX là cá nhân, tổ chức nước ngoài.

Chính sách ưu đãi là điểm mới tạo ưu thế cho HTX kiểu mới khi so sánh với các thành phần kinh tế khác. Trong đó, tập trung ưu tiên cho HTX trong lĩnh vực nông nghiệp, HTX có hoạt động sản xuất kinh doanh theo chuỗi giá trị sản phẩm, HTX ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, HTX gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức.

Chính những điểm mới đã khiến nhận thức trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân về mô hình HTX cũng dần thay đổi. Theo ông Đặng Kim Ba, nguyên Phó Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh, đi tham quan các nước như Đức, Phần Lan thấy mô hình HTX ở đó rất hiệu quả. Nó thực sự là mô hình kinh tế cộng đồng đóng góp rất lớn cho phát triển KT-XH.

Ở trong nước, nhiều tỉnh thành phát triển như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh cũng tồn tại những mô hình HTX với quy mô tương đương các tập đoàn kinh tế, điển hình như hệ thống siêu thị Co.opmart của Liên hiệp HTX Thương mại TP Hồ Chí Minh… Tại các hội chợ thương mại, các tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước lấy sản phẩm và giá trị của sản phẩm làm cơ sở hợp tác, còn hoạt động theo mô hình HTX hay doanh nghiệp đã là thứ yếu.

HẢI PHONG