Găng nhau để dễ tiến thoái

Ông chủ Nhà Trắng cho biết sẽ áp thuế quan 100% đối với Trung Quốc từ ngày 1-11 tới, dọa sẽ cấm Hãng Boeing cung cấp linh kiện cho Trung Quốc.

Ông Trump tuyên bố tăng mức phí mà tàu thuyền của Trung Quốc hoặc treo cờ Trung Quốc hay vận chuyển hàng hóa cho Trung Quốc phải trả khi tàu cập các bến cảng ở Mỹ. Ông Trump còn dọa sẽ không cho phép máy bay của Trung Quốc tới Mỹ nếu bay qua không phận của Nga.

Điều đáng chú ý nữa là ông Trump lúc đầu thổ lộ sẽ không có cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhân dịp Tuần lễ Cấp cao APEC (Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương) sắp tới tại Hàn Quốc, làm như thể không có nhu cầu gặp ông Tập Cận Bình. Nhưng ngay sau đấy, ông Trump lại mập mờ vẫn có khả năng sẽ có cuộc gặp ông Tập Cận Bình ở Hàn Quốc. Ông Trump biện minh cho những động thái làm găng với Trung Quốc nói trên với lập luận rằng do Trung Quốc hạn chế xuất khẩu đất hiếm.

Đúng là Trung Quốc thực thi chính sách mới liên quan đến xuất khẩu đất hiếm thật. Tuy nhiên, biện pháp chính sách của Trung Quốc không phải là hạn chế xuất khẩu đất hiếm, mà là siết chặt lại quy trình cấp phép xuất khẩu đất hiếm. Hơn nữa, sau ba vòng đàm phán thương mại, Mỹ và Trung Quốc đã đạt được kết quả nhất định và kênh đàm phán này vẫn được duy trì. Suy xét logic sẽ thấy rõ, Mỹ và Trung Quốc hiện không có lý do xác đáng nào để lại gia tăng căng thẳng thương mại với nhau và ông Donald Trump, ông Tập Cận Bình không thể không gặp nhau ở Hàn Quốc.

Cho nên lời giải thích việc hai bên lại găng nhau chỉ có thể là do ông Donald Trump rất muốn gặp ông Tập Cận Bình ở Hàn Quốc, trong khi phía Trung Quốc thận trọng phòng ngừa kịch bản cuộc gặp ấy bị ông Donald Trump lợi dụng. Ông Trump hiện gặp nhiều khó khăn và trắc trở về đối nội khi không thành công trong việc thuyết phục và tranh thủ Tổng thống Nga Vladimir Putin để nhanh chóng chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine như đã cam kết. Chút thành quả đối ngoại vừa mới đạt được với đề xuất hòa bình 20 điểm cho Dải Gaza chưa đủ để ông Trump khỏa lấp thất bại đối ngoại trên. Ông Donald Trump cần cuộc gặp với ông Tập Cận Bình để đạt được thành tựu đối ngoại, giúp đưa lại nhìn nhận và đánh giá mới của người dân quốc nội và thế giới bên ngoài nước Mỹ về thành quả cầm quyền của mình.

Trong khi đó, Trung Quốc có thêm lý do xác đáng để không thể tin tưởng ông Trump khi người này tiếp tục o ép Trung Quốc, tiếp tục áp đặt và đe dọa, coi Trung Quốc yếu thế so với Mỹ chứ không ngang bằng Mỹ. Trung Quốc càng phải thận trọng về ông Trump khi thấy người này nhanh chóng xoay chiều, đổi hướng trong quan hệ với ông Putin và Nga. Bởi thế, Trung Quốc không mặn mà và cũng chẳng vội vã với việc chấp nhận cuộc gặp cấp cao Mỹ - Trung Quốc ở Hàn Quốc, không cam kết nhưng cũng không loại trừ.

Ông Donald Trump chủ ý làm găng với Trung Quốc để dễ bề tiến thoái, liên quan đến cuộc gặp ông Tập Cận Bình ở Hàn Quốc. Nếu có cuộc gặp này thì những động thái mới đây của Mỹ sẽ tạo thế cho Mỹ trong hội đàm. Nếu không có cuộc gặp thì ông Trump vẫn giữ được thể diện và tránh bị coi là yếu thế so với Trung Quốc. Khi ấy, dù không thành công nhưng cũng không đến nỗi bị thất bại về đối ngoại. Trung Quốc hiện không vội trong việc khắc phục cuộc xung khắc thương mại như ông Trump.

Và, ngay cả khi ông Donald Trump và ông Tập Cận Bình có gặp nhau ở Hàn Quốc sắp tới thì cũng không có nghĩa cuộc xung khắc thương mại song phương sẽ chấm dứt.

Đại sứ Trần Đức Mậu