Giải mã sức bật Bắc Giang - Hiện tượng tăng trưởng kinh tế của Việt Nam: Bài 5 - Hợp lực bước vào kỷ nguyên mới
BẮC GIANG - Từ một tỉnh thuần nông, Bắc Giang đã vươn lên trở thành hiện tượng tăng trưởng của cả nước, với quy mô kinh tế hiện đứng thứ 12 toàn quốc. Thành quả đến từ chiến lược phát triển công nghiệp, mở rộng liên kết vùng và bảo đảm an sinh xã hội. Tới đây, khi hợp nhất với Bắc Ninh để hình thành tỉnh Bắc Ninh (mới), Bắc Giang bước vào một giai đoạn phát triển có quy mô lớn hơn, kỳ vọng cao hơn, đòi hỏi những tư duy mới, cách làm mới và sự hợp lực mạnh mẽ hơn từ toàn hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân.
Giữ vững đà tăng trưởng
Trước mục tiêu tăng trưởng GRDP năm 2025 đạt 13,6%, Bắc Giang đang theo dõi sát diễn biến thực tế để kịp thời điều chỉnh chính sách, bảo đảm yêu cầu tăng trưởng theo Kết luận số 123-KL/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Nghị quyết số 25/NQ-CP của Chính phủ. Đồng thời, tỉnh chủ động xây dựng các phương án ứng phó sớm với những tình huống có thể phát sinh như rào cản thuế quan, biến động địa chính trị toàn cầu hoặc điều chỉnh chuỗi cung ứng quốc tế.
Dự án Khu đô thị hỗn hợp và giải trí cao cấp thành phố Bắc Giang nhìn từ trên cao.
Đồng chí Nguyễn Đình Hiếu, Giám đốc Sở Tài chính cho biết: “Mới đây, Trung ương đã ban hành 4 nghị quyết lớn gồm: (1) Đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; (2) Sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy hệ thống chính trị; (3) Phát triển kinh tế tư nhân; (4) Hội nhập quốc tế trong tình hình mới. Đây đều là những động lực chiến lược, tác động sâu rộng đến phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương”.
Theo đồng chí Hiếu, để cụ thể hóa các chủ trương lớn, Bắc Giang đang tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp: Rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các quy định không còn phù hợp hoặc chồng chéo; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn; nâng cao năng lực thực thi và giải quyết thủ tục hành chính; kịp thời báo cáo và tháo gỡ những điểm nghẽn trong thu hút đầu tư, đặc biệt đối với doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài. Tinh thần chung là “vướng đâu gỡ đó, cấp nào xử lý được thì cấp đó chủ động thực hiện”, tạo sự linh hoạt và thực chất trong điều hành.
Cùng với việc triển khai các chủ trương mới của Trung ương, Bắc Giang đang đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 147-NQ/TU ngày 15/7/2021 của Tỉnh ủy về phát triển công nghiệp giai đoạn 2021–2030. Nghị quyết xác định rõ yêu cầu đổi mới mạnh mẽ tư duy phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, hiệu quả, bền vững, đồng thời phát triển công nghiệp gắn kết chặt chẽ với phát triển đô thị và dịch vụ, hình thành “hệ sinh thái công nghiệp” toàn diện. Trọng tâm thu hút đầu tư là các doanh nghiệp lớn có khả năng dẫn dắt, tạo sức lan tỏa, liên kết chuỗi với các doanh nghiệp khác.
Để xây dựng hệ sinh thái công nghiệp bền vững, tỉnh đặt yêu cầu bảo đảm sự phát triển hài hòa giữa ba trụ cột: Công nghiệp – đô thị – dịch vụ. Môi trường đầu tư cần thông thoáng, cạnh tranh lành mạnh, tăng cường sự kết nối giữa các doanh nghiệp trong nội bộ khu công nghiệp cũng như giữa các lĩnh vực kinh tế. Đặc biệt, tỉnh nhấn mạnh nguyên tắc phát triển đi đôi với bảo vệ môi trường, giải quyết tốt các vấn đề xã hội và thiết lập quan hệ lợi ích công bằng giữa Nhà nước - doanh nghiệp - người lao động trên tinh thần “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”.
Bên cạnh những nỗ lực từ địa phương, nhiều ý kiến cho rằng Trung ương cần sớm rà soát, sửa đổi và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật liên quan đến thu hút đầu tư, đặc biệt là đối với khu vực đầu tư nước ngoài. Chú trọng cơ chế hỗ trợ và ưu đãi đầu tư có chọn lọc nhằm tăng hiệu quả thu ngân sách và tránh tình trạng doanh nghiệp chuyển dự án sang địa phương khác sau khi hết thời gian được hưởng ưu đãi. Một đề xuất đáng chú ý là xây dựng cơ chế quản lý chặt hơn đối với giá thuê hạ tầng khu công nghiệp do các nhà đầu tư hạ tầng áp dụng với các dự án thứ cấp nhằm bảo đảm môi trường đầu tư cạnh tranh và minh bạch.
Về phía địa phương, Bắc Giang tiếp tục kiên trì thực hiện đột phá chiến lược về phát triển kết cấu hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Với hạ tầng, tỉnh ưu tiên đầu tư vào giao thông, công nghiệp, đô thị và dịch vụ, tập trung khắc phục các “điểm lõm” về dịch vụ đi kèm với công nghiệp. Các loại hình được chú trọng phát triển gồm: Logistics phục vụ sản xuất; nhà ở cho công nhân; thiết chế văn hóa-thể thao; dịch vụ khách sạn, nhà hàng, vui chơi, giải trí dành cho chuyên gia, lao động nước ngoài. Về nhân lực, Bắc Giang đẩy mạnh nâng cao chất lượng đào tạo nghề; đào tạo sát thực tế thị trường, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công nghiệp hiện đại.
Song song với mở rộng thu hút đầu tư, Bắc Giang đặt mục tiêu nâng cao chất lượng các dự án đầu tư thông qua việc thể chế hóa cụ thể các tiêu chí sàng lọc. Trong đó, cần có cơ chế yêu cầu doanh nghiệp vốn đầu tư nước ngoài chuyển giao công nghệ và tăng cường liên kết với doanh nghiệp trong nước. Địa phương cũng đẩy mạnh hỗ trợ khu vực kinh tế trong nước phát triển, đặc biệt là hình thành các cụm ngành liên kết sản xuất. Mục tiêu là xây dựng chuỗi giá trị khép kín, nơi sản phẩm đầu ra của doanh nghiệp này trở thành nguyên liệu đầu vào của doanh nghiệp khác, tiến tới sản xuất, chế biến toàn diện từ nguyên liệu thô đến thành phẩm phục vụ tiêu dùng trong và ngoài nước.
Phát triển đồng bộ ba trụ cột
Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Việt Oanh nhấn mạnh: Bên cạnh công nghiệp, Bắc Giang luôn chú trọng phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại, bền vững. Tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ hợp tác xã, xây dựng các vùng sản xuất tập trung, hình thành chuỗi sản phẩm OCOP quy mô lớn. Một số ngành hàng chủ lực như chăn nuôi gà, lợn và đặc biệt là vải thiều luôn giữ vững vị thế dẫn đầu cả nước. Thời gian tới, Bắc Giang sẽ tiếp tục ban hành các chính sách ưu đãi để thúc đẩy nông nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn nữa, gắn với triển khai hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp.
Đồng chí Dương Ngọc Chiên, Giám đốc Sở Công Thương (thứ hai bên trái) giới thiệu với doanh nghiệp Trung Quốc về vải thiều Bắc Giang.
Nhằm phát triển dịch vụ chất lượng cao, ngày 11/10/2024, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 371-NQ/TU về phát triển một số ngành dịch vụ trọng tâm giai đoạn 2024–2030. Tinh thần của Nghị quyết là khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế đặc thù của tỉnh và từng địa phương, đồng thời gắn phát triển dịch vụ với bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, tạo nền tảng cho dịch vụ trở thành một khu vực kinh tế mũi nhọn trong cơ cấu GRDP.
Mục tiêu đặt ra là xây dựng ngành dịch vụ đồng bộ, hiện đại, có sức cạnh tranh và chất lượng cao. Trọng tâm gồm: Thương mại đô thị và khu vực quanh khu công nghiệp, logistics, tài chính - ngân hàng, du lịch, kinh tế ban đêm, thể thao, văn hóa, y tế, giáo dục - đào tạo nghề. Cùng với đó là sự phát triển dịch vụ lưu trú chất lượng cao và hàng loạt dự án nhà ở xã hội dành cho công nhân, người thu nhập thấp, góp phần thực hiện mục tiêu “an cư để lạc nghiệp” cho người dân.
Mở rộng không gian phát triển
Theo phương án hợp nhất, tỉnh Bắc Ninh (mới) được hình thành từ hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh sẽ có quy mô diện tích hơn 4.718 km², dân số hơn 3,6 triệu người và tổng GRDP ước đạt gần 440 nghìn tỷ đồng – xếp thứ 5 cả nước. Với quy mô này, tỉnh mới hứa hẹn trở thành cực tăng trưởng chiến lược ở vùng Thủ đô và tam giác kinh tế phía Bắc.
Lãnh đạo hai tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh tổ chức hội nghị đánh giá kết quả công tác phối hợp phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh: Quốc Trường.
Giới chuyên gia nhận định, sự kết hợp giữa Bắc Ninh – địa phương đi đầu về công nghiệp và dịch vụ – với Bắc Giang – tỉnh mạnh về nông nghiệp và có dư địa lớn phát triển công nghiệp – sẽ tạo nên cấu trúc kinh tế bổ trợ toàn diện. Không chỉ hình thành hơn 30 khu công nghiệp, tỉnh mới còn có cơ hội phát triển đồng đều ba trụ cột: Công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ như “kiềng ba chân” vững chắc cho chặng đường phát triển lâu dài.
Để duy trì đà tăng trưởng và tận dụng hiệu quả lợi thế từ hợp nhất, việc xây dựng một bản quy hoạch tổng thể, hoàn chỉnh là yêu cầu cấp thiết. Tỉnh Bắc Ninh (mới) cần rà soát toàn bộ các quy hoạch hiện hành, tích hợp lại theo hướng thống nhất, xác định rõ vai trò chức năng từng vùng trong phát triển công nghiệp, đô thị, nông nghiệp và bảo tồn.
Bản quy hoạch mới không chỉ bảo đảm liên kết vùng và liên kết đối ngoại mà còn phải khắc phục những điểm nghẽn tồn tại trước đây, bổ sung những thiếu hụt trong quy hoạch của hai tỉnh cũ. Trong đó, hạ tầng giao thông tiếp tục được coi là vấn đề sống còn, kết nối tốt mới phát triển được. Cùng đó, các chính sách hiện hành cũng cần được rà soát, điều chỉnh, kế thừa những điểm ưu việt, tạo nên một hành lang chính sách đồng bộ, hiệu quả, góp phần đưa tỉnh hợp nhất vững bước vào một giai đoạn phát triển mới.
Từ một vùng thuần nông, Bắc Giang đã từng bước chuyển mình thành địa phương có tốc độ tăng trưởng thuộc nhóm dẫn đầu cả nước, không nhờ may mắn mà bằng lựa chọn đúng và thực thi kiên trì. Thành quả ấy đến từ tư duy đổi mới, tinh thần dấn thân và khả năng tìm thấy động lực phát triển ngay trong tiềm lực con người, doanh nghiệp và tài nguyên sẵn có. Giờ đây, khi cùng Bắc Ninh hình thành tỉnh mới với quy mô và vị thế cao hơn, Bắc Giang bước vào một giai đoạn phát triển khác biệt, đòi hỏi tư duy dài hạn, năng lực điều hành linh hoạt, tầm nhìn hài hòa giữa tăng trưởng và ổn định.
Thách thức không nhỏ nhưng đó cũng chính là cơ hội để tái định hình mô hình phát triển, xây dựng nền kinh tế vững hơn, sâu hơn, gắn kết hơn giữa công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Với những gì đã làm được trong hơn hai thập kỷ qua, Bắc Giang trong cấu trúc tỉnh Bắc Ninh mới có đủ cơ sở và khát vọng để vươn lên thành hình mẫu phát triển mới: Bản lĩnh trong quyết sách, linh hoạt trong hành động và bền bỉ trên hành trình đi xa.
