Hàng loạt giải pháp tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản

Khu nhà ở xã hội Đặng Xá 2, Gia Lâm, Hà Nội. Ảnh: Diễn đàn đô thị

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, thị trường BĐS trong nửa đầu năm 2025 đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nguồn cung và lượng giao dịch tăng so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, các hạn chế vẫn tồn tại khiến thị trường chưa phát triển tương xứng với tiềm năng. Những tồn tại đó bao gồm: nguồn cung còn hạn chế và thiếu cân đối; cơ cấu sản phẩm chưa phù hợp, thiếu nhà ở cho người lao động và người trẻ, trong khi lại thừa biệt thự, nhà thấp tầng; giá bất động sản cao hơn nhiều so với khả năng chi trả của đại đa số người dân. Đặc biệt, tình trạng đầu cơ, thao túng, thổi giá và tạo sốt ảo vẫn chưa được xử lý triệt để.

Nhằm khắc phục những tồn tại trên, Thường trực Chính phủ đã chỉ đạo hàng loạt biện pháp cụ thể, có tính thực thi cao, giao nhiệm vụ rõ ràng cho các bộ, ngành và chính quyền địa phương.

Tăng cường phân cấp, phân quyền, cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính

Một trong những định hướng lớn được Thường trực Chính phủ nêu rõ là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo Kết luận số 115-KL/TW của Bộ Chính trị. Theo đó, các cơ quan Trung ương tập trung vào quản lý vĩ mô, xây dựng thể chế, chiến lược, quy hoạch. Còn các địa phương sẽ chủ động quyết định và chịu trách nhiệm triển khai các nhiệm vụ cụ thể, rên tinh thần địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm kết hợp phân cấp chính quyền 2 cấp trong thời gian tới.

Đồng thời, các bộ, ngành và địa phương được yêu cầu rà soát và làm rõ các nguyên nhân làm tăng cơ cấu giá BĐS như: giá đất, giá vật liệu xây dựng, lãi vay… để có giải pháp cụ thể giảm thiểu các thành phần này, từ đó tăng khả năng tiếp cận BĐS cho người dân và tăng nguồn cung.

Tập trung cắt giảm tối đa các thủ tục hành chính chồng chéo, không cần thiết, loại bỏ ngay các yêu cầu về giấy tờ, hồ sơ phức tạp, bảo đảm cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết các thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ thủ tục hành chính theo đúng mục tiêu yêu cầu của Chính phủ tại Nghị quyết số 66/NQ-CP ngày 26/3/2025 đối với việc triển khai các dự án bất động sản; trong đó, nghiên cứu cắt giảm các thủ tục về chấp thuận chủ trương đầu tư, về thẩm định dự án, thiết kế, nhất là các thủ tục cấp phép xây dựng, kiểm tra công tác nghiệm thu, giảm tiền kiểm, tăng cường hậu kiểm.

Các quy chuẩn, tiêu chuẩn bất hợp lý như về chỗ đỗ xe, phòng cháy chữa cháy… cũng sẽ được rà soát, loại bỏ hoặc sửa đổi theo hướng phù hợp thực tiễn, nhằm tránh phát sinh chi phí không cần thiết và tạo thêm rào cản cho phát triển BĐS.

Tăng cung, hạ giá, phát triển đa dạng phân khúc bất động sản

Thường trực Chính phủ yêu cầu nghiên cứu phát triển đa dạng phân khúc BĐS, đáp ứng nhu cầu ở thực, đặc biệt của người có thu nhập trung bình và thấp. Chính phủ yêu cầu nghiên cứu, xây dựng chính sách hỗ trợ người trẻ, người có nhu cầu nhà ở thực sự, tăng cơ hội tiếp cận nhà ở và góp phần hiện thực hóa quyền có nhà ở theo quy định của Hiến pháp.

Cùng với đó, các bộ, ngành được giao nhiệm vụ nghiên cứu, đề xuất mô hình “Trung tâm giao dịch BĐS và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý” trên nền tảng điện tử. Đây sẽ là một hệ thống tích hợp tất cả các khâu từ giao dịch, công chứng, thuế, đăng ký… tương tự như giao dịch chứng khoán. Mô hình này sẽ đảm bảo minh bạch thông tin, ngăn chặn tình trạng thổi giá, thất thu thuế và gian lận thị trường.

Thường trực Chính phủ cũng yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi đầu cơ, thổi giá, tạo sốt ảo. Những tổ chức, cá nhân lợi dụng đấu giá đất để nâng giá gây ách tắc dự án sẽ bị xem xét xử lý nghiêm minh.

Trong công tác quy hoạch, các địa phương phải ưu tiên bố trí đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cho các khu chức năng phát triển nhà ở. Đồng thời, quy hoạch phải hướng đến tạo quỹ đất cho nhà ở xã hội và nhà ở công nhân, đặc biệt tại các đô thị, khu công nghiệp. Các vùng phát triển mới dọc theo các tuyến cao tốc, các công trình hạ tầng lớn cũng cần được nghiên cứu, phát triển đồng bộ.

Tạo quỹ đất để phát triển các dự án nhà ở, nhất là nhà ở xã hội

Chính phủ giao Bộ Xây dựng phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường và các bộ, ngành liên quan rà soát tổng thể các Luật: Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh BĐS, đánh giá các bất cập, chồng chéo, chưa phù hợp thực tiễn. Trên cơ sở đó, khẩn trương đề xuất Quốc hội cho phép xây dựng Nghị quyết điều chỉnh một số điều luật cần thiết để phục vụ yêu cầu cấp bách của thị trường. Bộ Xây dựng còn được giao kiểm tra, giám sát tiến độ quy hoạch và phát triển các khu nhà ở xã hội tại địa phương.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam được yêu cầu chỉ đạo các ngân hàng thương mại tăng cường cho vay đối với các dự án nhà ở thương mại có giá phù hợp. Việc giải ngân phải thuận tiện hơn, thủ tục được cắt giảm, song vẫn phải kiểm soát rủi ro, ngăn chặn tham nhũng và tiêu cực.

Ngân hàng Nhà nước tập trung chỉ đạo, đôn đốc các ngân hàng tham gia Chương trình tín dụng cho vay ưu đãi 120.000 tỷ đồng, đồng thời nghiên cứu, có gói tín dụng trung hạn với lãi suất ổn định đối với các dự án nhà ở thương mại giá phù hợp.

Các ngân hàng phải kiểm soát chặt chẽ hoạt động định giá tài sản bảo đảm là BĐS, tránh thao túng giá, thổi giá để tạo mặt bằng giá ảo. Các hành vi tiếp tay cho các hoạt động làm mất ổn định thị trường sẽ bị xử lý nghiêm.

Các dự án BĐS đang gặp vướng mắc, tồn đọng sẽ tiếp tục được rà soát và báo cáo Ban Chỉ đạo 751 (đơn vị đặc trách tháo gỡ khó khăn theo Quyết định số 751/QĐ-TTg ngày 11/4/2025 của Thủ tướng Chính phủ) để đưa ra cơ chế giải quyết phù hợp, khơi thông nguồn lực, sớm đưa dự án vào triển khai.

Mây Hạ