Hiểu đúng câu 'Người không vì mình, trời tru đất diệt'

Phụ nữ hãy nỗ lực trau dồi bản thân để tự tin và hạnh phúc hơn. Ảnh: tvN.

Mỗi người đều có những đánh giá, nhận định và phán xét riêng đối với mọi sự vật, hiện tượng trong đời sống xã hội, không ai giống nhau cả. Cùng một vấn đề sẽ luôn có người khen, kẻ chê; người thích, kẻ ghét. Ngay cả khi ta sẵn lòng lấy thân mình làm đá lót đường cho dòng người qua lại, vẫn sẽ có những người chê bai bước trên da thịt ta không êm chân.

Sống nhún nhường, cam chịu cũng chưa chắc đã làm hài lòng số đông mà đôi khi còn đánh mất giá trị của bản thân. Thế nên ta cần học cách sống thuận theo tự nhiên, cứ để “vạn sự tùy duyên”, được ai thì tốt, mất ai cũng đừng quá để tâm.

Không nên lúc nào cũng đặt nhu cầu của người khác lên trước nhu cầu của bản thân và cũng đừng quá quan tâm những lời chê bai xung quanh. Nếu không làm tổn hại đến ai, không sống thẹn với lương tâm thì không cần mất công giải thích hay bận lòng với những người không hiểu mình. Điều gì cần chứng minh, cứ để thời gian tự trả lời.

Tốt hơn hết phải học cách yêu thương bản thân và biết sống vì mình. Mọi người thường nói với nhau “Người không vì mình, trời tru đất diệt”. Câu nói này thường được dịch nghĩa là trong mọi hoàn cảnh, phải ưu tiên lợi ích cá nhân của mình trước, nếu không chắc chắn sẽ luôn thua thiệt so với người khác, bị trời đất quở trách.

Tuy nhiên, đây không phải là bản dịch sát nghĩa, nên nhiều người thường hiểu nhầm về ý nghĩa của câu nói này. Được biết, trong tập 24 của Phật thuyết thập thiện nghiệp đạo kinh có viết: “Nhân sinh vi kỷ, thiên kinh địa nghĩa, nhân bất vi kỷ, thiên tru địa diệt”. Chữ “vi” là một từ tiếng Hán có hai nghĩa, một là “vì”, hai là “tu dưỡng”.

Nên thực tế, hàm ý sâu xa của câu nói này muốn nhắc nhở con người nếu sống mà không biết tu dưỡng đạo đức sẽ không bao giờ có chỗ đứng trong trời đất. Không sát sinh, không ăn trộm ăn cắp, không tà dâm, không nói dối, không hai lời, không khinh ngữ, không ác khẩu, không tham lam, không oán hận, không tà kiến thì mới là “vì mình chân chính”.

Tuy nhiên, đa số chúng ta đều hiểu sai theo lối sống “vị kỷ”, ưu tiên quyền lợi của mình trước, không quan tâm đến bất kỳ ai. Nhiều người vịn theo ý nghĩa sai của câu nói này mà bằng mọi giá tranh quyền đoạt lợi, không từ thủ đoạn nào miễn là bản thân đạt được sự giàu có, thành công. Đây là một tư tưởng rất nguy hiểm.

Trong số những câu nói truyền cảm hứng cho nữ giới ngày nay, “Hãy luôn là chính mình”, “Phải sống cho bản thân”… cũng là những tuyên ngôn sống quen thuộc với thông điệp: phụ nữ không nên quá cam chịu, chỉ biết hy sinh cho người khác mà còn phải biết đấu tranh cho những quyền lợi, giá trị của bản thân. Nhưng nếu không hiểu hết hàm ý, ta sẽ dễ có những tư tưởng lệch lạc, cổ xúy lối sống ích kỷ cá nhân mà không quan tâm đến gia đình, người thân xung quanh.

“Nhân vô thập toàn” - vốn dĩ không ai trong chúng ta hoàn hảo cả. Mỗi người đều có những ưu, khuyết điểm khác nhau. Thế nên ta không thể khăng khăng duy ý chí, luôn cho mình là đúng mà không chịu lắng nghe, tiếp thu những góp ý chân thành để ngày càng tu dưỡng, hoàn thiện bản thân hơn.

Nhiều phụ nữ theo đuổi tuyên ngôn sống “Hãy luôn là chính mình” cho rằng bản thân không cần phải vì ai mà thay đổi, người đàn ông thật lòng yêu thương nhất định sẽ đồng ý chấp nhận và tự nguyện ở cạnh bên dù bất kể có chuyện gì xảy ra.

Thật ra, đàn ông khi yêu thường nhiệt huyết, họ bày tỏ tình cảm bằng cách quan tâm, chiều chuộng, không bao giờ so đo, tính toán thiệt hơn với người mình yêu thương. Nhưng vốn dĩ trên cuộc đời này ngoại trừ cha mẹ, đâu ai có trách nhiệm phải yêu thương ta vô điều kiện. Thế nên đừng ngạo mạn mà bảo thủ, giữ khư khư những thói hư, tật xấu nhưng vẫn mong được chồng, người yêu phải cưng chiều.

Nhiều cô nàng tính tình ngang bướng, ương ngạnh, dù biết mình sai vẫn ép bạn trai “Anh xin lỗi em đi”, thì chỉ một vài lần đầu, người đàn ông sẽ cho rằng đó là sự nũng nịu mà nhượng bộ, nhưng cái gì cũng có giới hạn nhất định. Những giận hờn vô cớ lặp đi lặp lại quá nhiều lần sẽ làm đối phương mệt mỏi, mất dần sự kiên nhẫn, bao dung.

Phụ nữ không nên quá tự tin vào tình cảm của đối phương dành cho mình mà nghĩ rằng họ sẽ không bao giờ rời đi. Chuyện tình cảm vốn dĩ không thể nói trước điều gì. Nhiều cặp đôi mới hôm qua còn yêu tha thiết nhưng chỉ sau một đêm tranh cãi đã vội trở thành người dưng trong ký ức vụn vỡ. Không có gì trên đời này là mãi mãi. Để có một tình yêu đẹp, cả hai đều cần phải cố gắng. Dẫu biết rằng mỗi chúng ta ai cũng “là Một, là Riêng, là Thứ Nhất”.[1]

Ai cũng có những giá trị đặc biệt và đều xứng đáng được sống một cuộc đời theo ước nguyện cá nhân riêng. Nhưng chúng ta không chỉ tồn tại trong thế giới chỉ có một mình. Tất cả những mối quan hệ xã hội quanh ta luôn cần sự hài hòa trong cách giao tiếp, ứng xử mới có thể gắn bó lâu dài. Nhất là trong tình yêu và hôn nhân gia đình, sự hy sinh từ hai phía là điều cần thiết để vun vén và xây dựng hạnh phúc trăm năm.

Nhật Tuyết/ Thái Hà Books và NXB Công thương