Doanh nghiệp Việt tìm đường vào EU qua 'cửa xanh'

Những năm qua, xuất khẩu của Việt Nam sang Liên minh châu Âu (EU) tăng trưởng tích cực nhờ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Theo số liệu Hải quan, trong năm 2024, xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt hơn 52 tỷ USD, tăng 19,3% so với cùng kỳ năm 2023. EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Việt Nam, với nhiều mặt hàng thế mạnh như giày dép, dệt may, nông sản, điện tử và hàng tiêu dùng…

Bà Lê Thị Thu Thủy, Phó Viện trưởng Viện Phát triển Doanh nghiệp (VCCI) cho biết, EU là thị trường lớn nên mọi thay đổi chính sách đều tác động trực tiếp đến hàng hóa xuất nhập khẩu của doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, EU thực hiện các chính sách "xanh" với những quy định khắt khe về phát triển bền vững và kinh tế tuần hoàn. Chỉ khi đáp ứng các tiêu chuẩn này, doanh nghiệp mới có thể giữ vững thị phần, tái định vị chuỗi giá trị, tận dụng cơ hội kinh doanh và phát triển bền vững.

Toàn cảnh hội thảo

Bà Lê Thị Thu Thủy nêu rõ: "Bước sang năm thứ 5 thực hiện thỏa thuận Xanh, EU đã ban hành nhiều chính sách tác động trực tiếp đến hàng hóa nhập khẩu. Tiêu biểu là các chiến lược “Từ trang trại đến bàn ăn”, “Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn mới” tập trung vào nông nghiệp, sản xuất, chế biến; cơ chế điều chỉnh carbon tại biên giới và quản lý chất thải. EU hiện vẫn tiếp tục đưa ra những quy định mới nhằm hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế xanh, bền vững đến năm 2050. Điều đó đặt ra yêu cầu bắt buộc: các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải chủ động thích ứng để đáp ứng nhu cầu của thị trường này".

Tại hội thảo, các đại biểu cùng các doanh nghiệp được cập nhật những thông tin hữu ích về những tiêu chuẩn xanh Châu Âu, Thỏa thuận xanh Châu Âu và các chính sách ESG tại Việt Nam. Hướng dẫn lập báo cáo ESG và tích hợp ESG vào chiến lược kinh doanh nhằm giúp doanh nghiệp đánh giá hiện trạng, xác định khoảng cách và xây dựng kế hoạch hành động. Thực hành lập báo cáo về cơ chế điều chỉnh biên giới Carbon (CBAM) và kiểm toán carbon để doanh nghiệp xuất khẩu sang EU có thể tuân thủ quy định mới từ năm 2026 tới. Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý năng lượng và giảm phát thải và các giải pháp dữ liệu lớn…

Ông Bùi Mạnh Hùng, Trưởng phòng Kinh doanh, Nhà máy thép Việt Ý chia sẻ, hiện sản phẩm của doanh nghiệp đang xuất khẩu sang một số thị trường Đông Nam Á và Australia. Với thị trường châu Âu, đây là cơ hội lớn, nhưng cũng có nhiều rào cản, đặc biệt liên quan đến tín chỉ carbon và yêu cầu trung hòa carbon mà EU đang triển khai… Hội thảo rất bổ ích, giúp doanh nghiệp cập nhận được những quy định, tiêu chuẩn xanh để đưa ra các kế hoạch cụ thể, nhằm thân nhập vào thị trường Châu Âu vào cuối năm nay hoặc đầu năm 2026 tới.

"Trước mắt, chúng tôi tập trung hoàn thiện hồ sơ, chứng chỉ và giấy phép theo yêu cầu của châu Âu, đồng thời xin thẩm định từ bên thứ ba. Khi thủ tục này hoàn tất, doanh nghiệp sẽ có cơ hội tiếp cận các thị trường khó tính như châu Âu hoặc thị trường Mỹ. Song song, chúng tôi cũng từng bước hoàn thiện công tác quản trị nội bộ theo mô hình ESG trong hoạt động của doanh nghiệp", ông Bùi Mạnh Hùng nói.

Các ý kiến của các chuyên gia tại hội thảo cũng cho rằng, để đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của châu Âu, thị trường carbon, doanh nghiệp cần chủ động triển khai nhiều giải pháp. Cụ thể, trong nội bộ nên thành lập các nhóm chuyên môn về biến đổi khí hậu và tuân thủ xanh, có nhiệm vụ thường xuyên cập nhật, nghiên cứu, phân tích quy định mới. Doanh nghiệp có thể bắt đầu từ những việc đơn giản, thiết thực như tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng, giảm thất thoát và lãng phí trong sản xuất, cải tiến quy trình vận hành, xử lý chất thải. Đồng thời, áp dụng các hệ thống quản lý theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14001 (môi trường), ISO 50001 (năng lượng)… sẽ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả và đáp ứng chuẩn mực xanh của thị trường quốc tế. Bên cạnh đó, việc đầu tư vào công nghệ sạch, công nghệ hiệu suất cao cũng mang lại “lợi ích kép”: vừa tiết kiệm tài nguyên, vừa giúp doanh nghiệp được khấu trừ hạn ngạch phát thải, tiến tới tham gia giao dịch tín chỉ carbon.

Thúy Hằng/VOV1