Hóa giải mâu thuẫn bằng hòa giải

Từ tháng 10-2024 đến cuối tháng 7-2025, thực hiện Luật Hòa giải, đối thoại, TAND tỉnh Đồng Nai đã hòa giải thành gần 2 ngàn trường hợp/gần 4 ngàn đơn giải quyết. Ảnh: Tố Tâm

Nhiều đương sự từ đối đầu căng thẳng đã tìm được tiếng nói chung, tự nguyện thỏa thuận, góp phần giảm tải án tồn, tiết kiệm thời gian và chi phí tố tụng.

Nhiều vụ việc phức tạp được hòa giải thành

Phía sau những vụ việc tranh chấp tại tòa tưởng chừng không thể tìm được tiếng nói chung là nỗ lực bền bỉ của các thẩm phán, hòa giải viên. Bằng sự kiên trì, tinh tế và trách nhiệm, biết lắng nghe, thấu hiểu và kết nối với các đương sự, thời gian qua, nhiều vụ tranh chấp dân sự, hôn nhân, gia đình đã được hóa giải ngay tại tòa án.

Điển hình như sáng 4-11, sau khoảng 1 tháng nộp đơn ly hôn tại TAND khu vực 1 (phường Trấn Biên), chị T.H.N. (32 tuổi, ngụ phường Trảng Dài) đã cùng chồng lên để hòa giải tại tòa án. Dắt theo đứa con nhỏ ngồi hàng ghế phía ngoài hành lang tòa án, chị N. lặng lẽ khóc. Thấy vậy, nữ thẩm phán TAND khu vực 1 điềm tĩnh hỏi han và mời 2 vợ chồng cùng vào phòng để trao đổi hòa giải.

Trong buổi hòa giải, chị N. “kể tội” chồng thường đi chơi, bỏ bê vợ con, thậm chí có những ngày say xỉn về nhà còn bạo lực với vợ con. Những cuộc nói chuyện giữa 2 vợ chồng thường xảy ra xung đột và không có tiếng nói chung… nên chị N. quyết định làm đơn ly hôn.

Sau khi nghe câu chuyện của chị N., vị thẩm phán ôn tồn hỏi han từ 2 phía và phân tích đúng - sai cũng như cho biết quy định pháp luật, những vấn đề phát sinh khi cả 2 ly hôn. Sau khoảng 3 tiếng thuyết phục và cho 2 vợ chồng không gian, thời gian nói chuyện, cả 2 đã hòa giải thành và đồng ý rút đơn ly hôn, đoàn tụ về nuôi con nhỏ.

Trong khi các vụ tranh chấp dân sự phải kéo dài qua nhiều cấp xét xử, tại TAND tỉnh Đồng Nai, 1 vụ việc liên quan đến hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất đã được hòa giải thành, để lại nhiều cảm xúc về tình làng nghĩa xóm.

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2015, khi gia đình bà P.L. (56 tuổi, ngụ xã Bù Gia Mập) chuyển nhượng cho gia đình ông T.V.T. (48 tuổi, phường Bình Phước) một lô đất rộng hơn 2ha. Việc mua bán diễn ra thuận lợi, hai bên đều tin tưởng nhau nhưng không ngờ sau nhiều năm, trong quá trình đo đạc lại ranh giới năm 2022, ông T. phát hiện diện tích thực tế bị thiếu hơn 1,5 ngàn m² so với hợp đồng. Từ chỗ chỉ là thắc mắc nhỏ, sự việc dần trở thành tranh chấp, đôi bên nhiều lần lời qua tiếng lại, khiến tình cảm hàng xóm, bạn bè nguội lạnh.

Vụ việc được đưa ra tòa án cấp sơ thẩm song không đạt được đồng thuận. Khi kháng cáo lên TAND tỉnh Đồng Nai, thẩm phán được phân công thụ lý đã không vội đưa vụ án ra xét xử mà tập trung phân tích, hòa giải. Qua nhiều buổi gặp gỡ, thẩm phán đã kiên nhẫn giải thích rõ quy định pháp luật về ranh giới đất, quyền và nghĩa vụ của các bên, đồng thời giúp 2 gia đình nhìn lại tình nghĩa gắn bó bao năm qua. Nhờ đó, vụ việc được giải quyết và bà L. đồng ý trả lại phần đất còn thiếu cho ông T.

Cầu nối hóa giải mâu thuẫn giữa các bên

Thẩm phán Đào Thị Kiều Vân, Phó Chánh Văn phòng TAND tỉnh cho hay: Công tác hòa giải tại tòa án thời gian qua đạt nhiều kết quả tích cực, góp phần quan trọng trong việc giải quyết các tranh chấp dân sự, hôn nhân, gia đình, lao động… ngay từ giai đoạn đầu. Nhiều vụ việc được hòa giải thành, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí tố tụng và giữ gìn mối quan hệ giữa các bên.

Tuy nhiên, công tác này vẫn còn khó khăn do một số vụ việc phức tạp, các bên thiếu thiện chí, nhận thức pháp luật chưa đầy đủ hoặc có mâu thuẫn gay gắt nên khó đạt được thỏa thuận. Một số vụ việc liên quan đến tài sản, đất đai, hôn nhân phức tạp, giá trị tranh chấp lớn nên các bên thường căng thẳng, thiếu niềm tin với nhau.

Còn theo lãnh đạo TAND khu vực 3 (xã Trảng Bom), thời gian qua, công tác hòa giải, đối thoại tại TAND khu vực 3 được thực hiện nghiêm túc, hiệu quả, góp phần giải quyết nhanh nhiều vụ việc dân sự, giữ được tình cảm giữa các đương sự và giảm áp lực cho hoạt động xét xử. Đặc biệt, các vụ việc được hòa giải thành đều bảo đảm tính tự nguyện, thấu tình đạt lý, không phát sinh khiếu nại hay khó thi hành.

Đây chính là kết quả của việc đổi mới phương thức làm việc, lấy hòa giải, đối thoại làm trọng tâm, lấy sự đồng thuận làm mục tiêu trong quá trình giải quyết án. Đáng chú ý, không có quyết định công nhận kết quả hòa giải, đối thoại nào bị hủy, khó thi hành hoặc không thi hành được, thể hiện tính thuyết phục, tự nguyện và hiệu quả của hoạt động hòa giải.

Để tăng hiệu quả công tác hòa giải, TAND khu vực 3 đã chủ động tuyển chọn, giới thiệu và trình Chánh án TAND tỉnh bổ nhiệm 6 hòa giải viên là những người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp luật, có uy tín trong cộng đồng, trong đó nhiều người từng là thẩm phán, hội thẩm nhân dân. Hoạt động hòa giải, đối thoại được duy trì ổn định, chất lượng, bảo đảm đúng quy trình và tinh thần của Luật Hòa giải, đối thoại tại tòa án.

Thẩm phán Đào Thị Kiều Vân cho biết: Thời gian tới, công tác hòa giải tại TAND sẽ tiếp tục được tăng cường theo hướng chuyên nghiệp, hiệu quả và gần dân hơn. Tòa án các cấp tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ hòa giải viên, đối thoại viên thông qua đào tạo kỹ năng mềm, kiến thức pháp luật và tâm lý học. Đồng thời, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, theo dõi kết quả hòa giải, đối thoại; cải thiện cơ sở vật chất, tạo môi trường thân thiện, cởi mở để các bên dễ chia sẻ, hợp tác. Từ đó, giúp hóa giải những mâu thuẫn bằng hòa giải đạt hiệu quả hơn.

Tố Tâm