Hải quan giảm kiểm tra, tạo thuận lợi cho xuất nhập khẩu

Rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hải quan

Theo quy định của Luật Hải quan, tờ khai thuộc luồng Xanh được thông quan ngay, miễn kiểm tra hồ sơ và hàng hóa; luồng Vàng chỉ kiểm tra hồ sơ; trong khi luồng Đỏ phải kiểm tra chặt chẽ cả hồ sơ lẫn hàng hóa. Chính vì vậy, để hạn chế kiểm tra thực tế, rút ngắn thời gian thông quan và giảm chi phí cho doanh nghiệp, ngành Hải quan đang nỗ lực giảm tối đa tỷ lệ tờ khai bị phân vào luồng Đỏ, qua đó tạo thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Ngành Hải quan đang nỗ lực giảm tối đa tỷ lệ tờ khai bị phân vào luồng Đỏ, qua đó tạo thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Tuy nhiên, trên cơ sở đối chiếu, phân tích các dữ liệu đã được cập nhật trên hệ thống công nghệ thông tin, lô hàng nhập khẩu này đã được hệ thống quản lý rủi ro tự động xác định thuộc diện rủi ro cao và phân vào luồng Đỏ. Điều đó đồng nghĩa với việc lô hàng phải trải qua quy trình kiểm tra toàn diện, từ hồ sơ đến việc kiểm tra chi tiết từng loại hàng hóa trước khi được thông quan.

Ông Nguyễn Bá Tùng, đại diện Công ty Logistics Đại Dương cho biết, thời gian thông quan đối với các tờ khai luồng Vàng hiện nay đã được rút ngắn đáng kể. Trong khi đó, đối với luồng Đỏ, do doanh nghiệp phải đưa hàng về địa điểm kiểm hóa để dỡ hàng kiểm tra thực tế nên thời gian xử lý thường kéo dài hơn.

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Phạm Anh Đức, Phó Đội trưởng Hải quan Vĩnh Phúc, Chi cục Hải quan khu vực I khẳng định, đơn vị luôn bố trí đầy đủ cán bộ có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ nhằm tổ chức kiểm tra thực tế hàng hóa nhanh chóng, hiệu quả, qua đó tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp sớm đưa hàng hóa vào sản xuất, kinh doanh.

Hải quan tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong năm 2026, tạo thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu và nâng cao chất lượng phục vụ doanh nghiệp.

Cùng với đó, Chi cục Hải quan khu vực XIII đang đẩy mạnh sàng lọc rủi ro trong tổ chức thông quan, qua đó vừa tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, vừa nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan. Thông qua tăng cường thu thập, phân tích thông tin và áp dụng quản lý rủi ro, hoạt động phân luồng được thực hiện theo hướng ưu tiên thông quan nhanh đối với các tờ khai tuân thủ tốt, đồng thời tập trung nguồn lực kiểm soát các trường hợp có dấu hiệu rủi ro. Từ ngày 15/10 đến 14/11/2025, Chi cục đã tiếp nhận, xử lý 6.167 tờ khai, trong đó luồng Xanh chiếm 72,6%, luồng Vàng 25,8% và luồng Đỏ chỉ 1,6%. Tỷ lệ này cho thấy công tác phân luồng tập trung mạnh vào tạo thuận lợi thông quan, đồng thời bảo đảm kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm theo quản lý rủi ro. Song song với thông quan, Chi cục tiếp tục triển khai hiệu quả công tác quản lý rủi ro và kiểm tra sau thông quan, tập trung vào các doanh nghiệp, hồ sơ có dấu hiệu vi phạm, góp phần bảo đảm tuân thủ pháp luật hải quan và nâng cao hiệu quả quản lý trên địa bàn.

Chi cục Hải quan khu vực XIII sẽ triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm soát hải quan trong tháng 12/2025.

Thực tế cho thấy, hiệu quả rõ nét từ việc đổi mới phương thức quản lý rủi ro trong ngành Hải quan. Năm 2014, toàn ngành làm thủ tục cho khoảng 7 triệu tờ khai xuất nhập khẩu, trong đó tỷ lệ luồng Vàng chiếm 30%, luồng Đỏ 10%. Đến năm 2025, số lượng tờ khai đã vượt mốc 20 triệu, song tỷ lệ luồng Đỏ chỉ còn khoảng 2,6%. Như vậy, dù số tờ khai tăng gấp ba lần, tỷ lệ phân luồng Đỏ đã giảm gần bốn lần. Đặc biệt, từ năm 2020 đến nay, ngành Hải quan duy trì việc phân luồng thông suốt trung bình khoảng 14 triệu tờ khai mỗi năm, với tỷ lệ luồng Xanh đạt 65–68%, luồng Vàng 28–31% và luồng Đỏ chỉ ở mức 3–5%, góp phần quan trọng vào việc rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp.

Ông Đỗ Huy Cường, đại diện Ban Quản lý rủi ro (Cục Hải quan) cho biết, việc đẩy mạnh quản lý rủi ro đã giúp cơ quan hải quan tối ưu hóa các quy trình nghiệp vụ, đồng thời sắp xếp, bố trí lại tổ chức bộ máy theo hướng tập trung nguồn lực để kiểm soát hiệu quả các đối tượng có mức độ rủi ro cao. Trong bối cảnh lưu lượng hàng hóa và số lượng tờ khai xuất nhập khẩu tiếp tục gia tăng trong thời gian tới, công tác quản lý rủi ro sẽ đóng vai trò quan trọng, góp phần giúp ngành Hải quan triển khai các hoạt động nghiệp vụ ngày càng thuận lợi, hiệu quả hơn.

Ở góc độ cộng đồng doanh nghiệp, ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội cho rằng, những doanh nghiệp có hồ sơ, thủ tục còn nhiều vấn đề cần kiểm tra, xem xét thì việc đưa vào luồng Đỏ là cần thiết. Ngược lại, với các doanh nghiệp tuân thủ tốt, hồ sơ rõ ràng, đáp ứng đầy đủ quy định trong suốt quá trình thông quan, cần ưu tiên phân vào luồng Xanh để được thông quan nhanh chóng. “Doanh nghiệp càng được thông quan sớm, thủ tục càng nhanh thì càng tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả sản xuất, kinh doanh”, ông Mạc Quốc Anh nhấn mạnh.

Đề án Giảm tỷ lệ kiểm tra trong thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu nhằm giảm tỷ lệ kiểm tra hàng hóa xuất nhập khẩu, qua đó rút ngắn thời gian thông quan, giảm chi phí và đơn giản hóa thủ tục hành chính cho doanh nghiệp.

Theo đó, việc tiếp tục giảm tỷ lệ luồng Vàng và luồng Đỏ trong thực hiện thủ tục hải quan không chỉ góp phần khơi thông dòng chảy hàng hóa xuất nhập khẩu, mà còn giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, phù hợp với tinh thần chỉ đạo của Đảng, Quốc hội và Chính phủ về cải cách thủ tục hành chính, tạo thuận lợi thương mại.

Cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính

Để thực hiện các Nghị quyết của Chính phủ về tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, đồng thời đáp ứng mục tiêu quản lý với tỷ lệ phân luồng Xanh đạt 70%, luồng Vàng 25% và luồng Đỏ không quá 5%, thời gian qua Ban Quản lý rủi ro (Cục Hải quan) đã tiến hành rà soát, đánh giá tổng thể tình hình phân luồng và nguyên nhân phân luồng trên hệ thống. Trên cơ sở đó, Ban đã đề xuất nhiều giải pháp nhằm giảm tỷ lệ kiểm tra trong quá trình làm thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Cụ thể, Ban Quản lý rủi ro đã xây dựng Đề án Giảm tỷ lệ kiểm tra trong thực hiện thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, đồng thời ban hành Kế hoạch triển khai các giải pháp phù hợp với thực tiễn quản lý. Trong thời gian tới, Ban Quản lý rủi ro đề xuất đẩy mạnh số hóa, từng bước chuyển từ phương thức kiểm tra hồ sơ thủ công do công chức hải quan thực hiện sang cơ chế kiểm tra, đối soát tự động trên hệ thống. Trọng tâm là số hóa các nguồn dữ liệu phục vụ hệ thống tự động kiểm tra, đối chiếu hồ sơ hải quan, bao gồm dữ liệu tờ khai, danh mục hàng hóa quản lý chất lượng, giấy phép và kết quả kiểm tra chuyên ngành, chứng nhận xuất xứ (C/O), biểu thuế xuất khẩu, nhập khẩu và cơ sở dữ liệu trị giá tham khảo.

Công chức hải quan cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh, Chi cục Hải quan Khu vực XIV thực hiện kiểm hóa.

Song song với đó, Ban Quản lý rủi ro kiến nghị các bộ, ngành quản lý chuyên ngành rà soát, cắt giảm, chuẩn hóa chính sách và danh mục hàng hóa quản lý chất lượng theo hướng chuyển mạnh hoạt động kiểm tra từ trong thông quan sang sau thông quan; đồng thời đẩy nhanh số hóa danh mục, giấy phép và kết quả kiểm tra chuyên ngành để hệ thống có thể tự động nhận diện, đối chiếu.

Đối với nội bộ ngành Hải quan, Ban đề xuất tăng cường phân cấp trong áp dụng tiêu chí phân luồng; đẩy mạnh phối hợp, trao đổi và cung cấp thông tin giữa các đơn vị hải quan các cấp nhằm phục vụ công tác phân tích, đánh giá rủi ro, nâng cao chất lượng và hiệu quả phân luồng. Cùng với đó là việc kiện toàn tổ chức bộ máy, sắp xếp nhân sự làm công tác quản lý rủi ro, phúc tập hồ sơ và kiểm tra sau thông quan tại các Chi cục Hải quan khu vực.

Ngoài ra, ngành Hải quan sẽ xây dựng lộ trình, kế hoạch phát triển các hệ thống phần mềm, cơ sở dữ liệu phục vụ phân luồng phúc tập hồ sơ và kiểm tra sau thông quan, bảo đảm triển khai đồng bộ, hiệu quả các hoạt động nghiệp vụ. Đồng thời, tăng cường kiểm soát nội bộ, siết chặt kỷ cương, kỷ luật công vụ, kịp thời phát hiện, chấn chỉnh và xử lý các biểu hiện gây phiền hà, sách nhiễu, tiêu cực trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Hoạt động nghiệp vụ của cán bộ công chức Chi cục Hải quan khu vực V

Ông Lưu Mạnh Tưởng, Phó Cục trưởng Cục Hải quan nhấn mạnh, quán triệt tinh thần quyết liệt triển khai các Nghị quyết, chỉ đạo của Chính phủ và lãnh đạo các cấp về cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính gắn với hoạt động sản xuất, kinh doanh, Cục Hải quan đã xây dựng và ban hành Đề án nhằm tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu. Đề án hướng tới mục tiêu rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hải quan, giảm chi phí và gánh nặng hành chính cho doanh nghiệp thông qua việc đẩy mạnh áp dụng các biện pháp quản lý rủi ro, tăng cường phân cấp cho hải quan địa phương và ứng dụng nền tảng khoa học – công nghệ, trong khi vẫn bảo đảm yêu cầu kiểm soát chặt chẽ của cơ quan hải quan.

Để triển khai hiệu quả các giải pháp nêu trong Đề án, Phó Cục trưởng Lưu Mạnh Tưởng yêu cầu các đơn vị nghiệp vụ thuộc Cục Hải quan và các Chi cục Hải quan khu vực chủ động bố trí đội ngũ cán bộ, công chức có năng lực, chuyên môn phù hợp với từng vị trí công tác, bảo đảm thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao. Đồng thời, Ban Quản lý rủi ro – đơn vị chủ trì – có trách nhiệm theo dõi, đôn đốc và đánh giá quá trình triển khai, kịp thời đề xuất điều chỉnh, bảo đảm Đề án được thực hiện đồng bộ, hiệu quả và phát huy tác dụng rõ nét trong thực tiễn.

Lưu Hiệp