Điểm sáng chuyển đổi số Bộ GTVT: Người dân, doanh nghiệp hưởng lợi lớn

Theo công bố của Bộ Thông tin & Truyền thông, Bộ GTVT là cơ quan đứng đầu bảng xếp hạng đánh giá chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến trong 6 tháng đầu năm 2023.

Báo Giao thông trao đổi với ông Lê Thanh Tùng, Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin (Bộ GTVT) về nỗ lực và quyết tâm chuyển đổi số thành công bằng những mục tiêu, chính sách cụ thể, hướng tới phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Ông Lê Thanh Tùng. Ảnh Tạ Hải.

Chuyển đổi số không chạy theo số lượng

Thưa ông, để có được kết quả trên, Bộ GTVT đã triển khai những việc làm cụ thể nào?

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, ngay từ năm 2020, Bộ GTVT đã ban hành kế hoạch chuyển đổi số của ngành và yêu cầu các cơ quan, đơn vị tập trung triển khai.

Việc xây dựng chính phủ điện tử được lãnh đạo Bộ GTVT đặc biệt quan tâm. Lãnh đạo bộ đã chủ trì nhiều cuộc họp chuyên đề và triển khai các nhiệm vụ được giao tại Đề án 06.

Ban đầu, việc thực hiện vẫn theo mô típ cũ, dàn trải trong khi nguồn lực lại có hạn đã không mang lại nhiều hiệu quả.

Khi về nhận nhiệm vụ tại Bộ GTVT, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã định hướng lại, từ nay đến năm 2025 phải tập trung vào 2 nội dung chính.

Trước hết là cung cấp dữ liệu dịch vụ công cho người dân một cách thuận tiện nhất.

Trước đây, việc cung cấp chạy theo số lượng, làm sao cho nhiều nhất, đến nay bộ trưởng yêu cầu tập trung vào chất lượng, làm sao cho người dân, doanh nghiệp thực hiện được nhiều nhất.

Để người dân không phải đến tận nơi làm thủ tục, Bộ GTVT phải kết nối nhiều cơ sở dữ liệu. Các cục, vụ phải tạo lập cơ sở dữ liệu của từng lĩnh vực và kết nối với dịch vụ công trực tuyến để hướng tới cung cấp dịch vụ công cho người dân từ khâu nộp hồ sơ, giải quyết các bước đều thực hiện hoàn toàn trên môi trường trực tuyến.

Đến nay, có 3 lĩnh vực được người dân, doanh nghiệp sử dụng nhiều dịch vụ công nhất là đường bộ, đăng kiểm và hàng hải.

Bảng xếp hạng chất lượng cung cấp dịch vụ công trực tuyến đánh giá theo bộ, cơ quan ngang bộ.

Ông có thể chia sẻ rõ hơn về việc triển khai ở từng lĩnh vực?

Về đường bộ, thời gian vừa qua, Bộ GTVT đã phối hợp với Bộ Công an đẩy mạnh xác thực GPLX trên ứng dụng VNeID; giao Cục Đường bộ VN hoàn thành kết nối cơ sở dữ liệu GPLX với dữ liệu quốc gia về dân cư (đã thực hiện đối soát hơn 35 triệu GPLX); mở rộng triển khai đổi GPLX trực tuyến trên cổng dịch vụ công quốc gia trong phạm vi toàn quốc.

Đây là dịch vụ công được Liên hợp quốc đánh giá chỉ số phát triển chính phủ điện tử của các quốc gia. Bộ GTVT làm tốt việc này giúp chỉ số của quốc gia được thăng hạng.

Từ tháng 3/2023, bộ đã phối hợp với Bộ Công an kết nối dữ liệu xử lý vi phạm giao thông; phối hợp với Bộ Y tế kết nối với hơn 1.300 cơ sở y tế, cung cấp hơn 630.000 giấy khám sức khỏe điện tử. Trong 6 tháng đầu năm, các sở GTVT đã cấp hơn 11.000 GPLX trực tuyến.

Đối với lĩnh vực đăng kiểm và hàng hải, trong 6 tháng đầu năm 2023, tập trung tái cấu trúc quy trình triển khai theo hướng sử dụng dữ liệu dân cư, thực hiện trực tuyến thay vì nộp và lưu giữ hồ sơ giấy như trước đây.

Nếu như trước đây, người dân muốn thực hiện dịch vụ nào sẽ phải chuẩn bị hồ sơ đưa đến tận nơi thì nay có thể thực hiện ngay tại nhà hoặc bất cứ đâu.

Đơn cử như khi Bộ GTVT ban hành Thông tư 08 cho phép tự động gia hạn kiểm định xe đã quy định Cục Đăng kiểm có trách nhiệm cấp giấy xác nhận qua hệ thống trực tuyến mà người dân không cần phải đến các đơn vị đăng kiểm để làm thủ tục.

Tại Hội nghị đánh giá kết quả hoạt động chuyển đổi số quốc gia 6 tháng đầu năm 2023 chiều 12/7, Thủ tướng Chính phủ cũng rất quan tâm đến việc thực hiện chuyển đổi số trong lĩnh vực hàng không của Bộ GTVT, đặc biệt là ứng dụng sinh trắc học cho khách đi máy bay đang được thí điểm tại một số sân bay.

Ngoài ra, Cục Hàng không VN và Tổng công ty Cảng hàng không VN cũng đang triển khai thí điểm chấp nhận tài khoản định danh mức độ 2 cho khách đi tàu bay nội địa tại 22 cảng hàng không từ 1/6.

Có thể nói, kết quả thành công của Bộ GTVT có đóng góp của tất cả các lĩnh vực trong ngành.

Việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến đổi GPLX đã mang lại kết quả rất tích cực. Tuy vậy, người dân vẫn phải đi khám sức khỏe và nộp giấy chứng nhận lên hệ thống, bao giờ những phiền hà này chấm dứt?

Khó khăn nhất trong triển khai dịch vụ công trực tuyến đổi GPLX là việc cập nhật dữ liệu giấy khám sức khỏe. Trong số hơn 1.300 cơ sở y tế kết nối liên thông với cổng dịch vụ công của Bộ GTVT, chỉ có khoảng hơn 30% cơ sở thực hiện việc tải lên một cách tức thì khi có kết quả khám sức khỏe. Số còn lại vẫn cấp kết quả khám bằng giấy và phải nhập thủ công lên hệ thống cấp đổi GPLX.

Bộ GTVT đang xem xét đề xuất Bộ Y tế yêu cầu các bệnh viện phải thực hiện đúng quy định, nếu không sẽ ngừng cấp phép cho thực hiện dịch vụ khám sức khỏe lái xe.

Sẽ có dữ liệu chung về phương tiện người lái trong năm nay

Việc triển khai cấp đổi GPLX trực tuyến trên Cổng dịch vụ công quốc gia góp phần giảm bớt thủ tục, tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại cho người dân. Ảnh minh họa: Tạ Hải.

Thanh toán trong giao thông không dùng tiền mặt, xây dựng dữ liệu dùng chung toàn ngành, quản lý giao thông minh đang là yêu cầu cấp thiết. Chúng ta cần bước đi thế nào để đạt được mục tiêu này, thưa ông?

Hiện nay, Bộ GTVT đang quyết tâm xây dựng bộ dữ liệu dùng chung về kết cấu hạ tầng giao thông, phương tiện, người điều khiển phương tiện và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Thực hiện chỉ đạo của bộ trưởng, cơ bản cuối năm nay, sẽ hoàn thành dữ liệu chung về phương tiện, người điều khiển phương tiện ở cả 5 lĩnh vực và đến tháng 6/2024, hoàn thành dữ liệu về kết cấu hạ tầng giao thông.

Trong đó, dữ liệu về kết cấu hạ tầng giao thông phải số hóa toàn bộ sao cho theo dõi được các công trình giao thông giống như lý lịch con người.

Đối với dữ liệu phương tiện, tới đây sẽ thống nhất quản lý hoạt động trong đăng kiểm và kinh doanh vận tải. Trong khi đó, dữ liệu về người điều khiển phương tiện sẽ được sử dụng trong giám sát đào tạo sát hạch, cấp đổi GPLX.

Hiện nay, việc xây dựng cơ sở dữ liệu của Bộ GTVT được thực hiện theo hướng làm đến đâu, chia sẻ đến đó và được kết nối với 7 bộ, 20 tỉnh, thành phố. Trung bình mỗi tháng chia sẻ 5-7 triệu dữ liệu cho các đơn vị.

Điều này có ý nghĩa rất lớn đối với việc quản lý giao thông ở các đô thị thông minh khi muốn kiểm soát các phương tiện ra vào nội đô, tải trọng xe khi lưu thông qua các cầu hoặc tình trạng xe đi vào đường cấm.

Ngoài ra, tới đây cũng nghiên cứu hình thành định danh điện tử phương tiện tham gia giao thông bao gồm các thông tin về thẻ dán, về phương tiện. Từ đó, thu hút nhiều nhà cung cấp dịch vụ tham gia để hỗ trợ người dân chi trả phí đăng kiểm, bến bãi hoặc nộp phạt vi phạm …

Đây chính là bước chuẩn bị để thực hiện việc thanh toán không dùng tiền mặt trong giao thông. Về vấn đề ứng dụng giao thông thông minh trong quản lý vận hành giao thông, vấn đề lớn nhất hiện nay là chia sẻ cơ sở dữ liệu và điều khiển liên vùng.

Đối với cao tốc Bắc - Nam, cả giai đoạn 1 và giai đoạn 2 khi phê duyệt dự án đều có quy định ứng dụng giao thông thông minh, hướng tới hình thành trung tâm điều hành chung hệ thống giao thông đường cao tốc nói riêng và đường bộ nói chung.

Kết quả thực hiện chỉ tiêu, nhiệm vụ năm 2023 Chính phủ giao của Bộ GTVT. Đồ họa: Nguyễn Tường.

Từ thực tế vừa qua, theo ông, để chuyển đổi số mạnh mẽ, vấn đề quan trọng nhất là gì?

Khó khăn lớn nhất là vấn đề nhận thức và sự vào cuộc của người đứng đầu. Bộ trưởng rất sát sao, quyết liệt chỉ đạo việc đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số của ngành trong từng cuộc họp và đã có tác động rất lớn đến người đứng đầu các cục, vụ.

Tuy nhiên tinh thần này lại chưa được lan tỏa mạnh mẽ xuống các bộ phận trực tiếp thực hiện ở các cục, vụ này nên khi bắt tay vào làm sẽ gặp nhiều rào cản.

Khó khăn thứ hai đến từ thể chế, hiện nay thể chế đang được xây dựng phục vụ cho việc thực hiện thủ công, chưa phải là thể chế cho ứng dụng việc chuyển đổi số.

Bên cạnh việc nâng cao nhận thức một cách thường xuyên, liên tục, cũng cần phải rà soát các vấn đề về thể chế để dần tháo gỡ.

Việc đứng đầu bảng xếp hạng là một sự ghi nhận kịp thời. Tuy nhiên, để có thể làm tốt hơn nữa, theo ông đâu là giải pháp cần thiết?

Tới đây việc ứng dụng công nghệ thông tin của Bộ GTVT sẽ được định hướng tập trung vào quản lý giám sát phương tiện, người điều khiển phương tiện trong hoạt động quản lý vận tải để kéo giảm TNGT.

Ngoài ra, ở lĩnh vực đường bộ, bộ sẽ duyệt đề án tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong lĩnh vực đường bộ giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030 của Cục Đường bộ VN, trong đó có các giải pháp, lộ trình thực hiện cụ thể.

Đối với lĩnh vực đăng kiểm, Cục Đăng kiểm đang xây dựng để trình Bộ GTVT về Đề án ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số.

Đặc biệt, thời gian tới, bộ cũng sẽ thúc đẩy tích hợp GPLX trên ứng dụng VneID; mở rộng ứng dụng sinh trắc học cho khách đi tàu bay trên toàn quốc; mở rộng sử dụng thu phí không dừng tại các cảng hàng không, sân bay…

Cảm ơn ông!

Ông Nguyễn Xuân Cường (Cục trưởng Cục Đường bộ VN):
Tiết kiệm khi cấp đổi GPLX trực tuyến

Về dịch vụ công trực tuyến, cục đang cung cấp 66 dịch vụ, trong đó có 41 dịch vụ toàn trình (mức độ 4) và 25 dịch vụ công một phần.

Việc cấp đổi GPLX trực tuyến tiết kiệm thời gian và chi phí cho người dân. Tính trung bình cho việc ăn nghỉ, đi lại của người dân ở các xã vùng xa cách trung tâm thành phố khoảng 300km, mỗi hồ sơ cấp đổi GPLX thực hiện theo hình thức trực tuyến tiết kiệm được khoảng 700.000 đồng.

Cục đã xây dựng đề án tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số giai đoạn 2023-2025, định hướng đến 2030 trình Bộ GTVT phê duyệt. Đề án sẽ là cơ sở để cục thúc đẩy chuyển đổi số theo nguyên tắc lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm.

Ông Trần Thiện Cảnh, Phó cục trưởng phụ trách Cục Đường sắt VN:
Ưu tiên vốn, nhân lực cho chuyển đổi số

Cục Đường sắt VN đã phối hợp hợp với Trung tâm Công nghệ thông tin xây dựng hệ thống phục vụ hành chính công trực tuyến; xử lý văn bản liên thông 100% trên nền tảng điện tử; triển khai xây dựng 5 hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành.

Về hệ thống dịch vụ hành chính công trực tuyến, hiện đã cung cấp 14 thủ tục hành chính công trực tuyến thuộc lĩnh vực đường sắt, trong đó có 12 thủ tục hành chính công trực tuyến cấp độ 4 và 2 thủ tục hành chính công cấp độ 2.

Khó khăn hiện nay là nhân lực chuyên trách về công nghệ thông tin của Cục Đường sắt thiếu về cả số lượng và chất lượng, chủ yếu là kiêm nhiệm, do cơ chế chính sách và chế độ đãi ngộ hiện tại chưa thu hút được người giỏi. Mặt khác, nguồn kinh phí đầu tư hiện rất hạn chế.

Ông Nguyễn Quang Đạt, Phó giám đốc phụ trách Trung tâm chuyển đổi số, dữ liệu phương tiện quốc gia và tập huấn nghiệp vụ (Cục Đăng kiểm VN):
Đặt lịch đăng kiểm, in gia hạn đăng kiểm tại nhà

Cục Đăng kiểm đã xây dựng và đưa vào vận hành 100% dịch vụ công đủ điều kiện triển khai trực tuyến toàn trình và một phần trên Cổng thông tin điện tử Bộ GTVT và trên Cổng thông tin một cửa quốc gia. 6 tháng đầu năm 2023, đã giải quyết 14.580 hồ sơ thông qua cổng dịch vụ công trực tuyến.

Xây dựng các ứng dụng cho phép các cơ quan chức năng và chủ phương tiện tra cứu thông tin đăng kiểm phương tiện.

Cục đã ứng dụng công nghệ đặt lịch hẹn kiểm định trực tuyến, tự động gia hạn kiểm định cho phương tiện tại nhà, giúp người dân không phải xếp hàng hoặc phải đến trực tiếp trạm đăng kiểm gia hạn.

Yến Chi - Trần Duy (thực hiện)