Hải quan 'đau đầu' vì hàng nghìn container phế liệu ứ đọng tại cảng

Hàng nghìn container tồn đọng tại các cảng Việt Nam

Theo số liệu Tổng cục Hải quan cung cấp, tính đến ngày 25/7/2018, tại cảng Cát Lái- Tp.HCM có tới 3.579 container tồn đọng. Trong đó, có 594 container tồn từ 30-90 ngày. Đặc biệt, hiện có tới 2.423 container tồn quá 90 ngày.

Tại cảng Hải Phòng, tính đến ngày 05/7/2018, còn tồn 1.485 container (trong đó 1.342 container là phế liệu nhựa, tăng thêm 228 container so với ngày 5/6/2018). Trong đó, có tới 632 container (tồn từ 30 - 90 ngày); 853 container tồn quá 90 ngày.

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho biết, thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu (từ 1/1/2018), hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở Việt Nam có chiều hướng gia tăng mạnh, có nhiều diễn biến phức tạp, nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống gây bức xúc trong dư luận.

Nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu đang tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Ngoài ra, một nguyên nhân khác khiến tình trạng tồn container phế liệu đó là do nhiều doanh nghiệp sử dụng địa chỉ “ma” để mở tờ khai. Khi phát hiện lô hàng có vấn đề hay bị lực lượng hải quan xử lý, các doanh nghiệp này “bỏ của chạy lấy người”.

Hiện đang có hàng nghìn container nằm chình ình tại các cảng nhiều tháng trời, gây khó khăn cho lực lượng hải quan trong việc quản lý, xử lý số lượng các loại phế liệu này.

Khá ‘đau đầu” về một số khó khăn trong việc xử lý những container đang tồn tại cảng, ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết mặt hàng phế liệu là mặt hàng đặc thù, phải lấy mẫu ở 4-5 điểm trong container để kiểm tra xem hàng hóa đó có thực sự đảm bảo yêu cầu hay không. Do đó, để kiểm tra đầy đủ đúng quy trình, phải dỡ bỏ hết hàng từ container xuống, tuy nhiên, nếu tháo dỡ thì cảng không có đủ chỗ lấy mẫu; trong trường hợp mở tung hết các container ra thì cảng sẽ không có chỗ để.

Ngoài ra, hiện rất khó để phát hiện ngay được doanh nghiệp nào là doanh nghiệp thực sự được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp giấy chứng nhận trong nhập khẩu nguyên liệu phế liệu để sản xuất. Cơ quan hải quan không đối chiếu được theo Thông tư 41 do chỉ có giấy bản sao chứng thực và bản photo giấy mua bán lô hàng để kiểm tra thông quan.

Tại cảng Hải Phòng, tính đến ngày 05/7/2018, còn tồn 1.485 container

Cương quyết trả hàng phế liệu về điểm xuất phát

Tại buổi họp báo chuyên đề về công tác quản lý hải quan đối với phế liệu nhập khẩu, tổ chức chiều ngày 30/7, Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho biết, đối với hàng hóa là phế liệu đang tồn đọng tại các cảng, cơ quan hải quan tiến hành rà soát, phân loại và xử lý theo quy định của pháp luật. Trường hợp hàng hóa nhập khẩu quá 90 ngày kể từ ngày đến cửa khẩu nhưng không có người đến nhận thì xử lý theo quy định tại khoản 3, khoản 6 Điều 58 Luật Hải quan, cụ thể đối với hàng hóa gây ô nhiễm môi trường, chủ phương tiện vận tải, người điều khiển vận tải hoặc người được chủ phương tiện vận tải ủy quyền phải vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cũng cho biết, để đảm bảo công tác quản lý giám sát mặt hàng phế liệu nhập khẩu thực hiện đúng quy định của pháp luật về hải quan và pháp luật về bảo vệ môi trường, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại công văn số 5290/VPCP-KTTH ngày 05/6/2018 về việc quản lý chặt chẽ nhập khẩu phế liệu vào Việt Nam, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cơ quan hải quan địa phương, các đơn vị nghiệp vụ của ngành Hải quan tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu, xử lý nghiêm những trường hợp có hành vi gian lận, nhập khẩu phế liệu không đáp ứng về điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường theo đúng quy định của pháp luật. Chủ động xây dựng và triển khai ngay các kế hoạch kiểm soát rủi ro, phòng chống buôn lậu, kiểm tra sau thông quan, giám sát quản lý đối với mặt hàng phế liệu nhập khẩu.

Đồng thời, nhằm bảo vệ môi trường, không để Việt Nam trở thành bãi rác của thế giới, không tốn kém chi phí tiêu hủy đối với hàng hóa là phế liệu, chất thải đưa vào lãnh thổ nhưng không có người nhận, thực hiện đúng quy định về kiểm tra hải quan, Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đã có công văn số 4202/TCHQ-PC ngày 17/7/2018 chỉ đạo, hướng dẫn cơ quan hải quan địa phương thực hiện các biện pháp siết chặt phế liệu nhập khẩu trong đó có biện pháp ngăn chặn từ xa khi hàng hóa vẫn còn trên tàu, chưa dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa là chất thải, phế liệu không đáp ứng điều kiện, quy chuẩn môi trường vào lãnh thổ.

Ông Âu Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho biết, Tổng cục Hải quan (Cục Điều tra chống buôn lậu) hiện đang chủ trì triển khai kế hoạch “Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu”, tổ chức điều tra, xác minh các trường hợp có dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động nhập khẩu phế liệu từ 01/2016 đến 05/2018 và xử lý các trường hợp vi phạm theo qui định của pháp luật, tập trung vào đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm. Trong đó có các hành vi làm giả giấy xác nhận khẩu phế liệu, sửa chữa thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu; Làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền; Làm giả, sửa chữa giấy xác nhận ký quỹ nhập khẩu phế liệu;

Cung cấp văn bản chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật về môi trường đối với lô hàng phế liệu nhập khẩu không hợp lệ (làm giả hoặc pháp nhân cung cấp văn bản chứng nhận không có chức năng).

Đinh Bách