Gìn giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc tại vùng đất Cố đô

Tỉnh Thừa Thiên Huế đón nhận Bằng công nhận Di sản Tư liệu UNESCO - "Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng Cung Huế" , vào danh mục Ký ức thế giới khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Ảnh: Trúc Hà

Niềm tự hào Cố đô

Ngày 23/11/2024, nhân dịp 79 năm Ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11/1945 - 23/11/2024), tại thành phố Huế, tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức Lễ đón nhận Bằng công nhận Di sản Tư liệu UNESCO đối với “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng Cung Huế”. Sự kiện này đã khẳng định nỗ lực của chính quyền, nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế trong việc giữ gìn, phát huy giá trị của những di sản của dân tộc.

Ngày 8/5/2024, tại Phiên họp toàn thể lần thứ 10 của Ủy ban Ký ức thế giới khu vực Châu Á - Thái Bình Dương (MOWCAP) tại Ulaanbaatar, Mông Cổ, “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng Cung Huế” của Việt Nam đã chính thức được ghi danh vào Danh sách Di sản tư liệu Châu Á - Thái Bình Dương của UNESCO. Sự công nhận này đã nâng tổng số di sản tư liệu của Việt Nam lên con số 10, trong đó có 3 di sản tư liệu thế giới và 7 di sản tư liệu Châu Á - Thái Bình Dương. Việc UNESCO công nhận “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế” là Di sản tư liệu thế giới một lần nữa khẳng định tầm vóc, giá trị lịch sử của Cửu đỉnh trong kho tàng di sản văn hóa của nhân loại. Như vậy, đến nay, với việc “sở hữu” 8 di sản được UNESCO công nhận, tỉnh Thừa Thiên Huế đang là địa phương có số lượng di sản thế giới nhiều nhất Việt Nam. Đây chính là minh chứng rõ nét cho sự phong phú và đa dạng của hệ thống di sản văn hóa mang giá trị toàn cầu tại vùng đất Cố đô.

Cũng trong ngày Di sản Văn hóa Việt Nam, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế khánh thành Điện Thái Hòa sau 3 năm trùng tu và mở cửa đón khách tham quan. Ngày 23/11/2021, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế tổ chức lễ khởi công Dự án bảo tồn, tu bổ tổng thể di tích Điện Thái Hòa được thực hiện với tổng vốn đầu tư gần 129 tỷ đồng. Với sự nỗ lực của chính quyền và đơn vị thi công, công trình đã về đích trước 9 tháng so với kế hoạch. Điện Thái Hòa được xây dựng từ mùa xuân 1805 thời Gia Long. Đến thời Minh Mạng, triều đình cho tu bổ, cải dựng tại địa điểm mới từ năm 1832, đến năm 1833 thì hoàn thành.

Điện Thái Hòa là kiến trúc quan trọng bậc nhất của Hoàng thành Huế. Đây là nơi tổ chức lễ đăng quang của 13 vị Hoàng đế triều Nguyễn và nơi tổ chức các nghi lễ quan trọng nhất của triều đình. Sau hàng trăm năm tồn tại, Điện Thái Hòa chứng kiến sự thăng trầm của lịch sử dân tộc. Trải qua nhiều biến cố lịch sử, dưới tác động của thời gian, chiến tranh, khí hậu khắc nghiệt, công trình đã xuống cấp nghiêm trọng. Đặc biệt, đợt mưa bão cuối năm 2020 khiến ngôi điện đứng trước nguy cơ cần phải cứu nguy. Việc trùng tu được các nghệ nhân, công nhân thực hiện bằng các biện pháp thủ công truyền thống. Ngoài trùng tu các cấu kiện, sơn son lại chi tiết gỗ với khoảng 300 lượng vàng ta đã được dát lên các họa tiết bên trong điện Thái Hòa.

Cam kết phát triển bền vững

Theo ông Jonathan Wallace Baker, Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, UNESCO đánh giá cao công tác bảo tồn di tích tại tỉnh Thừa Thiên Huế. Những việc làm này đã được thực hiện với tâm huyết to lớn và gặt hái được những kết quả đáng ghi nhận. Ba mươi năm trước, UNESCO và cộng đồng thế giới đã nhận thấy sự cấp thiết trong việc hợp tác với Việt Nam để gìn giữ và bảo vệ các di sản quý giá này. Những thách thức phải đối mặt đó chính là công tác bảo tồn, trùng tu và tôn tạo, bảo vệ nguyên trạng di sản.

Sau khi trùng tu, Điện Thái Hòa thu hút rất nhiều du khách đến thăm quan. Ảnh: Trúc Hà

Một nhiệm vụ cũng không kém phần quan trọng chính là các vấn đề của thế giới hiện đại khiến chúng ta phải tích cực hơn, như tăng cường sự chuẩn bị để ứng phó với tác động của biến đổi khí hậu, giúp các di sản thế giới của chúng ta có khả năng phục hồi tốt hơn trước các thảm họa do con người gây ra hoặc trước các thiên tai, đồng thời, tối ưu hóa phúc lợi cho người dân. Để làm được những điều này, cần có sự tham gia tích cực của cộng đồng, đặc biệt là những người dân sống trong và xung quanh di sản này.

Tại buổi Lễ đón nhận Bằng công nhận Di sản Tư liệu UNESCO đối với “Những bản đúc nổi trên chín đỉnh đồng ở Hoàng Cung Huế”, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế, ông Nguyễn Văn Phương gửi lời cảm ơn trước sự giúp đỡ hết sức to lớn của các tổ chức quốc tế, của các Bộ, ngành Trung ương và các nhà nghiên cứu, các nhà khoa học trong quá trình thu thập tư liệu, hình ảnh, căn cứ pháp lý để triển khai. Theo ông Nguyễn Văn Phương, công cuộc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa Huế đã chuyển sang giai đoạn ổn định và phát triển bền vững. Huế từng bước được các cá nhân, tổ chức trong nước và ngoài nước, đặc biệt là UNESCO đánh giá là địa phương đi đầu về bảo tồn, phát huy giá trị di sản, có khả năng xây dựng thành một trung tâm chuẩn mực về chuyển giao công nghệ bảo tồn tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

“Tỉnh Thừa Thiên Huế cam kết sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ, hiệu quả các Chương trình, kế hoạch hành động của quốc tế và của Chính phủ Việt Nam về bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa với các giải pháp cụ thể, vừa trước mắt, vừa lâu dài để tạo sức sống mới cho di sản. Chính quyền và nhân dân tỉnh Thừa Thiên Huế nỗ lực để di sản mãi mãi trường tồn, ngày càng lan tỏa phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương” - Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế khẳng định.

Cũng trong ngày Di sản văn hóa Việt Nam 23/11/2024, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế đã tổ chức Lễ động thổ phục hồi Điện Cần Chánh. Đây là một trong những công trình quy mô và có vai trò quan trọng bậc nhất trong khu vực Hoàng Thành và Tử Cấm Thành của Đại Nội Huế. Việc làm này thể hiện cam kết của tỉnh Thừa Thiên Huế với việc bảo vệ di sản văn hóa cũng chính là truyền tải niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau.

Phan Minh