Điện Biên: Nông nghiệp công nghệ cao giúp đồng bào thoát nghèo bền vững

Vùng khó thay áo mới nhờ chính sách phù hợp

Tỉnh Điện Biên xác định nông nghiệp là sinh kế chính của phần lớn dân cư nông thôn. Vì vậy, nguồn lực hỗ trợ sẽ ưu tiên cho các xã phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới, đặc biệt là các vùng còn nhiều khó khăn.

Xã Tủa Thàng, tỉnh Điện Biên từng là nơi cái nghèo bám riết lấy từng nóc nhà. Đất dốc, ruộng ít, giao thông cách trở, đời sống của bà con chủ yếu trông vào nương ngô, nương sắn. Năm được mùa thì đủ ăn, năm mất mùa lại thiếu trước hụt sau; thế nhưng, vài năm trở lại đây, nhờ các Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, cuộc sống của người dân nơi vùng cao này đã dần đổi khác.

Cà phê Mường Ảng là một trong những nông sản có giá trị và sức cạnh tranh cao của Điện Biên. Ảnh: Cục Sở hữu trí tuệ

Ở thôn Nậm Bành, cây sắn đã được bà con người dân tộc Dao trồng từ nhiều năm nay, nhưng đất nương canh tác lâu ngày nên bạc màu, năng suất giảm dần. Người dân biết muốn có củ to, nhiều bột thì phải bón phân, cải tạo đất, nhưng cái khó là không có tiền. Nhiều hộ đành chấp nhận trồng theo cách cũ, được bao nhiêu hay bấy nhiêu.

Từ nguồn vốn của Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, Dự án 2 về đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo đã mang lại một sự thay đổi rõ rệt. 65 hộ trồng sắn tại thôn Nậm Bành, trong đó có 33 hộ nghèo và 32 hộ cận nghèo được hỗ trợ phân bón cho diện tích sắn. Phân bón được cấp tận tay, cán bộ kỹ thuật xuống tận nương hướng dẫn cách sử dụng.

Ở thôn Phi Giàng 1, ông Giàng A Chứ, hộ cận nghèo cho rằng, cái quý nhất mà chương trình mang lại không chỉ là hỗ trợ vật chất, mà là giúp bà con thay đổi cách làm; trước kia mình trồng theo thói quen của ông bà, nay được cán bộ hướng dẫn, biết chọn giống tốt, biết làm đất, chăm sóc đúng cách.

Điểm đáng mừng là những hỗ trợ này không mang tính cho không, mà hướng người dân vào cách làm ăn bài bản. Từ khâu chọn giống, làm đất, gieo trồng đến chăm sóc, thu hoạch đều có sự hướng dẫn cụ thể; bà con dần hiểu rằng, muốn thoát nghèo thì không thể làm theo thói quen cũ, mà phải học cái mới, áp dụng kỹ thuật, tính toán đầu ra.

Tủa Thàng chỉ là 1 trong nhiều địa phương của Điện Biên có sự thay đổi rõ rệt nhờ phát triển nông nghiệp, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Điện Biên Lê Thành Đô cho biết, quá trình cơ cấu lại ngành nông, lâm nghiệp những năm gần đây đã đạt nhiều kết quả rõ rệt. Tỉnh đã hình thành các vùng sản xuất tập trung theo nhóm sản phẩm chủ lực như lúa gạo, chè, cà phê, mắc ca và cao su. Hiện, diện tích lúa chất lượng cao chiếm gần 60% tổng diện tích gieo trồng; diện tích cao su đạt hơn 5.000ha, cà phê hơn 8.000ha và mắc ca hơn 12.600ha.

Phát triển nông nghiệp đặc sản với sức cạnh tranh cao

Nhiều đặc sản địa phương đã xây dựng được thương hiệu và chỉ dẫn địa lý, tiêu biểu như chè Tủa Chùa, cà phê Mường Ảng, gạo tám Điện Biên. Việc hình thành các chuỗi liên kết trong sản xuất, chế biến và tiêu thụ, gắn với doanh nghiệp và hợp tác xã, đã giúp tăng giá trị gia tăng và thu nhập cho nông dân.

Theo ông Lê Thành Đô, đây là nền tảng quan trọng để Điện Biên tiếp tục phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững đi đôi với giảm nghèo lâu dài. Nhờ định hướng phát triển phù hợp, tỷ lệ hộ nghèo nông thôn của Điện Biên giảm bình quân khoảng 3,2% mỗi năm; hết năm 2024 còn khoảng 21%. Người dân vùng khó khăn từng bước tiếp cận tốt hơn các dịch vụ xã hội cơ bản và có nhiều cơ hội nâng cao thu nhập thông qua các mô hình sinh kế phù hợp.

Ông Lê Xuân Cảnh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Điện Biên cho biết, ngành đã cụ thể hóa từng chỉ tiêu phát triển theo 4 nhóm lĩnh vực. Đến năm 2030, tỉnh đặt mục tiêu tổng giá trị sản phẩm ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản đạt 3.057 tỷ đồng, tăng 16,6% so với năm 2025. Tỉnh cũng định hướng mở rộng diện tích mắc ca lên khoảng 40.000ha, cà phê lên 20.000ha; nâng tỷ lệ che phủ rừng đạt 47% và có 60% số xã đạt chuẩn nông thôn mới. Mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo bình quân trên 3% mỗi năm và không để xảy ra tình trạng tái nghèo.

Trong định hướng phát triển chung của tỉnh, khoa học, công nghệ là yếu tố then chốt. Điện Biên sẽ phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp để chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi phù hợp điều kiện miền núi, ưu tiên các giống có khả năng kháng sâu bệnh và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đối với các nông sản đặc sản, tỉnh đẩy mạnh nghiên cứu công nghệ nhân giống, bảo tồn nguồn gene và nâng cao chất lượng sản phẩm; đồng thời áp dụng công nghệ đóng gói và tem QR truy xuất nguồn gốc để tăng độ tin cậy đối với thị trường.

Các mô hình nhà màng, nhà lưới, thủy canh, canh tác hữu cơ, tưới nhỏ giọt và mô hình lúa thông minh sẽ được nhân rộng theo hình thức "cầm tay chỉ việc", có sự tham gia của các đơn vị chuyên môn và doanh nghiệp. Ngành nông nghiệp cũng đặt mục tiêu từng bước đưa chuyển đổi số vào quản lý vùng trồng, cấp mã số vùng sản xuất và xây dựng sàn thương mại điện tử cho sản phẩm chủ lực của tỉnh.

Đồng thời, tỉnh hỗ trợ hoàn thiện hồ sơ chứng nhận hữu cơ, chứng nhận cây đầu dòng và mã số cơ sở chăn nuôi; chủ động kết nối với các doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ lớn như Doveco, TH hay Nafoods để hình thành chuỗi giá trị bền vững; mô hình liên kết "bốn nhà" sẽ tiếp tục được mở rộng nhằm bảo đảm đầu ra ổn định cho nông sản địa phương.

Tỉnh tập trung nâng cấp hệ thống thủy lợi đa mục tiêu, phục vụ sản xuất và sinh hoạt, đồng thời nâng cao năng lực phòng chống thiên tai. Công tác đo đạc bản đồ địa chính, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai, phân loại rừng và đất lâm nghiệp sẽ được đẩy nhanh để tạo điều kiện cho nông dân và doanh nghiệp đầu tư dài hạn.

Dương Lê