Hội thảo khoa học: Giáo sư Đào Duy Anh - Từ chí sĩ cách mạng đến học giả uyên bác

Hội thảo có sự tham dự của 100 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học đến từ các viện nghiên cứu, các trường đại học, tổ chức xã hội…

Quang cảnh hội thảo "Giáo sư Đào Duy Anh: Từ chiến sĩ cách mạng đến học giả uyên bác".

Phát biểu tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Quang Ngọc, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam cho biết: Nhân kỷ kỷ niệm 100 năm ngày sinh Giáo sư Đào Duy Anh, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) cũng đã từng có hội thảo lớn về ông. Hội thảo lần đó đã khẳng định Giáo sư Đào Duy Anh là người đắp móng, xây nền khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam. Bên cạnh đó, ông cũng góp phần đào tạo nhiều thế hệ học trò xuất sắc. Nhân dịp kỷ niệm 120 năm ngày sinh Giáo sư Đào Duy Anh, một lần nữa, các thế hệ lại cùng nhau ôn lại những đóng góp của Giáo sư.

Giáo sư Đào Duy Anh sinh ngày 25 tháng 4 năm 1904 tại Thanh Hóa. Nguyên quán là làng Khúc Thủy, tổng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (nay là huyện Thanh Oai, thành phố Hà Nội). Ông đã cùng với cụ Huỳnh Thúc Kháng, Võ Nguyên Giáp trực tiếp làm báo Tiếng Dân và mở Quan Hải tùng thư ở Huế để sớm truyền bá tư tưởng yêu nước, chủ nghĩa Mác-xit cho nhân dân.

Ông bị đế quốc Pháp bắt năm 1929. Ra tù, ông chuyên tâm hoạt động nghiên cứu lịch sử, văn hóa dân tộc bằng phương pháp khoa học mới của thời đại. Với khát vọng dân tộc chân chính và nhiệt huyết cống hiến lớn lao, ông đã để lại cho đời một di sản học thuật đồ độ. Đặc biệt công trình “Việt Nam Văn hóa sử cương” của ông được giới nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam xem như kim chỉ Nam trong gần 100 năm qua. Ông mất ngày 1/4/1988 tại Hà Nội.

Giáo sư Đào Duy Anh là nhà sử học, địa lý học, từ điển học, ngôn ngữ học, nhà nghiên cứu văn hóa, tôn giáo, văn học dân gian nổi tiếng và được xem là người mở đầu cho nhiều ngành khoa học xã hội và nhân văn ở Việt Nam. Suốt cuộc đời, từ hoạt động cách mạng sôi nổi ngay khi còn trẻ đến hoạt động nghiên cứu khoa học tận hiến, ông đã được Đảng và Nhà nước tặng thưởng Giải thưởng Hồ Chí Minh năm 2000.

Đến nay, những công trình nghiên cứu và tác phẩm của ông vẫn đang được giảng dạy, nghiên cứu phát triển và phát huy giá trị trong đời sống. Tên của ông được đặt cho nhiều trường học, đường phố ở thủ đô Hà Nội và nhiều tỉnh, thành trong cả nước như: Thanh Hóa, Đà Nẵng, Huế, Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là niềm tôn vinh đối với một nhà hoạt động cách mạng tiền bối, một giáo sư, một trí thức, một nhà văn hóa lớn của trong thời đại Hồ Chí Minh.

Trong kỷ Hội thảo có tham luận của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam khẳng định: Giáo sư Đào Duy Anh là một trí thức lớn của đất nước trong thời kỳ cận hiện đại. Ông là một nhà bách khoa, nhà văn hóa lớn có nhiều đóng góp cho văn hóa dân tộc. Các lĩnh vực khoa học xã hội được ông quan tâm và có nhiều đóng góp có triết học, ngôn ngữ học, xã hội học, kinh tế học, chính trị học… Nhưng trước hết, có thể khẳng định: Đào Duy Anh là một nhà sử học uyên bác với các công trình nghiên cứu có giá trị có ảnh hưởng sâu rộng trong việc phát triển nền sử học Việt nam… Sách do Giáo sư Đào Duy Anh sưu tầm, xuất bản và giới thiệu với độc giả là những công trình có tác dụng cổ vũ lòng yêu nước, hướng tới người đọc những kiến thức cơ bản về cách mạng giải phóng dân tộc theo con đường vô sản. Trong tình hình thực tế lúc ấy, ông lựa chọn nghiên cứu nhằm truyền bá những kiến thức cơ bản về cách mạng giải phóng dân tộc theo chủ nghĩa Mác và đề cao các giá trị của văn hóa dân tộc mà điểm cốt lõi là tinh thần yêu nước và tự hào dân tộc trong sự nghiệp cách mạng vẻ vang.

Tiến sĩ Lê Xuân Kiêu, Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu – Quốc Tử Giám nhận định: Cuộc đời học giả Đào Duy Anh là một tấm gương sáng về đạo làm người, một nhà khoa học chân chính. Nhân cách và những đóng góp to lớn của học giả Đào Duy Anh thực sự là di sản quý giá, truyền cảm hứng cho các thế hệ đi sau.

Xuân Cường