Đồng lòng hiện thực hóa mục tiêu nâng tầm phát triển, xây dựng Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương - Kỳ 1: Tự hào truyền thống, viết tiếp trang sử mới trên quê hương anh hùng

Sau sáp nhập, tỉnh Khánh Hòa mở ra không gian phát triển rộng lớn, với cơ hội mới, vận hội mới. Bề dày lịch sử, truyền thống cách mạng và tiềm năng, lợi thế phát triển là nền tảng vững chắc cho tỉnh tăng tốc, bứt phá, nâng tầm phát triển nhanh, bền vững.

Tự hào truyền thống cách mạng vẻ vang

Vùng đất quê hương Khánh Hòa và Ninh Thuận (cũ) đều có bề dày lịch sử, văn hóa, giàu truyền thống yêu nước và cách mạng. Khi thực dân Pháp xâm lược nước ta, Nhân dân Khánh Hòa đã nhất tề tham gia phong trào Cần Vương dưới sự lãnh đạo của Bình Tây Đại tướng Trịnh Phong làm nên những chiến công oanh liệt. Chưa đầy một tháng sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, ngày 24-2-1930, Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa chính thức được thành lập.

Cơ sở hạ tầng được đầu tư khang trang, hiện đại tại khu vực Quảng trường 16 tháng 4, phường Phan Rang. Ảnh: VĂN NỶ

Dưới ngọn cờ quang vinh của Đảng và sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng bộ tỉnh, Nhân dân Khánh Hòa tiếp tục viết nên những trang sử mới, tiêu biểu là cuộc biểu tình đầu tiên lớn nhất Nam Trung Bộ tại Tân Định; cuộc khởi nghĩa giành chính quyền tại Nha Trang diễn ra ngày 19-8-1945; cuộc bao vây và kìm chân giặc Pháp 101 ngày đêm, dưới sự thị sát, chỉ đạo chiến trường trực tiếp của đồng chí Võ Nguyên Giáp… Trong suốt 9 năm kháng chiến chống Pháp, 21 năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng bộ, quân, dân Khánh Hòa đã đoàn kết một lòng, đồng tâm hiệp lực, anh dũng chiến đấu, tiến tới giải phóng tỉnh Khánh Hòa vào ngày 2-4-1975.

Quân giải phóng tiến vào Khánh Hòa tháng 4-1975. Ảnh tư liệu

Ninh Thuận là căn cứ cách mạng quan trọng trong chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ. Bác Ái là địa phương đầu tiên được giải phóng ở miền Nam (ngày 30-8-1960), làm xoay chuyển tình thế cách mạng miền Nam; từ đấu tranh giữ gìn lực lượng, chuyển dần sang thế tiến công, làm thất bại bước đầu phương thức thực dân mới của đế quốc Mỹ, làm tan rã hàng loạt bộ máy của ngụy quyền ở các thôn, xã. Từ những chiến công đầu của Bác Ái anh hùng, các căn cứ cách mạng CK7, CK19, CK22, CK35, CK Anh Dũng và đồng bào, đồng chí hoạt động trong lòng địch dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ chuyển cuộc đấu tranh nhân dân sang giai đoạn mới, giành những thắng lợi mới vẻ vang mà đỉnh cao là chiến thắng 16-4-1975 - mốc son chói lọi trong lịch sử cách mạng của Đảng bộ và Nhân dân Ninh Thuận, tạo thế mở đường cho quân ta tiến vào giải phóng Sài Gòn, kết thúc thắng lợi chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước ngày 30-4-1975.

Bộ đội đánh chiếm Tòa hành chính - cơ quan đầu não ngụy quyền Ninh Thuận lúc 9 giờ 30, ngày 16-4-1975. Ảnh tư liệu.

Sau ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Ninh Thuận được sáp nhập với Bình Thuận, Tuyên Đức, Lâm Đồng thành tỉnh Thuận Lâm. Tháng 11-1975, Khánh Hòa và Phú Yên hợp nhất thành tỉnh Phú Khánh. Tháng 2-1976, 3 tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận và Bình Tuy hợp nhất thành tỉnh Thuận Hải. Ngày 1-7-1989, theo Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII, Kỳ họp thứ 5, tỉnh Phú Khánh được tách thành hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa. Ngày 26-12-1991, theo Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII, Kỳ họp thứ 10, tỉnh Thuận Hải được chia tách thành hai tỉnh Bình Thuận và Ninh Thuận. Ngày 1-4-1992, tỉnh Ninh Thuận chính thức đi vào hoạt động.

Đổi thay trên quê hương anh hùng

Sau 50 năm giải phóng, nhất là sau 33 năm tái lập tỉnh, Ninh Thuận (cũ) đã có bước tiến dài trên chặng đường đổi mới và phát triển. Từ tỉnh có xuất phát điểm kinh tế - xã hội thấp (thu ngân sách năm 1992 chỉ hơn 30 tỷ đồng); kinh tế của tỉnh đã có sự thay đổi mạnh mẽ, vượt bậc, tăng trưởng cao liên tục trong nhiều năm.

Hạ tầng giao thông tại đường 16 Tháng 4, phường Phan Rang (Khánh Hòa). Ảnh: VĂN NỶ

Trong những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng GRDP của Ninh Thuận luôn thuộc nhóm dẫn đầu cả nước; riêng tốc độ tăng trưởng GRDP năm 2024 đạt 8,74%, xếp thứ 4/14 tỉnh, thành phố khu vực duyên hải miền Trung, xếp thứ 16/63 tỉnh, thành phố trên cả nước. Từ một tỉnh nghèo, khó khăn, có thu nhập thấp đã vươn lên trở thành tỉnh có thu nhập trung bình; GRDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 98,2 triệu đồng/người, tiệm cận với mức bình quân của cả nước; chất lượng đời sống Nhân dân được nâng lên rõ rệt. Từ một tỉnh có cơ sở hạ tầng yếu kém đã có sự phát triển vượt bậc với hệ thống giao thông, cảng biển hiện đại. Từ một địa phương nắng nóng khô hạn, thiếu nước cho sinh hoạt và sản xuất đến việc đầu tư hơn 20 hồ đập, đặc biệt hồ thủy lợi Tân Mỹ với dung tích 219 triệu m3. Quy hoạch phát triển đồng bộ; công nghiệp, xây dựng chuyển biến tích cực; ngành du lịch phát triển nhanh và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Đặc biệt, chủ trương xây dựng Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng tái tạo của cả nước đã tạo động lực mới, đột phá cho phát triển kinh tế của tỉnh.

Một góc phường Nha Trang hôm nay. Ảnh VƯƠNG MẠNH CƯỜNG.

Cùng với cả nước, Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân tỉnh Khánh Hòa phát huy truyền thống anh hùng, đoàn kết, năng động, sáng tạo, nêu cao bản lĩnh, khí phách của vùng đất, con người, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đạt nhiều kết quả quan trọng, nhất là sau gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo; 10 năm thực hiện Kết luận số 53-KL/TW, ngày 24-12-2012 của Bộ Chính trị khóa XI về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030; 3 năm triển khai thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Kinh tế của tỉnh tăng trưởng cao và liên tục đạt 2 con số trong 3 năm 2022 - 2024; trong đó GRDP năm 2022 tăng 18,9% (cao nhất cả nước), năm 2023 tăng 10,17% (đứng thứ 4 cả nước), năm 2024 tăng 10,16% (đứng thứ 7 cả nước). Quy mô kinh tế được mở rộng; chuyển dịch cơ cấu kinh tế đã gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng cân bằng, đa dạng hóa các động lực tăng trưởng; từng bước trở thành một cực tăng trưởng của khu vực duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên. Công tác quy hoạch được tích cực triển khai, là một trong những địa phương đầu tiên được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh. Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư đảm bảo đồng bộ, hiện đại, nhất là hạ tầng giao thông với các tuyến đường bộ cao tốc, đường liên vùng, ven biển. Cải cách hành chính, nâng cao năng lực quản trị và hành chính công cấp tỉnh có nhiều chuyển biến tích cực; hiệu quả thu hút và sử dụng các nguồn lực từng bước được nâng cao; một số cơ chế, chính sách đặc thù theo Nghị quyết số 55/2022/QH15 của Quốc hội đã được triển khai và đạt kết quả tích cực. Bên cạnh đó, hợp tác, liên kết với các địa phương trong vùng và cả nước được tăng cường; hợp tác với các địa phương nước ngoài, tập đoàn kinh tế, tổ chức quốc tế được mở rộng…

Tương lai mới, vận hội mới

Ngày 1-7-2025 đi vào lịch sử dân tộc như một mốc son ý nghĩa thiêng liêng và trọng đại, cả nước chính thức đồng loạt vận hành bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp tại 34 tỉnh, thành phố - một chỉnh thể hành chính mới của Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Hòa chung nhịp đập tự hào đó, tỉnh Ninh Thuận hợp nhất với tỉnh Khánh Hòa, tên gọi mới là tỉnh Khánh Hòa. Tỉnh Khánh Hòa mới có diện tích tự nhiên hơn 8.500km2; quy mô dân số hơn 2,2 triệu người; có 65 đơn vị hành chính trực thuộc (48 xã, 16 phường, 1 đặc khu).

Ra mắt Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Khánh Hòa.

Tại Lễ công bố Nghị quyết, Quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã, kết thúc hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện, thành lập tổ chức đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và xã, phường, đặc khu, đồng chí Nghiêm Xuân Thành - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh, việc sáp nhập Khánh Hòa và Ninh Thuận là tầm nhìn chiến lược về không gian phát triển, lợi thế so sánh, về sức mạnh nội sinh đánh thức tiềm năng, hiện thực hóa vận hội to lớn của vùng đất duyên hải Nam Trung Bộ; tạo nền tảng cho tỉnh Khánh Hòa tăng tốc, bứt phá, nâng tầm phát triển nhanh, bền vững, toàn diện, bao trùm, trở thành cực tăng trưởng cao của cả nước, Nhân dân có mức sống cao, hiền hòa và hạnh phúc theo Nghị quyết số 09-NQ/TW của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đồng chí tự hào chia sẻ: “Khánh Hòa mới hôm nay hội tụ đủ “thiên thời, địa lợi, nhân hòa”. Tỉnh có nhiều cái nhất: Đường bờ biển dài và đẹp nhất; có nhiều vịnh biển đẹp; cảng nước sâu và gần 200 hòn đảo lớn nhỏ, trong đó có quần đảo Trường Sa, chủ quyền biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc; là trung tâm năng lượng và năng lượng sạch lớn nhất cả nước... Đặc biệt, lịch sử truyền thống và văn hóa người dân có nhiều nét tương đồng, tiềm năng kinh tế có tính liên kết chặt chẽ, quan hệ hữu cơ và tương tác, bổ trợ mạnh mẽ. Sự kiện hợp nhất 2 tỉnh được đông đảo cán bộ, các tầng lớp nhân dân đồng tình, hồ hởi, phấn khởi. Đây là nhân tố quan trọng nhất, hợp thành sức mạnh tổng hợp to lớn để tỉnh Khánh Hòa vươn lên cùng cả nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam”. Thay mặt Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, đồng chí kêu gọi các cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh phát huy truyền thống cách mạng, văn hóa, lịch sử hợp thành nguồn lực, động lực, xung lực mới; nỗ lực chung tay xây dựng tỉnh nhà phát triển lớn mạnh, là cực tăng trưởng cao của cả nước, Nhân dân có mức sống cao, hiền hòa và hạnh phúc.

Tiếp lời kêu gọi của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, ngay trong ngày đầu tỉnh Khánh Hòa mới đi vào hoạt động, đồng chí Trần Quốc Nam - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh đã gửi tâm thư xúc động với tình cảm chân thành, trân trọng kêu gọi toàn thể Nhân dân, cán bộ, công chức, viên chức và cộng đồng doanh nghiệp, nhà đầu tư trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa phát huy truyền thống yêu nước, tinh thần trách nhiệm, đồng lòng ủng hộ chủ trương sắp xếp tổ chức bộ máy và đơn vị hành chính. Đồng chí Trần Quốc Nam nhắn gửi: “Tôi tin tưởng rằng, với tinh thần đoàn kết một lòng, sự đồng thuận và chung tay góp sức của toàn thể Nhân dân, cán bộ, công chức, viên chức và doanh nghiệp, chúng ta sẽ biến thách thức thành cơ hội, biến các cơ hội thành động lực mới, nguồn lực mới cho sự phát triển, cùng nhau xây dựng tỉnh Khánh Hòa mới trở thành một địa phương giàu đẹp, văn minh, hiện đại, đóng góp xứng đáng vào sự phát triển chung của đất nước và đáp ứng kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp. Hãy cùng nhau viết nên một chương mới đầy hứa hẹn cho tỉnh Khánh Hòa - một Khánh Hòa vững bước vươn mình, phồn vinh và thịnh vượng”.

Trong thời khắc chuyển mình trọng đại của quê hương, đất nước, nghe lời kêu gọi của đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, đồng chí Chủ tịch UBND tỉnh, mỗi cán bộ, đảng viên, người dân Khánh Hòa đều dâng trào xúc cảm. Đó là tình yêu thiêng liêng dành cho quê hương, đất nước; là niềm tin và kỳ vọng, cùng với nhận thức rõ ràng hơn về vai trò, trách nhiệm của bản thân trong việc ra sức cống hiến, góp phần xây dựng quê hương Khánh Hòa ngày càng giàu mạnh, phát triển vươn tầm, vững bước cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới, hiện thực hóa khát vọng “Việt Nam hùng cường”…

THẢO NGUYÊN

Kỳ 2: Tăng tốc, bứt phá, nâng tầm phát triển