Google âm thầm bứt phá trong cuộc đua AI

Cuộc đua AI từng bị chi phối bởi những cái tên như OpenAI hay Microsoft, với ChatGPT dẫn đầu về số lượng người dùng. Thế nhưng, chỉ trong vài quý gần đây, Google đã khéo léo "lật ngược thế cờ".

Báo cáo tài chính mới nhất là minh chứng. Dù chi tiêu vốn (CapEx) trong năm 2025 dự kiến lên tới 91 - 93 tỷ USD năm 2025, Alphabet (công ty mẹ của Google) vẫn duy trì dòng tiền hoạt động mạnh mẽ, với lợi nhuận ròng 36 tỷ USD mỗi quý. Sức mạnh tài chính này không chỉ giúp Google đầu tư mạnh tay vào hạ tầng AI, mà còn khẳng định vị thế vững vàng giữa cơn bão chi phí.

Các nhà phân tích nhận định, đây chính là lúc Google chuyển từ thế thủ sang thế công, tận dụng lợi thế sẵn có để biến AI thành động lực tăng trưởng mới.

Miền đất hứa của các bộ óc AI

Một trong những yếu tố then chốt giúp Google vươn lên là khả năng thu hút và giữ chân những bộ óc AI giỏi nhất thế giới. Công ty từng sẵn sàng chi tới 2,7 tỷ USD để chiêu mộ Noam Shazeer, người được ví như "ông tổ" của AI hiện đại.

Tại Google, ông Shazeer còn được làm việc dưới quyền Demis Hassabis, người vừa đoạt giải Nobel Hóa học năm ngoái nhờ ứng dụng AI để giải quyết vấn đề về cấu trúc protein tồn tại hàng thế kỷ. Bên cạnh họ còn có Jeff Dean, được giới công nghệ tôn vinh là nhà khoa học máy tính quan trọng nhất 2 thập kỷ qua.

Lợi thế của Google càng được thể hiện rõ nét với việc AI được nhúng sâu vào các sản phẩm cốt lõi. Ảnh: Getty Images

Sự kết hợp này không phải ngẫu nhiên, khi Google không chỉ trả lương cao ngất ngưởng mà còn mang đến môi trường làm việc danh giá, nơi các dự án AI được ưu tiên hàng đầu. Tỷ phú Elon Musk, người đứng sau công ty đối thủ xAI, cũng phải thừa nhận Google đang sở hữu "hầu hết tài năng hàng đầu trong AI".

Theo Blair Sammons, giám đốc giải pháp tại Promevo, đối tác hàng đầu của Google, sự dẫn dắt của hãng trong lĩnh vực AI agentic (AI tự hành) là không thể phủ nhận. "Google giống như Apple với điện thoại thông minh vậy, họ kiểm soát toàn bộ hệ sinh thái từ phần cứng đến phần mềm", ông ví von.

Nhờ đó, Google không chỉ tự chủ trong việc phát triển mô hình AI mà còn bảo đảm chúng an toàn, minh bạch, tránh được những "vết đen" mà nhiều DN khác vướng phải.

Biến AI thành cỗ máy in tiền

Nếu tài năng được xem như nền tảng, thì sự tích hợp dọc được ví như động cơ giúp Google biến AI thành nguồn lợi nhuận bền vững.

Khác với OpenAI hay Anthropic, những công ty phải thuê máy chủ từ bên thứ ba, Google sở hữu cho riêng mình toàn bộ hệ thống từ trang trại máy chủ đến chip tùy chỉnh. Việc tự sản xuất TPU không chỉ giúp giảm chi phí mà còn bảo vệ biên lợi nhuận trước cơn sốt GPU của Nvidia.

Lợi thế này càng rõ nét khi AI được nhúng sâu vào các sản phẩm cốt lõi. Với 2 tỷ người dùng hằng ngày trên các công cụ Google Search, Gmail, YouTube, Maps, Chrome hay hệ điều hành Android, Google có lượng dữ liệu khổng lồ để huấn luyện mô hình Gemini.

Dù ChatGPT có 800 triệu người dùng hàng tuần, con số 650 triệu người dùng/tháng của Gemini, tăng vọt từ 450 triệu hồi tháng 7, chứng tỏ sức hút ngày càng lớn của chatbot này. Sự phổ biến trên càng được nhân rộng với việc tích hợp Gemini vào chế độ AI Overview trên thanh tìm kiếm của Google, giúp người dùng có thể nhận câu trả lời trực tiếp của AI mà không cần rời khỏi trang tìm kiếm.

Hơn nữa, Google đang mở rộng tích hợp AI sang phân khúc DN thông qua Gemini Enterprise, một nền tảng an toàn dựa trên dữ liệu nội bộ để xây dựng các agent AI tự hành. Những agent này có thể tương tác trực tiếp với giao diện người dùng, tự động hóa nhiệm vụ phức tạp như duyệt web hay xử lý báo cáo.

Ông Blair Sammons cho rằng, sự chuyển dịch từ chatbot đơn giản sang agentic AI sẽ thay đổi cách DN vận hành và Google đang dẫn dắt xu hướng này.

Bên cạnh đó, với hơn 100 tỷ USD tiền mặt dự trữ và lợi nhuận hàng quý đạt xấp xỉ 36 tỷ USD, Google đang sở hữu cho mình "dòng tiền phun trào" để chi tiêu gấp đôi số vốn mà OpenAI huy động từ Microsoft. Điều này cho phép hãng không chỉ đầu tư nghiên cứu mà còn mua lại các startup, mở rộng hạ tầng mà không lo rơi vào khó khăn tài chính.

So sánh với Microsoft và Meta, những công ty đang có dấu hiệu cạn vốn vì đầu tư vào AI, Google nổi lên như một ngoại lệ, vừa tăng trưởng vừa kiểm soát rủi ro. Trong khi giá cổ phiếu của Meta lao dốc 11% trong những ngày cuối tháng 10 vì lo ngại chi phí cho AI, Google lại chứng kiến cổ phiếu tăng vọt, nhờ khả năng nhúng AI vào hệ thống đám mây Cloud (tăng 34% doanh thu), YouTube (tăng 15%) và Search (tăng 14%), theo báo cáo kết quả kinh doanh quý 3 năm 2025 của Alphabet.

Từ phòng thí nghiệm đến cuộc sống hằng ngày

Sự trỗi dậy của Google không chỉ nằm ở các con số mà còn ở những ứng dụng mang tính thực tiễn, với Gemini làm trung tâm.

Tháng 10 vừa qua, hãng công bố hàng loạt cập nhật, từ Gemini 2.5 Computer Use, cho phép AI điều khiển máy tính như con người. Ngoài ra, các đột phá khoa học khác có thể kể đến việc Google hợp tác với Đại học Yale (Mỹ) để ra mắt mô hình Cell2Sentence-Scale, dựa trên mô hình Gemma, giúp phát hiện ung thư hiệu quả hơn bằng cách làm nổi bật khối u cho hệ miễn dịch.

Trong lĩnh vực lượng tử, thuật toán "Quantum Echoes" của Google đạt lợi thế lượng tử vượt trội 13.000 lần so với siêu máy tính cổ điển, mở đường cho khám phá y học và vật liệu mới.

Ở mảng tiêu dùng, Gemini đang dần thay thế Google Assistant trong các thiết bị nhà thông minh và cung cấp hỗ trợ thời gian thực trên kính thực tế ảo Samsung Galaxy XR.

Đặc biệt, công cụ Pomelli mới ra mắt đánh dấu bước ngoặt trong việc "dân chủ hóa" AI cho DN nhỏ. Bằng tính năng quét các website, Pomelli tự động tạo ra những chiến dịch mạng xã hội hoàn chỉnh.

Với 99,9% số DN Mỹ là nhỏ và vừa, đây có thể là "cánh tay nối dài" giúp Google thâm nhập sâu vào ngành marketing kỹ thuật số.

Ván cược lớn hay bẫy nợ nần?

Dù triển vọng vô cùng sáng sủa, hành trình của Google không thiếu chông gai. Mối lo lớn nhất hiện hữu chính là chi phí. Chi tiêu vốn (CapEx) khổng lồ, lên tới 80 tỷ USD chỉ trong quý 3 từ ba "ông lớn" Alphabet, Meta và Microsoft, đang khiến các nhà đầu tư đứng ngồi không yên.

Hệ lụy bắt đầu hiện rõ: Meta đã mất vị thế dư thừa tiền mặt, trong khi Microsoft cũng sắp theo chân.

Google, dù có nền tảng tài chính vững chắc vẫn không nằm ngoài vòng xoáy rủi ro. Công ty đang phải đối mặt với áp lực từ các quy định chống độc quyền, nguy cơ bão hòa nội dung AI, và một cuộc cạnh tranh khốc liệt trên mọi mặt trận.

Giới đầu tư dường như cũng đang chia rẽ. Dù cổ phiếu Google, với chỉ số PEG thấp thứ hai trong nhóm "7 ông lớn công nghệ thế giới" (Magnificent 7), bị đánh giá là rẻ so với tiềm năng AI và mảng xe tự lái, nhiều người vẫn còn e ngại về các khoản chi khổng lồ.

Dẫu vậy, lịch sử cho thấy Google rất giỏi biến thách thức thành cơ hội. Hãng đã chứng minh điều này một cách ngoạn mục khi để Android thống trị thị trường di động và Chrome thống lĩnh mảng trình duyệt web, biến quy mô người dùng thành lợi nhuận.

Với vũ khí Gemini và một hệ sinh thái khép kín, Google không chỉ đơn thuần tham gia cuộc đua AI, mà đang từng bước định hình nó. Như huyền thoại đầu tư và tài chính Mỹ Charlie Munger từng nói: "Tiền lớn nằm ở sự chờ đợi", có lẽ đây chính là lúc các nhà đầu tư cần kiên nhẫn với "gã khổng lồ" đang âm thầm thức tỉnh này.

Việt Anh